Καλή σας μέρα. Ένα νέο κεφάλαιο της σύγχρονης οικονομικής και πολιτικής ιστορίας άρχισε να γράφεται από τις 6 και 7 Νοεμβρίου στο ιστορικό κτίριο του Ζαππείου.
Το κτίριο το οποίο έχει συνδεθεί με την ευρωπαϊκή πορεία της χώρας αφού εκεί υπογράφηκε η συνθήκη προσχώρησης της Ελλάδας στην ΕΟΚ και μετέπειτα ΕΕ, ανανοηματοδοτείται τώρα ως το κτίριο το οποίο συμβολίζει την επανένταξη της χώρας στο club των εξορύξεων και προοπτικά του oil and gas.
Παρόντες vs απόντες
Το συνέδριο στο Ζάππειο και όσα διημείφθησαν εντός και εκτός αυτού συνιστούν αναμφίβολα μια διαιρετική τομή για την ελληνική επιχειρηματική ενεργειακή κοινότητα.
Πλέον διακρίνονται δύο συγκεκριμένες ομάδες:
-Οι χαρούμενοι που ήταν στο Ζάππειο
-και οι δυσαρεστημένοι που δεν ήταν εκεί.
Το πως θα αντιδράσουν οι δυσαρεστημένοι έχω την αίσθηση ότι θα εξαρτηθεί από τον βαθμό εμπλοκής του αμερικανικού παράγοντα.
Όσο μεγαλύτερη η εμπλοκή, τόσο μικρότερη έως μηδενική η αντίδραση.
Το πρώτο συμβόλαιο μεταφοράς LNG
Για παράδειγμα, το κρατικό χρηματοπιστωτικό ίδρυμα των ΗΠΑ Development Finance Corporation (DFC) θα αποφασίσει έως το τέλος του χρόνου εάν θα επενδύσει στο κοινό σχήμα AKTOR και ΔΕΠΑ Εμπορίας ATLANTIC SEE LNG TRADE που συνήψε μακροπρόθεσμο συμβόλαιο προμήθειας υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG) με την αμερικανική Venture Global LNG.
Ακούω ότι οι πιθανότητες μετοχικής εμπλοκής του DFC είναι αυξημένες, εξέλιξη που θα καταστήσει την ATLANTIC SEE LNG TRADE ως την επίσημη εταιρεία μεταφοράς αμερικανικού LNG στην Ανατολική Ευρώπη -με όσα θετικά αυτό συνεπάγεται.
Καταλαβαίνω επίσης ότι σε σημερινές τιμές το LNG από τη Λουιζιάνα θα είναι εξαιρετικά ανταγωνιστικό, δηλαδή φθηνότερο από το ρωσικό αγώγιμο αέριο. Σε σημερινές τιμές, όμως.
Ουδείς γνωρίζει τι θα ισχύει το 2030 που θα αρχίζει να εφαρμόζεται η συμφωνία των δύο πλευρών.
Η γυναίκα με τα κόκκινα
Από την Venture Global LNG τη συμφωνία υπέγραψε η ανώτερη αντιπρόεδρος για τις δημόσιες σχέσεις και τη στρατηγική Shaylyn Hynes.
Ήταν η γυναίκα με τα κόκκινα, για την οποία έσπευσαν όλοι στο Ζάππειο να αναζητήσουν πληροφορίες στα κοινωνικά δίκτυα -οι πιο παλιοί θυμήθηκαν και την περίφημη ταινία «The woman in red» της δεκαετίας του 1980.
Η κα Hynes εργάζεται στη Venture Global LNG τα τελευταία 5 χρόνια, ενώ πριν ήταν εκπρόσωπος τύπου και διευθύντρια του γραφείου για τα μέσα ενημέρωσης στο υπουργείο Ενέργειας των ΗΠΑ.
Η ινκόγκνιτο επίσκεψη του billionaire
Το εντυπωσιακό της υπόθεσης είναι ότι υπέγραψε τη συμφωνία η Shaylyn Hynes, ενώ στην Αθήνα βρέθηκε ο μεγαλομέτοχος, CEO και πρόεδρος της Venture Global LNG Michael Sabel.
