Αγκάθι στα σωθικά της ελληνικής βιομηχανίας αποτελεί το ιλιγγιώδες κόστος ενέργειας που φορτώνει το επιχειρείν με εξωπραγματικά κόστη παραγωγής, υποσκάπτοντας καίρια την ανταγωνιστικότητά του προς όφελος ανταγωνιστικών χωρών.
Είναι ενδεικτικό πως μία βιομηχανία στη Βόρεια Ελλάδα σε πολλές περιπτώσεις καλείται να πληρώσει ρεύμα στην «εξωγήινη» τιμή των 110 ευρώ τη μεγαβατώρα, κόστος έως και τρεις φορές υψηλότερο από τους ανταγωνιστές της στις υπόλοιπες ευρωπαϊκές χώρες, όπως για παράδειγμα η Βουλγαρία που… τρίβει τα χέρια της.
Το πρώτο τετράμηνο του 2025, οι ενεργοβόρες επιχειρήσεις πληρώνουν 40% παραπάνω το ρεύμα, σε σχέση με το πρώτο τετράμηνο του 2024, σφίγγοντας τον ενεργειακό κλοιό που μπορεί να «πνίξει» μερίδα του επιχειρείν από μία νέα ανάφλεξη τιμών στο ενεργειακό πεδίο από το πολεμικό μέτωπο Ιράν – Ισραήλ.
Απουσία επαρκών υποδομών αποθήκευσης ενέργειας (μπαταρίες), ανεπαρκείς ηλεκτρικές διασυνδέσεις με άλλες χώρες και ελλιπής ανταγωνισμός, καθιστούν την ελληνική βιομηχανία «δέσμια» του ιλιγγιώδους κόστους ενέργειας.
Πάντως με τα μέχρι σήμερα δεδομένα, ειδικό σχήμα στήριξης για τη βιομηχανία δεν προβλέπεται ελλείψει διαθέσιμου δημοσιονομικού χώρου με το ΥΠΕΝ να στέλνει… αρνητικά σινιάλα στις επανειλημμένες εκκλήσεις των βιομηχάνων για ανάληψη δράσης, διαμηνύοντας πως είναι ανοιχτό στον διάλογο, «κυνηγώντας» παράλληλα αόριστες λύσεις σε επίπεδο ΕΕ.
Σύμφωνα με όσα ανέφερε ο Κωστής Σταμπολής, Πρόεδρος και Εκτελεστικός Διευθυντής ΙΕΝΕ, σε πρόσφατη εκδήλωση του Συνδέσμου Βιομηχανιών Ελλάδας (με έδρα τη Θεσσαλονίκη), τα 85-110 ευρώ τη μεγαβατώρα αγγίζουν οι τιμές στη χονδρεμπορική αγορά ρεύματος στο Νότο της Ευρώπης έναντι… 15-65 στην Βόρεια Ευρώπη, χάσμα διευρυνόμενο και επιταχυνόμενο.
«Το 10% του κόστους παραγωγής αφορά την ενέργεια»
«Έχει αυξηθεί 40% το κόστος ενέργειας το πρώτο τετράμηνο σε σχέση με πέρσι ίδια περίοδο. Το 10% του κόστους παραγωγής τουλάχιστον σε μία ελληνική ενεργοβόρο βιομηχανία αφορά το κόστος ενέργειας, δεν μπορούμε τα τελευταία τέσσερα χρόνια να ανταγωνιστούμε, εκτός αν κάνουμε μαγικά, επιχειρήσεις από τη Βουλγαρία (είχε βάλει πλαφόν στα 90 ευρώ ανά μεγαβατώρα στο ενεργειακό κόστος). Πρέπει η φθηνή ενέργεια από ΑΠΕ να φτάσει στη βιομηχανία, επίσης χρειάζεται αναβάθμιση των ηλεκτρικών δικτύων που έχουν να συντηρηθούν χρόνια, χρειάζεται να δοθεί προτεραιότητα στην ενεργοβόρο βιομηχανία», επεσήμανε ο Ευθύμης Κωνσταντόπουλος, διευθύνων σύμβουλος του «Ακρίτα» (με έδρα τον Έβρο) και Πρόεδρος της Ομάδας Εργασίας «Βιομηχανία» στον ΣΒΕ.
Λύση «made in Italy»
Στήριξη της βιομηχανίας με… ιταλικό μοντέλο και σταθερές τιμές ενέργειας (εκτός Χρηματιστηρίου) για τις ενεργοβόρες επιχειρήσεις ζήτησε ο Αντώνιος Κοντολέων, Πρόεδρος της ΕΒΙΚΕΝ (Ένωση Βιομηχανικών Καταναλωτών Ενέργειας).
«Παροχή πράσινης ενέργειας σε σταθερές τιμές μέσω κρατικού φορέα είναι η λύση για φθηνό ρεύμα στη βιομηχανία. Μεγάλο μέρος βιομηχανιών που έκαναν διμερή συμβόλαια (PPAs) για σταθερές τιμές στο ρεύμα πήγαν να καταστραφούν, τα πλήρωσαν τελικά πανάκριβα», τόνισε.
Η Ιταλία θέσπισε μέτρο (το κοινοποίησε στην Κομισιόν), όπου ο αντίστοιχος ΔΑΠΕΕΠ διαθέτει-δανείζει πράσινη ενέργεια 24 TWh στις βιομηχανίες έντασης για 3 έτη μέσω ΡΡΑ (διμερή συμβόλαια) με σταθερή τιμή € 65/MWh με αναφορά στη μέση τιμή της αγοράς.
