Από τα γεωτρύπανα της Exxon Mobil και τις μυστικές διαδρομές του Σταύρου Παπασταύρου, μέχρι τα καλώδια της Nexans που «τραβούν» παρατάσεις και τις φρεγάτες που ετοιμάζονται για τον ρόλο τους στο Αιγαίο, η ελληνική ενεργειακή σκακιέρα βρίσκεται σε διαρκή κίνηση.
Την ίδια στιγμή, οι κυβερνητικές εξαγγελίες για μεγάλες επενδύσεις και διεθνείς συνεργασίες σκοντάφτουν στην καθημερινότητα των υψηλών λογαριασμών, στα παγωμένα προγράμματα και στα καμπανάκια της βιομηχανίας. Κι ενώ το μέτωπο της παραγωγής και των ομολόγων καταγράφει ρεκόρ, η αγορά περιμένει λύσεις εδώ και τώρα — όχι σε δέκα χρόνια.
Drill, Stavros, drill
Απόλυτα ικανοποιημένοι μαθαίνω ότι επιστρέφουν από τη Νέα Υόρκη οι της ελληνικής αντιπροσωπείας στη γενική συνέλευση του ΟΗΕ από τις επαφές με επιχειρηματίες και στελέχη εταιρειών στην ισχυρότερη οικονομία του πλανήτη.
Η ενέργεια ήταν στο επίκεντρο των συναντήσεων, άλλες εκ των οποίων δημοσιοποιήθηκαν (όπως του πρωθυπουργού με τον αντιπρόεδρο της Exxon Mobil) και άλλες όχι.
Διόλου τυχαία δεν ήταν προφανώς η συμμετοχή στην ελληνική αντιπροσωπεία του υπουργού Ενέργειας, Σταύρου Παπασταύρου, ο οποίος πληροφορούμαι ότι εκτός των θεμάτων της αρμοδιότητάς του (συναντήθηκε και με τον ομόλογό του των ΗΠΑ Chris Wright) λειτούργησε και ως (γενικός) σύνδεσμος της κυβέρνησης με την κυβέρνηση Trump καθώς έχει αναπτύξει δίκτυο επαφών με επιφανή στελέχη των Ρεπουμπλικάνων.
Λόγω, πάντως, των συνεχών επαφών του Στ. Παπασταύρου με τους Αμερικανούς και της συστηματικής ενασχόλησής του με τα κοιτάσματα υδρογονανθράκων, το γνωστό σύνθημα του προέδρου του ΗΠΑ έχει μετεγγραφεί στην ελληνική πραγματικότητα ως «drill, Stavros, drill».
Εργοστασιακές ρυθμίσεις
Όσον αφορά στα κοιτάσματα, έχουν σημασία οι λέξεις που χρησιμοποίησε αναφερόμενος στο θέμα ο Κυριάκος Μητσοτάκης κατά την ομιλία του στη γενική συνέλευση του ΟΗΕ το βράδυ της Παρασκευής:
Ο πρωθυπουργός έκανε αναφορά και στις διασυνδέσεις με την Αίγυπτο (GREGY) και την Κύπρο, το πολυσυζητημένο καλώδιο, το οποίο επανέφερε στις εργοστασιακές του ρυθμίσεις κάνοντας λόγο για «Great Sea Interconnector».
Κάποια στιγμή, θυμίζω, είχε επιχειρηθεί να συνδεθεί το project με τον διάδρομο Ινδίας-Μέση Ανατολή-Ευρώπη (IMEC).
Ο μακρύς Σεπτέμβριος της Nexans…
Στην ελληνική κυβέρνηση κρατούν στα θετικά της Νέας Υόρκης την δέσμευση της κυπριακής για το καλώδιο, χωρίς αυτό, πάντως, να σημαίνει ότι εξέλιπαν οι εκκρεμότητες ή ότι οι Κύπριοι θα τρέξουν να πληρώσουν.
Το θετικό στην υπόθεση είναι η… διασταλτική αντίληψη για τον χρόνο που δείχνουν τα στελέχη της κατασκευάστριας εταιρείας του καλωδίου Nexans.
Οι Γάλλοι είχαν δηλώσει στην ενημέρωση των αναλυτών, όπως είχε αποκαλύψει το energymag, ότι θα αναμένουν τον φορέα υλοποίησης μέχρι «early September», δηλαδή στις αρχές του μήνα.
Τελικά ο Σεπτέμβριος μας χαιρετά μεθαύριο -βρισκόμαστε πια στον «late September»- αλλά η γαλλική εταιρεία δεν έχει σταματήσει την κατασκευή του καλωδίου, και πάντως δεν έχει ανακοινώσει τίποτε σχετικό.
