Η Βόρεια Μακεδονία ετοιμάζει μια μεγάλη ενεργειακή μετάβαση, με ένα 20ετές σχέδιο που θα διασφαλίσει ότι όλα τα δημόσια, οικιστικά και εμπορικά κτίρια θα πληρούν υψηλά πρότυπα ενεργειακής απόδοσης. Οι προτεινόμενες τροποποιήσεις στον Νόμο για την Ενεργειακή Απόδοση στοχεύουν στη μείωση της κατανάλωσης ενέργειας, στη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου και στην ενσωμάτωση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας σε ολόκληρη τη χώρα.
Το Υπουργείο Ενέργειας, Ορυχείων και Φυσικών Πόρων (MERMN) τονίζει ότι τα δημόσια και δημοτικά κτίρια θα αποκτήσουν νέες υποχρεώσεις: οι ετήσιες εξοικονομήσεις ενέργειας θα πρέπει να αυξηθούν από 1% σε 3%, ενώ τουλάχιστον το 3% της συνολικής επιφάνειας των κτιρίων θα πρέπει να ανακαινίζεται κάθε χρόνο, με προτεραιότητα σε όσα δεν πληρούν τα ελάχιστα πρότυπα ενεργειακής απόδοσης.
Οι προτεινόμενες αλλαγές εισάγουν μια σειρά μέτρων που έχουν σχεδιαστεί ώστε να μεταμορφώσουν τα κτίρια της Βόρειας Μακεδονίας σε ενεργειακά αποδοτικές κατασκευές μέσα στις επόμενες δύο δεκαετίες. Δημόσια, οικιστικά και εμπορικά ακίνητα θα είναι υποχρεωμένα να μειώσουν την κατανάλωση ενέργειας και τις εκπομπές ρύπων, ενώ τα δημόσια κτίρια θα πρέπει να ανακοινώνουν τουλάχιστον το 3% της συνολικής επιφάνειάς τους κάθε χρόνο.
Νέα σχολεία, νηπιαγωγεία και άλλα δημόσια ιδρύματα –καθώς και μεγάλες ανακαινίσεις υφιστάμενων– θα πρέπει να εγκαθιστούν ηλιακούς συλλέκτες για ζεστό νερό, όπου αυτό είναι τεχνικά και οικονομικά εφικτό. Για τη στήριξη των δράσεων, η κυβέρνηση θα δημιουργήσει χρηματοδοτικά εργαλεία για επενδύσεις σε συστήματα ανανεώσιμων πηγών, όπως φωτοβολταϊκά και γεωθερμία. Παράλληλα, οι δημόσιοι φορείς θα υποχρεούνται να προμηθεύονται προϊόντα, οχήματα και κτίρια που πληρούν τα υψηλότερα ενεργειακά και περιβαλλοντικά πρότυπα.
Επιπλέον, θα εισαχθούν ψηφιακά εργαλεία παρακολούθησης για να καταγράφονται οι εξοικονομήσεις ενέργειας και να διασφαλίζεται η διαφάνεια, ενώ οι πιστοποιημένοι ενεργειακοί επιθεωρητές θα αποκτήσουν ενισχυμένο ρόλο στον έλεγχο της απόδοσης των κτιρίων πριν εκδοθούν άδειες χρήσης. Μαζί, αυτά τα μέτρα στοχεύουν στη μείωση των λογαριασμών ενέργειας, στην καλύτερη προστασία του περιβάλλοντος και στην επιτάχυνση της μετάβασης της χώρας σε κτίρια σχεδόν μηδενικής κατανάλωσης ενέργειας.
Η κυβέρνηση θα υιοθετήσει στρατηγική 20 ετών για τον μετασχηματισμό κατοικιών, δημόσιων και εμπορικών κτιρίων σε σχεδόν μηδενικής κατανάλωσης ενεργειακά κτίρια, με ενσωμάτωση ανανεώσιμων πηγών και μέτρων ενεργειακής βελτιστοποίησης χαμηλού κόστους. Θα υπάρχουν οικονομικά και τεχνικά προγράμματα στήριξης για ανακατασκευές και ενεργειακές αναβαθμίσεις, με δημόσιες προσκλήσεις για την επιλογή αναδόχων και τη χρηματοδότηση έργων ενεργειακής απόδοσης.
Το MERMN υπογραμμίζει ότι οι μεταρρυθμίσεις αυτές δημιουργούν ένα νομικό, οικονομικό και κοινωνικό πλαίσιο που μειώνει το κόστος για πολίτες, επιχειρήσεις και δημόσιο τομέα. Με την επιτάχυνση της διείσδυσης των ανανεώσιμων πηγών, τη δημιουργία «πράσινων» θέσεων εργασίας στις κατασκευές και την τεχνολογία, καθώς και με την ευθυγράμμιση της χώρας με τα ευρωπαϊκά πρότυπα, το σχέδιο συμβάλλει επίσης στην κλιματική ουδετερότητα και στη μακροπρόθεσμη βιωσιμότητα.
Εκτός από τον Νόμο για την Ενέργεια, η κυβέρνηση αναμένεται να υιοθετήσει μέχρι το τέλος του έτους τον Νόμο για την Ενεργειακή Απόδοση, τον Νόμο για τις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας, τον Νόμο για τα Ορυχεία, τον Νόμο για τη Γεωλογία, τον Νόμο για τις Παραχωρήσεις και τον Νόμο για τις Συμπράξεις Δημόσιου-Ιδιωτικού Τομέα. Αυτά τα βήματα αποσκοπούν στη δημιουργία ενός σταθερού, βιώσιμου και ανταγωνιστικού ενεργειακού τομέα που θα παρέχει καθαρότερη ενέργεια, ενεργειακή ασφάλεια και καλύτερη ποιότητα ζωής.
