Τον ρόλο του ΑΔΜΗΕ στη διαδικασία "πρόκρισης" του έργου του Euroasia Interconnector, που αναμένεται να διασυνδέσει την Ελλάδα με την Κύπρο, στα επιλέξιμα για χρηματοδότηση από Ευρωπαϊκούς πόρους αναδεικνύει η διοίκηση του Διαχειριστή.
Να σημειωθεί ότι στο παρελθόν είχε αποτελέσει κεντρικό ζήτημα ακόμη και πολιτικής αντιπαράθεσης, η διάσταση απόψεων μεταξύ ΑΔΜΗΕ και της κοινοπραξίας του Euroasia Interconnector, σχετικά με την υλοποίηση της μεγάλης διασύνδεσης του Κρήτης (Αττική - Κρήτη), και το κατά πόσον το συγκεκριμένο έργο μπορούσε να διασφαλίσει χρηματοδότηση από την ΕΕ. Μετά την προώθηση του έργου με πόρους του ΑΔΜΗΕ και άλλα χρηματοδοτικά εργαλεία (και ευρωπαϊκά) υπήρξε και διχογνωμία για τη συμβατότητα του έργου αυτού της Κρήτης με τον Euroasia Interconnector (δηλαδή το σχέδιο για το ηλεκτρικό καλώδιο διασύνδεσης των συστημάτων ηλεκτρικής ενέργειας της Ελλάδας, της Κύπρου και του Ισραήλ) και τα σενάρια ένταξής του στα Έργα Κοινού Ενδιαφέροντος (PCI) της Ε.Ε.
Ωστόσο η χτεσινή απόφαση της ΕΕ για χρηματοδότηση της σύνδεσης με την Κύπρο για τον ΑΔΜΗΕ εκλαμβάνεται ως δικαίωση.
Όπως τονίζεται, με έμφαση, χάρη στην τεχνογνωσία που έχει συσσωρεύσει κατά την υλοποίηση των χερσαίων και θαλάσσιων ηλεκτρικών διασυνδέσεων υψηλών τεχνικών απαιτήσεων, ο ΑΔΜΗΕ έχει εξασφαλίσει ενεργό ρόλο στο έργο, παρέχοντας πολύτιμες υπηρεσίες σε τεχνικό και επιχειρησιακό επίπεδο με αιχμή το έργο διασύνδεσης Ελλάδας - Κύπρου. Συγκεκριμένα αναφέρεται ότι:
- Η συμμετοχή του ΑΔΜΗΕ διασφαλίζει την επιχειρησιακή επάρκεια του φορέα υλοποίησης, γεγονός που συνέβαλε ουσιαστικά στη θετική απόφαση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την χρηματοδότηση του έργου. Στο Σύμφωνο Συνεργασίας που υπεγράφη τον Οκτώβριο 2021 μεταξύ του ΑΔΜΗΕ και του Euroasia Interconnector Ltd, αναγνωρίζεται ότι η συμμετοχή του Διαχειριστή στην υλοποίηση του έργου «αποτελεί εχέγγυο για την επιχειρησιακή επάρκεια του φορέα υλοποίησης» και «προαπαιτούμενο για τη διαθεσιμότητα κοινοτικών χρηματοδοτικών εργαλείων».
- Η συμμετοχή του ΑΔΜΗΕ κρίθηκε ως καθοριστική από την Ευρωπαϊκή Ένωση για την προνομιακή πρόσβαση του έργου σε ευρωπαϊκούς πόρους χρηματοδότησης (Connecting Europe Facility - CEF). Από τα κονδύλια ύψους 1,037 δισ. ευρώ που εγκρίθηκαν πρόσφατα από την ΕΕ για «πράσινα» ενεργειακά έργα υποδομής , τα 657 εκατ. ευρώ θα διατεθούν για την υλοποίηση του στρατηγικού αυτού έργου.
- Στο πλαίσιο της συμμετοχής του, ο ΑΔΜΗΕ θα αναλάβει συντονιστικό και εποπτικό ρόλο για:
- τον βέλτιστο σχεδιασμό του έργου,
- την πορεία υλοποίησης των μελετών,
- την προώθηση των διαγωνιστικών διαδικασιών,
- την άρτια εκτέλεση συνολικά της νέας διασύνδεσης.