Πρόκειται για έναν από τους πλουσιότερους Αμερικανούς, Νο 472 στον κόσμο σύμφωνα με το Forbes, με την περιουσία του να υπολογίζεται στα 7,6 δισεκατομμύρια δολάρια.
Πληροφορούμαι ότι ο κ. Sabel βρέθηκε στην Αθήνα για περίπου 24 ώρες και έκανε πολλές και εξαιρετικά ενδιαφέρουσες συναντήσεις, υπό καθεστώς απόλυτης μυστικότητας.
Φέρεται μάλιστα να αναχώρησε το πρωί της Παρασκευής κι έτσι την εταιρεία εκπροσώπησε η κα Hynes.
Οι ακούραστοι της ExxonMobil
Ο κ. Sabel μαζί με τον αντιπρόεδρο της ExxonMobil αρμόδιο για τις εξορύξεις John Ardill ήταν και τα πιο ηχηρά επιχειρηματικά ονόματα από πλευράς ΗΠ που βρέθηκαν στην Αθήνα.
Ο κ. Ardill, ο οποίος εργάζεται για 29,5 χρόνια στην ExxonMobil, προχώρησε μάλιστα χθες σε μία κίνηση που συζητήθηκε ιδιαίτερα στην διεθνή ενεργειακή κοινότητα.
Κάνοντας τον απολογισμό της εβδομάδας στην Αθήνα, επισήμανε το εξής σε ανάρτησή του στο LinkedIn για να αποσπάσει εξαιρετικά θετικά σχόλια:
«Την τελευταία λέξη την αφήνω στην υπέροχη ομάδα μου και στους συνεργάτες μας, χωρίς τους οποίους τίποτα από όλα αυτά δεν θα ήταν δυνατό. Δεν εμφανίζονται στις φωτογραφίες ή στους τίτλους των εφημερίδων, αλλά εργάστηκαν ακούραστα για μήνες για να γίνει πραγματικότητα αυτή η εβδομάδα. Σε αυτούς οφείλω την μεγαλύτερη τιμή και ευγνωμοσύνη».
Ο οραματιστής Αν. Πεπονής
Η επιλογή από τις ΗΠΑ της Ελλάδας ως την πύλη εισόδου του LNG στην Ανατολική Ευρώπη δεν θα γινόταν πραγματικότητα εάν, μεταξύ άλλων, έλειπαν οι αναγκαίες υποδομές και κυρίως τα δύο FSRU, στη Ρεβυθούσα και την Αλεξανδρούπολη.
Έχει τη σημασία του ότι το πρώτο FSRU το έχει οραματιστεί ο Αναστάσιος Πεπονής στη δεκαετία του 1980, όταν ήταν ο πρώτος και ο μακροβιότερος υπουργός Ενέργειας και Βιομηχανίας των κυβερνήσεων του Ανδρέα Παπανδρέου.
Αυτά στην πρώτη 8ετία διότι μετά το 1993 το όνομά του συνδέθηκε με την θεσμοθέτηση του ΑΣΕΠ και το νόμο που φέρει το όνομά του.
Το έργο στη Ρεβυθούσα προχώρησε από τη μετέπειτα κυβέρνηση του Κωνσταντίνου Μητσοτάκη για να ολοκληρωθεί επί κυβέρνησης Κωνσταντίνου Σημίτη όταν και άρχισε να λειτουργεί με επαναεριοποίηση κυρίως LNG από την Αλγερία.
Προχωρά και το 2ο FSRU Αλεξανδρούπολης
Οραματιστής του δεύτερου FSRU στην Αλεξανδρούπολη ο Δημήτρης Κοπελούζος, ο οποίος συγκαταλέγεται στους ιδιαίτερα χαρούμενους επιχειρηματίες της ενέργειας, που ανέφερα πιο πάνω.
Και βασικός λόγος γι’ αυτό είναι ότι όλα δείχνουν πως όχι μόνο θα προχωρήσει το δεύτερο FSRU στην Αλεξανδρούπολη, σε συνδυασμό με το υπάρχον, αλλά σε αυτό εξετάζει σοβαρά το ενδεχόμενο να επενδύσει το κρατικό χρηματοπιστωτικό ίδρυμα των ΗΠΑ Development Finance Corporation (DFC).