Οι ωφελούμενες βιομηχανίες αναλαμβάνουν την υποχρέωση να κατασκευάσουν σε 24 μήνες μονάδες ΑΠΕ διπλάσιας δυναμικότητας και να επιστρέψουν ίση ποσότητα ενέργειας στα επόμενα 20 έτη στην ίδια τιμή.
Αρχαία δίκτυα
Εστιάζοντας στη Βόρεια Ελλάδα, σε πολλές περιπτώσεις οι ελλιπείς υποδομές επιδεινώνουν μία ήδη δυσχερή κατάσταση. Σαν να μην έφτανε το ενεργειακό κόστος που «τρομοκρατεί» από μόνο του, έρχεται και η γραφειοκρατία να βάλει το δικό της λιθαράκι.
Τεράστιο ζήτημα που ταλαιπωρεί το επιχειρείν στην περιφέρεια είναι τα απαρχαιωμένα δίκτυα ενέργειας που βρίσκονται σε λειτουργία. Σε πολλές επιχειρήσεις που θέλουν να καλύψουν τις ανάγκες τους, μειώνοντας και το κόστος παραγωγής, με ανάπτυξη ΑΠΕ μένουν με… την όρεξη επειδή δεν υπάρχει χωρητικότητα στο υφιστάμενο δίκτυο το οποίο δεν τις «σηκώνει» λόγω του «μποτιλιαρίσματος» ΑΠΕ που ξεπερνούν τα όρια αντοχής του.
Οι καθυστερήσεις και η γραφειοκρατία με τις οποίες έρχονται αντιμέτωπες οι επιχειρήσεις με ευθύνη πολλές φορές και του διαχειριστή του δικτύου (ΔΕΔΔΗΕ) όταν για παράδειγμα κάνουν αίτηση για σύνδεση φωτοβολταϊκών με το δίκτυο αποθαρρύνει πολλούς από την στροφή στις ΑΠΕ για κάλυψη των ενεργειακών τους αναγκών.
Πέρα από αυτό, οι συχνές αυξομειώσεις της τάσης λόγω καιρικών συνθηκών, για παράδειγμα όταν βρέχει δυνατά ή επικρατούν συνθήκες καύσωνα είναι στην ημερήσια διάταξη του επιχειρείν στην περιφέρεια. Πρόσφατα, επιχειρήσεις στην ΒΙΠΕ Σίνδου (η μεγαλύτερη βιομηχανική περιοχή της χώρας) δεν είχαν για μεγάλο διάστημα πρόσβαση στο διαδίκτυο.
Ευρωπαίοι βιομήχανοι σε Κομισιόν: Δώστε βάση στην φθηνή ενέργεια, μη βιώσιμες οι επενδύσεις για την πράσινη μετάβαση
Την ίδια στιγμή, η βαριά βιομηχανία της Ευρώπης προειδοποιεί την βραδυπορούσα Κομισιόν πως οδεύουμε… σε τοίχο.
Στο πλαίσιο αυτό, να επιστρέψει η προτεραιότητα των ευρωπαϊκών πολιτικών στον χώρο της βιομηχανίας στην πρόσβαση σε προσιτές τιμές της ενέργειας και όχι μόνο στην απανθρακοποίηση, ζητούν με επιστολή τους προς την πρόεδρο της Κομισιόν Ούρσουλα Φον Ντερ Λάιεν, οι ευρωπαϊκές εταιρείες μη σιδηρούχων μετάλλων της Ευρώπης, Eurometaux και ο πρόεδρος της Ευάγγελος Μυτιληναίος.
Στο κείμενο που προσυπρογράφουν όλες οι μεγάλες ευρωπαϊκές εταιρείες του χώρου, τονίζεται η προσήλωση στην απανθρακοποίηση της βιομηχανίας. Εντούτοις αναφέρεται ότι ένα πλαίσιο που επικεντρώνεται υπερβολικά σε αυτόν τον στόχο χωρίς να αντιμετωπίζει παράλληλα το θέμα της ανταγωνιστικότητας των ενεργοβόρων βιομηχανιών θα ήταν μεγάλο λάθος. Το όποιο σχέδιο και οι όποιες πολιτικές θα πρέπει να παρέχουν απτές και αποτελεσματικές λύσεις που να εγγυώνται πρόσβαση σε ανταγωνιστική ενέργεια, σε διαφορετική περίπτωση οι επενδύσεις για την απανθρακοποίηση της βιομηχανίας στην Ευρώπη καθίστανται μη βιώσιμες.
Η πιο καίρια αδυναμία που επισημαίνεται στην επιστολή είναι η απουσία ρυθμίσεων αντίστοιχων με αυτών που είχε το πλαίσιο κρατικών ενισχύσεων TCTF (για τη στήριξη των επιχειρήσεων από τις παρενέργειες της ενεργειακής κρίσης), οι οποίες επέτρεπαν στις εθνικές κυβερνήσεις να στηρίζουν τις βιομηχανίες τους απέναντι σε ακραίες διακυμάνσεις των τιμών ενέργειας. «Η αγορά ενέργειας της ΕΕ δεν έχει ακόμα σταθεροποιηθεί, με τις τιμές ηλεκτρισμού να προσεγγίζουν ακόμα και τα 900 ευρώ/MWh στις χώρες της Νοτιοανατολικής Ευρώπης το καλοκαίρι του 2024», τονίζεται, σε μια συγκυρία που εντείνεται η ανησυχία για «επιστροφή» του ράλι των τιμών στην περιοχή και το φετινό καλοκαίρι, καθώς τα αίτια που προκάλεσαν την περσινή περιφερειακή μίνι-κρίση δεν έχουν εκλείψει.