…Οι αθέατες κινήσεις του αθόρυβου Μανουσάκη…
Από διαίσθηση και μόνο, θα έλεγα ότι αυτό δεν συμβαίνει τυχαία.
Προφανώς, έχει βάλει το χέρι του ο πρόεδρος και CEO του φορέα υλοποίησης του έργου ΑΔΜΗΕ, Μάνος Μανουσάκης, ο οποίος έχει αναπτύξει μια πολύ καλή σχέση συνεργασίας με τους Γάλλους, κάτι που αναγνωρίζουν, άλλωστε, και δημόσια.
Είναι επίσης αξιοσημείωτος και ο τρόπος που ο ΑΔΜΗΕ χειρίζεται το όλο θέμα τόσο στην ουσία όσο και επικοινωνιακά.
Κι αυτό έχει μεγάλη σημασία για να παραμείνει το project σε τροχιά υλοποίησης.
…Και η ώρα των φρεγατών
Το επόμενο επεισόδιο του σήριαλ θα «παιχτεί» στα ανοιχτά της Κάσου και της Καρπάθου καθώς η έξοδος του ιταλικού πλοίου για έρευνες βυθού, όπως διαρρέεται από κυβερνητικούς παράγοντες, σημαίνει ότι έρχεται η ώρα για την… πολιτική των φρεγατών (όπως έλεγαν παλιά για «πολιτική των κανονιοφόρων»).
Απ’ όσα ακούω, αντιλαμβάνομαι ότι οι ελληνικές ένοπλες δυνάμεις και ειδικά το πολεμικό ναυτικό έχουν ετοιμάσει επιχειρησιακό σχέδιο για να διασφαλίσουν ότι οι έρευνες βυθού θα γίνουν ανεμπόδιστα για όσο διάστημα απαιτηθεί.
Το ιδανικό σενάριο είναι βεβαίως να μην στείλει αυτή τη φορά πολεμικά πλοία η Τουρκία, ωστόσο θα πρέπει να θεωρηθεί μάλλον απίθανο, ιδίως μετά την ομιλία Erdogan στον ΟΗΕ.
Το πως θα εξελιχθεί όλα αυτό, ουδείς μπορεί να προβλέψει, κρατώ πάντως το κλίμα αποφασιστικότητας που εκπέμπουν οι αρμόδιοι κυβερνητικοί παράγοντες.
Οι Γάλλοι και η πρώτη βολή
Θα έχει ενδιαφέρον, επίσης, εάν υπάρξει και γαλλικό πολεμικό πλοίο στην περιοχή, θέμα για το οποίο έγινε μεγάλη συζήτηση την περασμένη εβδομάδα.
Θυμίζω με την ευκαιρία μια μνημειώδη φράση παλαιού ναυάρχου, την οποία έχουν όλοι στο πολεμικό ναυτικό στο μυαλό τους ως αξίωμα: «όταν πέσει η πρώτη βολή, είσαι μόνος σου».
Παρατάσεις
Παράταση στην αγωνία για το καλώδιο, παράταση ή, πιο σωστά, παρατάσεις σε όλους τους διαγωνισμούς του υπουργείου Ενέργειας και Περιβάλλοντος.
Η είδηση της τελευταίας στιγμής είναι ότι δόθηκε νέα παράταση, έως τα τέλη Οκτωβρίου αυτή τη φορά, στον διαγωνισμό για τις standalone μπαταρίες.
Τα προγράμματα «παγώνουν» την αγορά
Μεγάλη -χρονικά- παράταση έως την άνοιξη-αρχές καλοκαιριού του 2026, έδωσε το ΥΠΕΝ σε όλα τα προγράμματα, όπως το Εξοικονομώ, που χρηματοδοτούνται από το Ταμείο Ανάκαμψης.
Απ’ όσα ακούω -και ακούω πολλά- το κλίμα στην αγορά είναι βαρύ. Άλλοι περιμένουν να πληρωθούν και δεν πληρώνονται, άλλοι να εγκριθούν οι αιτήσεις για να προχωρήσουν στις επενδύσεις και δεν προχωρούν οι αξιολογήσεις, άλλοι να πωλήσουν και δεν πωλούν. Γι’ αυτό η αίσθηση είναι ότι όσο «σέρνονται» τα προγράμματα, «παγώνει» η αγορά.