Η εταιρεία των κοιτασμάτων
Στους μεγάλους κερδισμένους, αναμφίβολα, ο Ανδρέας Σιάμισιης της HELLENiQ Energy, η οποία έχει πλασαριστεί σε όλα τα «οικόπεδα» στις ελληνικές θάλασσες και μάλιστα σε συνεργασία με ενεργειακούς κολοσσούς.
Συνεπώς, μόνο να κερδίσει έχει τόσο από την διαφαινόμενη αξιοποίηση των κοιτασμάτων (εφ’ όσον φυσικά αποδειχθούν εμπορικά εκμεταλλεύσιμα) αλλά και τις (πιθανές) συνέργειες με τους εταίρους της.
Ανοίγει δρόμους και διαδρόμους
Ο Κώστας Ξιφαράς, CEO της ΔΕΠΑ Εμπορίας, είναι επίσης ένα από τα πρόσωπα που συζητήθηκαν πολύ τον τελευταίο καιρό και θα συζητηθούν πολύ και τον επόμενο.
Κρατώντας το τιμόνι της εταιρείας από το 2019, ολοκλήρωσε τον εταιρικό μετασχηματισμό της και πλέον την εξελίσσει σε σύγχρονο ενεργειακό όμιλο με πολυσχιδή δραστηριότητα.
Ο Κ. Ξιφαράς δείχνει να υιοθετεί πλήρως αυτό που είπε ο Αννίβας πριν από πολλούς αιώνες: «ή θα βρούμε τον δρόμο ή θα τον ανοίξουμε».
Στη συγκεκριμένη περίπτωση, όπως λένε στην αγορά, ανοίγει δρόμους (μεταφοράς LNG) στη θάλασσα και (κάθετους) διαδρόμους στη στεριά.
Υπουργός της χρονιάς
Κεντρικός πρωταγωνιστής των ημερών φυσικά ο Σταύρος Παπασταύρου, ο οποίος πιστώνεται πολιτικά τη θεμελίωση της στρατηγικής σχέσης και της συνεργασίας Ελλάδας-ΗΠΑ σε νέες βάσεις, την επικοινωνιακή εμβέλεια του συνεδρίου στο Ζάππειο καθώς και των συμφωνιών που είτε υπογράφηκαν είτε πρόκειται να υπογραφούν – διότι το συνέδριο έχει αφήσει μεγάλη «ουρά» στο επιχειρηματικό πεδίο.
Ο υπουργός Ενέργειας με την ομάδα των στενών συνεργατών του ασχολήθηκε και φρόντισε τα πάντα αξιοποιώντας τόσο τις διασυνδέσεις του στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού με την κυβέρνηση Trump όσο και τη βαθιά γνώση της αγοράς στην Ελλάδα.
Στο Μαξίμου και γενικότερα στην κυβέρνηση εκτιμούν ιδιαίτερα και τις επιδόσεις του στην επικοινωνία καθώς κατάφερε, με ένα μπαράζ δημοσιευμάτων και ρεπορτάζ, να αναδείξει ένα διεθνές συνέδριο, το οποίο είχε πολύ μικρό επικοινωνιακό αποτύπωμα στο παρελθόν, σε κεντρικό θέμα συζήτησης τόσο στα αθηναϊκά σαλόνια όσο -κι αυτό ίσως είναι σημαντικότερο για την κυβέρνηση- στα καφενεία και τις παρέες ανά την Ελλάδα.
Κι αυτό έχει την αξία του διότι έγινε σε δυσμενές, πολιτικά και επικοινωνιακά, περιβάλλον για την κυβέρνηση, η οποία πήρε βαθιά «ανάσα» από την ενέργεια σε μια χρονική στιγμή που κυριαρχούν στο δημόσιο διάλογο θέματα όπως ο ΟΠΕΚΕΠΕ και τα ΕΛΤΑ.
Ως εκ τούτου δεν θα εκπλαγώ εάν ακούσω ότι ο Σταύρος Παπασταύρου, εκτός του τίτλου «υπουργός της χρονιάς», που προφανώς τον έχει καπαρώσει, προταθεί και για «πρόσωπο της χρονιάς».
