Η Ελλάδα μπορεί να έχει γυρίσει σελίδα και να έχει εισέλθει οριστικά και αμετάκλητα στη χρυσή εποχή των ΑΠΕ που συνεισφέρουν κατά κόρον στην ηλεκτροπαραγωγή, ωστόσο όταν χρειάζεται «ζητά» τη βοήθεια φίλων από… το παρελθόν.
Τις μέρες του καύσωνα που προηγήθηκαν, σε λειτουργία τέθηκαν οι λιγνιτικές μονάδες Άγιος Δημήτριος 3 και 4, ενώ εκτός συστήματος, λόγω βλάβης, ήταν μόνο η λιγνιτική μονάδα της ΔΕΗ Άγιος Δημήτριος. Παράλληλα, η «Πτολεμαΐδα 5» (από το 2026 θα αρχίσει η μετατροπή της σε μονάδα φυσικού αερίου) συνέβαλε στην ευστάθεια του δικτύου, «δίνοντας» 500 MW κάποιες ώρες το 24ωρο.
Ο λιγνίτης, όπως και το φυσικό αέριο, δεν εξαρτάται από τις καιρικές συνθήκες για να παράγει ηλεκτρική ενέργεια, αντισταθμίζοντας την αστάθεια των ΑΠΕ.
Ο λιγνίτης «πυλώνας» της μεταπολιτευτικής Ελλάδας
Για δεκαετίες ολόκληρες ο λιγνίτης ήταν το κυρίαρχο καύσιμο που χρησιμοποιούνταν στην ηλεκτρική ενέργεια με τα λιγνιτωρυχεία Δυτικής Μακεδονίας και Μεγαλόπολης να δίνουν ρεύμα σε όλη τη χώρα.
Η χρήση του λιγνίτη από τα κοιτάσματα της Δυτικής Μακεδονίας και της Μεγαλόπολης ήταν η κύρια τεχνολογία στην ηλεκτροπαραγωγή. Η οικονομική ανάπτυξη της χώρας και ευρύτερα το παραγωγικό της μοντέλο μπήκαν στην πρίζα από τον λιγνίτη που για χρόνια «ηλέκτρισε» την ευημερία της χώρας στη μεταπολεμική περίοδο, συμβάλλοντας στην ενεργειακή της μετάβαση… στον πολιτισμό του ηλεκτρικού ρεύματος.
Από το 2019 και όταν η χώρα αποφάσισε να τρέξει ταχύτερα, σε μεγάλο βαθμό βιαστικά και ανεξήγητα, την απολιγνιτοποίηση (με τη Δυτική Μακεδονία να υφίσταται άνευ προηγουμένου σοκ με το ΑΕΠ να κατρακυλά), στο πλαίσιο του Green Deal και της πράσινης μετάβασης, η ΔΕΗ, η μοναδική ηλεκτροπαραγωγός με καύσιμο το λιγνίτη, σβήνει σταδιακά τις μονάδες της.
Ο «βασιλιάς» της ηλεκτροπαραγωγής πέφτει από το θρόνο του
Με βάση τα δεδομένα του Entso-e και την ανάλυση του Green Tank, αυξημένες κατά σχεδόν 12% ήταν οι ώρες μηδενικής λιγνιτικής παραγωγής το πρώτο εξάμηνο του 2025 (817) συγκριτικά με τις αντίστοιχες του πρώτου εξαμήνου του 2024 (732). Η συντριπτική πλειονότητα των ωρών με μηδενική παραγωγή λιγνίτη (809 ώρες) ήρθε μετά τη λήξη της περιόδου τηλεθέρμανσης στη Δυτική Μακεδονία (15 Μαΐου 2025).
O Ιούνιος 2025 ειδικότερα, ήταν ο μήνας με τις περισσότερες ώρες μηδενικής λιγνιτικής παραγωγής (534 ώρες ή 74 % των ωρών του μήνα) καταρρίπτοντας το προηγούμενο ιστορικό υψηλό που σημειώθηκε τον Μάιο 2024 με 454 ώρες (ή 61% των ωρών του μήνα). Ωστόσο, τα σκήπτρα της χαμηλότερης μηνιαίας παραγωγής εξακολουθεί να διατηρεί ο Μάιος του 2024 με 50 GWh, καθώς η λιγνιτική παραγωγή του Ιουνίου 2025 ήταν 66 GWh.
Για σχεδόν 20 συνεχόμενες μέρες ή 470 συνεχόμενες ώρες τον Ιούνιο 2025 (ξημερώματα 6ης Ιουνίου – απόγευμα 25ης Ιουνίου) η χώρα λειτούργησε χωρίς καθόλου λιγνίτη. Η επίδοση αυτή, παρότι η δεύτερη καλύτερη ιστορικά, υστερεί κατά 44 ώρες από το ρεκόρ που είχε σημειωθεί πέρυσι την περίοδο 13 Μαΐου 2024- 3 Ιουνίου 2024 με 514 συνεχόμενες ώρες χωρίς λιγνίτη.
Νέο ιστορικό χαμηλό
Ουσιαστικά μετά τη λήξη της περιόδου τηλεθέρμανσης στη Δ. Μακεδονία, οι λιγνιτικές μονάδες λειτούργησαν μόνο 295 ώρες (27% του συνολικού χρόνου της περιόδου 16 Μαΐου – 30 Ιουνίου) παράγοντας 90 GWh, καλύπτοντας μόλις το 1,4% της ζήτησης ηλεκτρικής ενέργειας για την ίδια περίοδο, ενδεικτικό της φθίνουσας σημασίας του λιγνίτη στην παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας.
Αθροιστικά για το πρώτο εξάμηνο του 2025, η λιγνιτική παραγωγή υποχώρησε στα 1.41 TWh, σημειώνοντας νέο ιστορικό χαμηλό και καταρρίπτοντας το ρεκόρ του προηγούμενου αντίστοιχου εξαμήνου το 2024 (1.5 TWh).