Το πιο επιβαρυντικό για την πολιτική ηγεσία του ΥΠΕΝ είναι ότι το κλίμα γίνεται βαρύτερο λόγω της άποψης που διακινείται ότι στο υπουργείο δίνουν πολύ μεγάλη βαρύτητα στα κοιτάσματα αερίου, τα οποία θα είναι (εφ’ όσον αποδειχθούν) εκμεταλλεύσιμα σε μια 10ετία περίπου, θέτοντας σε δεύτερη μοίρα προγράμματα ενεργειακής εξοικονόμησης που έχουν άμεση εφαρμογή και συνεπώς, άμεσο αποτέλεσμα.
«Παγκράτι-Κολιάτσου» για τα νέα μέτρα
Γενικότερα, ελλοχεύει ο εξής κίνδυνος για την κυβέρνηση όπως εξηγούσε πολιτικός που παρακολουθεί στενά τον τομέα της ενέργειας: ενώ «έξω πάμε καλά» (για να θυμηθώ τον Κωνσταντίνο Καραμανλή), υπάρχει μεγάλο ενδιαφέρον για επενδύσεις και οι προοπτικές είναι ευοίωνες, αυτό δεν αποτυπώνεται στους λογαριασμούς επιχειρήσεων και νοικοκυριών, που παραμένουν τσουχτεροί.
Μάλιστα όσο περισσότερο προβάλλεται το γεγονός ότι η Ελλάδα εξελίσσεται σε ενεργειακό κόμβο και αναδεικνύονται επενδύσεις πολλών δισεκατομμυρίων, τόσο περισσότερο μεγαλώνει το χάσμα μεταξύ από τη μία των δηλώσεων και των σχεδίων και από την άλλη της πεζής πραγματικότητας των υψηλών ενεργειακών λογαριασμών.
Έχω την αίσθηση ότι τα καμπανάκια που χτυπούν από διάφορες πηγές, προκαλούν ήδη συναγερμό στο κυβερνητικό επιτελείο, και ως εκ τούτου προβλέπω η διαδρομή Μεσογείων (υπουργείο Ενέργειας)-Σύνταγμα (αντιπροεδρία της κυβέρνησης – ο Κωστής Χατζηδάκης έχει την αρμοδιότητα για τα οικονομικά υπουργεία) να γίνεται το «Παγκράτι-Κολιάτσου» της ενέργειας.
Η καμπάνα που χτύπησε στο Κτήμα Άμπελις
Στη γενική συνέλευση του Συνδέσμου Βιομηχανιών Στερεάς Ελλάδας, όπου παρέστη ο ίδιος ο αντιπρόεδρος της κυβέρνησης, χτύπησε όχι καμπανάκι αλλά… καμπάνα.
Και μπορεί η ατμόσφαιρα στο Κτήμα Άμπελις, έξω από τη Χαλκίδα, να ήταν ειδυλλιακή και η φθινοπωρινή νύχτα γλυκιά την περασμένη Τετάρτη, όσα είπε, όμως, ο πρόεδρος του ΣΕΒ Σπύρος Θεοδωρόπουλος ότι «υπάρχουν δύο εταιρείες που μελετούν το ενδεχόμενο να κλείσουν δύο μεγάλα εργοστάσια στην Ελλάδα αν δεν δοθεί άμεσα λύση στο ενεργειακό κόστος» μόνο γλυκά δεν ήταν -το αντίθετο- για τα συναρμόδια υπουργεία.
Επισημαίνω ότι ο πρόεδρος του ΣΕΒ αναφέρθηκε σε κλείσιμο μονάδων, δηλαδή εργοστασίων, όχι εταιρειών, ενώ άφησε ανοιχτό εάν το κλείσιμο στην Ελλάδα σημαίνει και μεταφορά των εν λόγω παραγωγικών μονάδων σε άλλες χώρες.
Με μια φράση, πάντως, ο πολύπειρος Σπύρος Θεοδωρόπουλος κατάφερε να ανεβάσει ψηλά το θέμα στην ατζέντα του δημοσίου διαλόγου και να ενεργοποιήσει τους αρμόδιους κυβερνητικούς παράγοντες.
Αποκαλυπτήρια στη συνέλευση του ΣΕΒ
Αντιπροεδρία και συναρμόδια υπουργεία Οικονομικών, Ενέργειας και Ανάπτυξης έχουν στην ουσία 8-9 ημέρες περιθώριο να καταλήξουν στις -όποιες- αποφάσεις.
Γιατί το λέω; Την Τρίτη 7 Οκτωβρίου είναι προγραμματισμένη η ανοικτή συνέλευση του ΣΕΒ, στην οποία μιλά παραδοσιακά ο πρωθυπουργός. Μάλιστα, τα τελευταία χρόνια είθισται αντί των παραδοσιακών μονολόγων, να γίνεται διάλογος μεταξύ πρωθυπουργού-προέδρου ΣΕΒ.