Εκλογικές γεωτρήσεις
Είναι προφανές πλέον ότι η κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας πρόκειται να αξιοποιήσει το ενεργειακό «χαρτί» στο μέγιστο βαθμό.
Τα κοιτάσματα αερίου δημιουργούν μεγάλες προσδοκίες, που η κυβέρνηση -κάθε κυβέρνηση θα το έκανε- θα επιχειρήσει να κεφαλαιοποιήσει πολιτικά και άρα, εκλογικά.
Πολύ περισσότερο καθώς αποτελούν μάλιστα θεματικό πεδίο με το οποίο η Νέα Δημοκρατία μπορεί -και θα επιχειρήσει- να επαναπατρίσει ψήφους από το δυσαρεστημένο δεξιό/υπερδεξιό τμήμα της.
Άρα, στοιχηματίζω από τώρα ότι το πλοίο που θα κάνει τις ερευνητικές γεωτρήσεις θα βρίσκεται στα ελληνικά χωρικά ύδατα πριν τις κάλπες της άνοιξης του 2027.
Ο χορός των δισεκατομμυρίων
Αν και είναι ακόμη νωρίς, μόλις χθες διατυπώθηκε η πρώτη εκτίμηση (70-100 δις ευρώ) για το όφελος για το δημόσιο από την πιθανή αξιοποίηση των κοιτασμάτων.
Στο παρελθόν έχουν γραφτεί και ειπωθεί διάφορα (πολύ μεγαλύτερα) ποσά και φαίνεται ότι επανέρχεται ο κίνδυνος να ξεκινήσει ένας νέος κύκλος «αερολογίας» κι όχι «αεριολογίας».
Να δημιουργηθούν δηλαδή προσδοκίες για έσοδα που είναι μεν πιθανά αλλά όχι βέβαια -μένει να αποδειχθεί εάν κριθούν εκμεταλλεύσιμα τα κοιτάσματα- και τα οποία φυσικά θα αρχίσουν να εισρέουν στα δημόσια ταμεία μετά τα μέσα της επόμενης δεκαετίας.
Τα 2-3 δις ετησίως για συντάξεις
Το μόνο απτό για την ώρα όσον αφορά τα πιθανά δημόσια έσοδα από τα κοιτάσματα είναι η ρύθμιση στο λεγόμενο «Νόμο Μανιάτη» να επιδοτούνται με 2-3 δις ευρώ ετησίως οι συντάξεις.
Απ’ όσα ακούω, πάντως, καταλαβαίνω ότι υπάρχουν εισηγήσεις στη κυβέρνηση να αλλάξει -σε ουδέτερο χρόνο- η εν λόγω διάταξη ώστε να δρομολογηθεί η κάλυψη κι άλλων αναγκών, με επίκεντρο τη νέα γενιά και την άμυνα.
Μανιάτης, ολίγον Φαραντούρης και το χάος
Καθώς αναφέρθηκα στον Γιάννη Μανιάτη, κοινή είναι η διαπίστωση στην αγορά ότι στην ενέργεια η κυβέρνηση της ΝΔ παίζει μπάλα σχεδόν μόνη της.
Η αμηχανία των μεγάλων κομμάτων της αντιπολίτευσης και η αδυναμία τους να τοποθετηθούν επί της ουσίας των ενεργειακών εξελίξεων γίνεται παροιμιώδης.
Εξαίρεση ο νυν ευρωβουλευτής του ΠΑΣΟΚ και πρώην υπουργός Ενέργειας που θυμίζει συχνά ότι το θεσμικό πλαίσιο για τις εξορύξεις προχώρησε επί των ημερών του.
Τα τελευταία 24ωρα επανήλθε, πάντως, στα ενεργειακά ζητήματα και ο ευρωβουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ Νίκος Φαραντούρης, ο οποίος είχε επαφές και με τη νέα πρέσβη των ΗΠΑ.
Ελλάδα-ΗΠΑ-συμμαχία, όχι πορεία
Με την ευκαιρία, καθώς οι ελληνο-αμερικανικές σχέσεις είναι σε ιστορικά υψηλά επίπεδα, διαισθάνομαι ότι, ημέρες που είναι, θα ξαναέλθει στο προσκήνιο η συζήτηση για το αν έχει νόημα το «αντι-αμερικανικό» περιεχόμενο του εορτασμού του Πολυτεχνείου.