Με την ενεργό συμβολή του ΑΔΜΗΕ:
- Η Κρήτη εξελίσσεται σε ενεργειακό σταυροδρόμι στην περιοχή της ΝΑ Μεσογείου. Η διπλή διασύνδεση της Κρήτης με το ηπειρωτικό Σύστημα Μεταφοράς της Ελλάδας -μέσω Πελοποννήσου και Αττικής- ανοίγει τον δρόμο για την περαιτέρω αναβάθμιση του ενεργειακού ρόλου του νησιού στην ευρύτερη περιοχή.
- Η Κύπρος ενσωματώνεται στο ευρωπαϊκό δίκτυο ηλεκτρισμού και καθίσταται ισότιμο μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης και σε ενεργειακό επίπεδο.
Η απόφαση της ΕΕ
Υπενθυμίζεται ότι οι χώρες της ΕΕ κατέληξαν σε συμφωνία επί της πρότασης της Επιτροπής για επένδυση 1,077 δισ. ευρώ σε 5 διασυνοριακά έργα υποδομών στο πλαίσιο του μηχανισμού «Συνδέοντας την Ευρώπη» (ΜΣΕ) για τα διευρωπαϊκά δίκτυα ενέργειας. Ο ΜΣΕ θα παράσχει χρηματοδοτική στήριξη σε τέσσερα έργα κατασκευής και μία μελέτη. Το μεγαλύτερο ποσό χρηματοδότησης θα διατεθεί στο έργο «EuroAsia Interconnector» (657 εκατ. ευρώ) για τη στήριξη της πρώτης διασύνδεσης ηλεκτρικής ενέργειας μεταξύ της Κύπρου και του ευρωπαϊκού δικτύου.
Η Επίτροπος Ενέργειας κ. Κάντρι Σίμσον δήλωσε σχετικά: «Οι τελευταίοι μήνες μας υπενθύμισαν για άλλη μια φορά πόσο ζωτικής σημασίας είναι η ενοποίηση της ενεργειακής αγοράς της ΕΕ για τη διασφάλιση οικονομικά προσιτής ενέργειας και ασφάλειας του εφοδιασμού, καθώς και για τη μετάβαση σε καθαρές μορφές ενέργειας. Ενώ την τελευταία δεκαετία έχουμε σημειώσει αξιοσημείωτη πρόοδο όσον αφορά την καλύτερη σύνδεση της αγοράς μας, μπορούμε και πρέπει να κάνουμε περισσότερα. Θέλω να δώσω ιδιαίτερη έμφαση στο έργο “EuroAsia Interconnector”, το οποίο θα θέσει τέλος στην ενεργειακή απομόνωση της Κύπρου και θα τη συνδέσει με την υπόλοιπη Ευρώπη.»
Τα ενοποιημένα δίκτυα ενεργειακών υποδομών είναι απαραίτητα για την ενεργειακή μετάβαση, καθώς διευκολύνουν την ενσωμάτωση των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, ενισχύουν την ασφάλεια του εφοδιασμού και συμβάλλουν στον έλεγχο των τιμών της ενέργειας. Ως εκ τούτου, η διάθεση των κονδυλίων του ΜΣΕ στηρίζει την εφαρμογή της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας. Η σημερινή συμφωνία χορηγεί χρηματοδοτική ενίσχυση για την κατασκευή τριών έργων μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας και ενός έργου για την αποθήκευση φυσικού αερίου, καθώς και για την υποστήριξη μιας μελέτης σχετικά με τη μεταφορά CO2:
Το έργο
Το εν λόγω έργο ηλεκτρικής ενέργειας διασυνδέει τα δίκτυα μεταφοράς της Κύπρου και της Ελλάδας, επιτρέποντας την αμφίδρομη μεταφορά ηλεκτρικής ενέργειας και τερματίζοντας την ενεργειακή απομόνωση της Κύπρου. Τα 898 χιλιόμετρα υποθαλάσσιων καλωδίων και το μέγιστο βάθος θάλασσας των 3.000 μέτρων θα αποτελέσουν νέα παγκόσμια ρεκόρ για ένα τέτοιου είδους έργο. Η επένδυση αυτή αποτελεί συνέχεια της οικονομικής και πολιτικής στήριξης του έργου «EuroAsia». Η επιχορήγηση από τον ΜΣΕ προστίθεται στην επιχορήγηση ύψους 100 εκατ. ευρώ που χορηγήθηκε στο πλαίσιο του μηχανισμού ανάκαμψης και ανθεκτικότητας.