Επειδή το ενεργειακό είναι βέβαιο ότι θα κυριαρχήσει στη συζήτηση, δεν υπάρχει καλύτερο βήμα ενώπιον του συνόλου του επιχειρηματικού κόσμου για την κυβέρνηση προκειμένου να ανακοινώσει τις αποφάσεις της και μάλιστα δια στόματος του πρωθυπουργού.
Επισημαίνω το πάρα πολύ μεγάλο ενδιαφέρον όσον αφορά στο πόσοι και ποιοι θα ενταχθούν στο ιταλικό μοντέλο στήριξης που προωθείται.
Όπως και ότι τα 200 εκατομμύρια που ανακοίνωσε ο Κυριάκος Μητσοτάκης στη ΔΕΘ και προέρχονται από ευρωπαϊκούς πόρους αφορούν άλλο πρόγραμμα.
Μείωση του ενός τετάρτου
Εκτός από την βιομηχανία, η κυβέρνηση έχει να διαχειριστεί και τους προμηθευτές ενέργειας που επισημαίνουν ότι το έλλειμμα του Ειδικού Λογαριασμού Υπηρεσιών Κοινής Ωφέλειας (ΕΛΥΚΩ) έχει εκτιναχθεί και πάλι στα 400 εκατ. ευρώ.
Το κόστος αυτό μετακυλίεται τελικά στους καταναλωτές όπως και το κόστος από τις ρευματοκλοπές, τα μη διασυνδεδεμένα νησιά, το ΚΟΤ και τα τέλη του διαχειριστή δικτύου.
Άρα, στα 100 ευρώ που καλείται να πληρώσει ένας καταναλωτής, στην ουσία μόνο τα 25 αφορούν την κατανάλωση ρεύματος και τον πάροχο με τον οποίο είναι συμβεβλημένος.
Άλλα 25 ευρώ είναι οι προαναφερθείσες χρεώσεις της ενεργειακής συνιστώσας, οι οποίες δεν αφορούν τον πάροχο, και τα υπόλοιπα 50 δημοτικά τέλη, ΕΡΤ και φόροι.
«Συνεπώς, όταν η κυβέρνηση συνιστά μείωση τιμών, αναφέρεται μόνο στο 25% του λογαριασμού. Για το υπόλοιπο 75%;», διερωτώνταν έμπειρο στέλεχος της λιανικής ενέργειας προϊδεάζοντας και για το πως θα κινηθεί η επιχειρηματολογία των παρόχων στο εξής.
Μοντέλο τραπεζών
Πληροφορούμαι ότι στο τραπέζι έπεσε κι η ιδέα να εφαρμοστεί, δηλαδή να επεκταθεί, και στην ενέργεια το μοντέλο των (συστημικών) τραπεζών, ο οποίες ανάλαβαν εθελοντικά να χρηματοδοτήσουν έργα ανακαίνισης σε εκατοντάδες σχολεία (πρόγραμμα «Μαριέττα Γιαννάκου»).
Οι υποστηρικτές της πρότασης αυτής θεωρούν ότι ο εταιρείες ενέργειας θα μπορούσαν να αναλάβουν ανάλογη πρωτοβουλία χρηματοδοτώντας από κοινού έργα στα σχολεία, τα νοσοκομεία ή όπου κριθεί αναγκαίο, πέραν βεβαίως των προγραμμάτων εταιρικής κοινωνικής ευθύνης που υλοποιεί η καθεμιά τους ή όποιων δωρεών πιθανόν κάνει.
Οι επενδυτές «ψήφισαν» ΓΕΚ-ΤΕΡΝΑ
Και από την εμπορία περνώ στην παραγωγή ενέργειας και την πρωταγωνίστρια των ημερών, τη ΓΕΚ-ΤΕΡΝΑ, η οποία συγκέντρωσε με το ομόλογό της το μεγαλύτερο ποσό που συγκεντρώθηκε σε εταιρική ομολογιακή έκδοση από την έναρξη λειτουργίας της αγοράς ομολόγων του Χρηματιστηρίου Αθηνών.
Με τα 500 εκατομμύρια ευρώ που λαμβάνει η ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ, στοχεύει εκτός των άλλων στη στήριξη του επενδυτικού της προγράμματος (χρηματοδότηση νέων έργων, εξαγορές και συμμετοχές σε projects) σε κατασκευές, παραχωρήσεις και ΑΠΕ.
Η εταιρεία, θυμίζω ότι έχει ανεκτέλεστο υπόλοιπο έργων που φτάνει τα 6,9 δισ. ευρώ.