Η ίδια διαίσθηση μου λέει ότι υπάρχουν κυβερνητικοί παράγοντες (κι όχι ένας-δυο) που θεωρούν ότι 52 χρόνια μετά ο εορτασμός του Πολυτεχνείου θα πρέπει να αποκτήσει άλλο περιεχόμενο κι ότι η κλασική πορεία στην πρεσβεία των ΗΠΑ είναι πλέον ξεπερασμένη εκ των πραγμάτων.
Έχει τη σημασία του ότι ενώ βρέθηκαν 4 Αμερικανοί υπουργοί στην Αθήνα δεν διοργανώθηκε ούτε μία εκδήλωση διαμαρτυρίας από κόμματα και οργανώσεις της αριστεράς.
Οι ενεργειακές business του Trump
Επανέρχομαι στο Ζάππειο καθώς όσοι βρέθηκαν εκεί αλλά και γενικότερα όσοι παρακολούθησαν την πλούσια ενεργειακή ειδησεογραφία της περασμένης εβδομάδας, είχαν την ευκαιρία να καταλάβουν πως κάνει πολιτική και ιδίως πως κάνει business ο Donald Trump.
Ο Αμερικανός πρόεδρος έστειλε 4 υπουργούς στην Αθήνα, μεταξύ των οποίων έναν ελληνοαμερικανό, ελάχιστα υψηλά ιστάμενα στελέχη και δεκάδες μεσαία στελέχη.
Ο καθένας είχε τον ρόλο του και όλοι μαζί δούλευαν ως καλοκουρδισμένη μηχανή.
Έδειχναν στους συνομιλητές τους ότι έχουν μελετήσει τα πάντα σε λεπτομέρεια (η δουλειά μηνών, που σημείωσε ο John Ardill), έχουν ξεκάθαρη στοχοθεσία και συγκεκριμένη στρατηγική.
Το τηλεφώνημα στο Λευκό Οίκο
Ενδεικτικό είναι ότι ο υπουργός Εσωτερικών και επικεφαλής του συμβουλίου ενεργειακής κυριαρχίας Doug Burgum αποκάλυψε ότι το βράδυ της (περασμένης) Τετάρτης τηλεφώνησε στον Αμερικανό πρόεδρο και τον ενημέρωσε για τα αποτελέσματα των επαφών στην Αθήνα.
Μάλιστα καθώς η επίσκεψη των Αμερικανών υπουργών συνέπεσε με την επέτειο ενός έτους από τη δεύτερη εκλογική νίκη του Donald Trump (5 Νοεμβρίου 2024), υπήρχε ένας λόγος παραπάνω να του τηλεφωνήσουν για ευχές.
Ο Doug Burgum θεωρείται από τους στενότερους συνεργάτες του Donald Trump και μάλιστα ήταν μεταξύ των δύο επικρατέστερων για την θέση του αντιπροέδρου για να επιλεγεί τελικά ο J.D. Vance.
Με το πετρέλαιο ζούμε περισσότερο
Οι ομιλίες Doug Burgum και του υπουργού Ενέργειας Chris Wright (δεινοί ρήτορες αμφότεροι) ήταν ένα σεμινάριο για το πως βλέπει η κυβέρνηση Trump την ενέργεια.
«Δεν υπάρχει «ενεργειακή μετάβαση» (energy transition), υπάρχει ενεργειακή προσθήκη (energy addition)», διεκήρυξε ο Doug Burgum.
Ενώ ο Chris Wright, για να αναδείξει τη σημασία των υδρογονανθράκων για την ανθρωπότητα, έκανε τον εξής -εξαιρετικά προχωρημένο, είναι η αλήθεια- συσχετισμό: όταν ανακαλύφθηκαν οι υδρογονάνθρακες το προσδόκιμο ζωής στον πλανήτη ήταν 35 χρόνια και σήμερα έχει φθάσει στα 73,5 καθώς το oil and gas έχει συμβάλλει στη βελτίωση της ζωής του ανθρώπου και μια σειρά καινοτομίες, όπως τα φάρμακα, που έχουν με τη σειρά τους συμβάλλουν στην αύξηση του προσδόκιμου ζωής.
