Η ανανεωμένη στροφή της Αμερικής προς τον άνθρακα δίνει στον υπόλοιπο κόσμο «άδεια» να συνεχίσει να καίει το πιο βρώμικο ορυκτό καύσιμο.
Λίγες ημέρες μετά την ορκωμοσία του ως 45ος Πρόεδρος των ΗΠΑ, ο Ντόναλντ Τραμπ προέβλεψε με αυτοπεποίθηση την επιστροφή του άνθρακα στην Αμερική. «Θα ξαναβάλουμε τους ανθρακωρύχους στη δουλειά», είπε. Αλλά δεν το έκανε. Παρά τη ρητορική του για τον «καθαρό» και «όμορφο» άνθρακα, η ζήτηση στις ΗΠΑ μειώθηκε πάνω από 20% στη διάρκεια της πρώτης του θητείας. Τώρα, ως 47ος Πρόεδρος, υπόσχεται ξανά τα ίδια.
Το να υποθέσουμε, όμως, ότι θα αποτύχει και πάλι θα ήταν λάθος. Βεβαίως, ο Τραμπ δεν πρόκειται να επαναφέρει τον άνθρακα στις ένδοξες εποχές προ είκοσι ετών. Αλλά πιθανότατα θα επιβραδύνει την πτώση του, παγώνοντας τη ζήτηση κοντά στα σημερινά επίπεδα — και ο μεγαλύτερος κερδισμένος ίσως να είναι η Κίνα.
Τα Δεδομένα
Με βάση τις τρέχουσες τάσεις, η ζήτηση άνθρακα στις ΗΠΑ θα αυξηθεί φέτος στους 465 εκατομμύρια κοντούς τόνους, λόγω της υψηλότερης παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας.
Από μια πλευρά, αυτό είναι ακόμα 60% κάτω από το ιστορικό υψηλό του 2007 και το τρίτο χαμηλότερο επίπεδο εδώ και μισό αιώνα.
Από μια άλλη, η ετήσια αύξηση των 55 εκατομμυρίων τόνων είναι η μεγαλύτερη των τελευταίων 40 ετών.
Από όπου κι αν το δει κανείς, η πτωτική πορεία της κατανάλωσης άνθρακα στις ΗΠΑ έχει διακοπεί.
Μερικώς, αυτό οφείλεται στις πολιτικές του Τραμπ, όπως η χρήση έκτακτης νομοθεσίας για να κρατηθούν ανοιχτοί ορισμένοι σταθμοί ηλεκτροπαραγωγής με άνθρακα.
Παίζει ρόλο και η αυξημένη ζήτηση ηλεκτρικής ενέργειας, μια τάση που είχε ξεκινήσει πριν την επανεκλογή του.
Τα στοιχεία για την παραγωγή ενέργειας μοιάζουν με εποχές που νομίζαμε πως έχουν περάσει:
Τη φετινή χρονιά, η παραγωγή ηλεκτρισμού από άνθρακα στις ΗΠΑ αυξήθηκε περισσότερο από οποιαδήποτε άλλη πηγή.
Η ηλιακή ενέργεια ακολουθεί, η αιολική πολύ πιο πίσω. Φυσικό αέριο, πυρηνική και υδροηλεκτρική παραγωγή κατέγραψαν πτώση.
Τον Απρίλιο, ο Τραμπ δήλωσε ότι «είναι πολιτική των Ηνωμένων Πολιτειών ότι ο άνθρακας είναι ουσιώδης για την εθνική και οικονομική τους ασφάλεια».
Αγνοώντας πλήρως τις κλιματικές παραμέτρους, έχει αναδιαμορφώσει το δημόσιο αφήγημα για τον άνθρακα αποκλειστικά γύρω από την επάρκεια, το κόστος και την ικανότητά του να εξασφαλίζει 24/7 ηλεκτροδότηση.
Οι Παγκόσμιες Επιπτώσεις
Ο αντίκτυπος αυτής της στροφής θα γίνει αισθητός περισσότερο εκτός Αμερικής.
Για χρόνια, οι ΗΠΑ και η Δυτική Ευρώπη καταδίκαζαν τη χρήση άνθρακα, κλείνοντας τις δικές τους μονάδες και αυξάνοντας την πολιτική πίεση σε χώρες όπως η Ιαπωνία, η Νότια Κορέα και η Ταϊβάν να κάνουν το ίδιο.
Πίεζαν επίσης Κίνα και Ινδία να σταματήσουν ή έστω να επιβραδύνουν την κατασκευή νέων εργοστασίων.
Αυτή η ηθική-πολιτική πίεση είχε αποτέλεσμα.
Η παγκόσμια ζήτηση άνθρακα συνέχισε να αυξάνεται, αλλά πιο αργά — όχι με εκρηκτικούς ρυθμούς.
Παρόλα αυτά, ο κόσμος θα καταναλώσει φέτος περισσότερο άνθρακα από ποτέ — μια δεκαετία μετά τη Συνθήκη των Παρισίων και σχεδόν τριάντα χρόνια μετά το Πρωτόκολλο του Κιότο.
Με την Αμερική να εγκαταλείπει αυτή την πολιτική πίεσης — και τη Γερμανία να ακολουθεί — το αναμενόμενο είναι ότι οι παγκόσμιες ενεργειακές αλυσίδες θα γίνουν πιο ρυπογόνες.
Οι πρώτες ενδείξεις
Η Κίνα είχε δεσμευτεί το 2021 ότι θα μειώσει τη ζήτηση άνθρακα μεταξύ 2026 και 2030.
Τώρα πλέον λέει απλώς ότι η ζήτηση θα «κορυφωθεί κάποια στιγμή μέσα στα επόμενα πέντε χρόνια».
Σύμφωνα με προσχέδιο της νέας World Energy Outlook του Διεθνούς Οργανισμού Ενέργειας, με βάση τις σημερινές πολιτικές, η παγκόσμια ζήτηση άνθρακα δεν θα κορυφωθεί πριν το 2030 — και η πτώση που θα ακολουθήσει θα είναι πολύ πιο αργή από ό,τι προβλεπόταν.
Και Ποιος Κερδίζει;
Όσο περισσότερο ο Τραμπ συγκρατεί την πτώση της παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από άνθρακα στις ΗΠΑ, τόσο περισσότερο θα χρησιμοποιηθεί αυτό ως πολιτικό άλλοθι σε άλλες χώρες για να κάνουν το ίδιο — ή και περισσότερο.
Και η Κίνα, η οποία καταναλώνει περισσότερο άνθρακα από όλες τις υπόλοιπες χώρες μαζί, θα είναι αυτή που θα καθορίσει τον ρυθμό.
Ο Τραμπ μπορεί να πιστεύει ότι βοηθά τους ανθρακωρύχους στις Απαλαχικές ή στην Powder River Basin.
Αλλά στην πραγματικότητα βοηθά πολύ περισσότερο εκείνους που σκάβουν στην Εσωτερική Μογγολία, στο Σανσί, στο Σαανσί και στο Σιντζιάνγκ.