Το βιβλίο των γραφειοκρατών
Ο Doug Burgum εξέπεμψε ξεκάθαρο μήνυμα να μειωθεί η γραφειοκρατία.
«Δεν υπάρχει βιβλίο για τους καλύτερους γραφειοκράτες (book for regulators), υπάρχουν όμως για τους καλύτερους στις επενδύσεις και την καινοτομία (book for investors and innovators)», είπε χαρακτηριστικά.
Οι Αμερικανοί είναι βέβαιο ότι θα επιμείνουν πολύ σε αυτό και μένει να φανεί πως θα ανταποκριθεί το ελληνικό δημόσιο.
Όφελος 2.000 σε κάθε οικογένεια
Έχοντας πρωταγωνιστήσει ο ίδιος στην επανάσταση του σχιστολιθικού πετρελαίου και αερίου ως CEO εταιρειών που δραστηριοποιήθηκαν στον εν λόγω τομέα ο Chris Wright υπολόγισε στα 2.000 δολάρια το όφελος για κάθε αμερικανική οικογένεια από τα φθηνότερα καύσιμα.
Υπέδειξε κατ’ αυτόν τον τρόπο, εμμέσως πλην σαφώς, και στην ελληνική κυβέρνηση να επικοινωνήσει τα οφέλη από την ενεργειακή συνεργασία των δύο χωρών.
Κι όντως αυτό είναι το μεγάλο στοίχημα για τον Σταύρο Παπασταύρου και συνολικά την κυβέρνηση: να συνδέσουν τη μεγάλη εικόνα της Ελλάδας ως ενεργειακού κόμβου με την μικρή εικόνα των λογαριασμών ενέργειας που καλούνται να πληρώσουν νοικοκυριά και επιχειρήσεις.
Διότι αλλιώς, εάν οι λογαριασμοί παραμένουν υψηλοί, τότε όλα αυτά υπάρχει μεγάλη πιθανότητα να γυρίσουν μπούμερανγκ.
Αρκούσαν 650MW
Προβληματισμό, άλλωστε, στην κυβέρνηση -και μάλιστα στα υψηλά κλιμάκιά της- προκαλεί η έρευνα που ξεκίνησε ο Οργανισμός Συνεργασίας των Ρυθμιστικών Αρχών Ενέργειας της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ACER) για πιθανά σημάδια χειραγώγησης στην αγορά επόμενης ημέρας (DAM) της Ελλάδας που καταγράφηκαν κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού του 2024.
Χαρακτηριστικό είναι το εξής εύρημα: στις 4 Σεπτεμβρίου, στις 20:00 η τιμή έφτασε στο μέγιστο: 942 ευρώ ανά MWh.
Η ACER σημείωσε ότι αν κατά τη διάρκεια αυτής της ώρας ήταν διαθέσιμα επιπλέον 650 MWh ενέργειας, η τιμή θα είχε μειωθεί κατά 630 ευρώ ανά MWh και θα διαμορφωνόταν στα 311 ευρώ ανά MWh.
Η επιπλέον ισχύς θα μπορούσε να προέλθει είτε εσωτερικά από μονάδες αιχμής, είτε μέσω διασυνδέσεων από γειτονικές χώρες.
Κάτι μου λέει ότι αυτή η ιστορία θα έχει πολύ «ψωμί»…
Που στοχεύει ο Μυτιληναίος
Εξαιρετικά ενδιαφέροντες αναμένονται οι επόμενοι μήνες και για τον όμιλο της Metlen.
Από διαίσθηση και μόνο, θα πόνταρα ότι ο όμιλος θα κινηθεί για εξαγορά και εισηγμένης στο ελληνικό χρηματιστήριο.
Δεν αναφέρομαι στα σενάρια που έχουν κυκλοφορήσει κατά καιρούς.
Άλλωστε, η εταιρεία έχει αποδείξει ότι μπορεί να παίζει επιθετικά και στον τομέα της… Άμυνας.
