ΕΒΙΚΕΝ: Οι δυο απειλές για την επιβίωση της Ελληνικής βιομηχανίας - Λειτουργία ενεργειακής αγοράς και διασυνοριακός φόρος άνθρακας 

Νέο “καμπανάκι” για την πορεία της Ελληνικής βιομηχανίας έκρουσε  ο  πρόεδρος της Ένωσης Καταναλωτών Βιομηχανιών Ενέργεια (ΕΒΙΚΕΝ) κ. Αντώνης Κοντολέων, μιλώντας πριν λίγες μέρες, στο Ράδιο ΕΝΑ, ασκώντας παράλληλα κριτική στο πώς διαχειρίζεται το ζήτημα της αγοράς ενέργειας η κυβέρνηση, υπενθυμίζοντας ότι η ΕΒΙΚΕΝ καταθέσει προτάσεις, εκπονεί μελέτες και έχει αιτήματα, ο αρμόδιος Υπουργός έχει εδώ και δύο μήνες… στο περίμενε τους εκπροσώπους της. Παράλληλα και πάλι άσκησε κριτική για το πώς λειτουργεί η αγορά εξισορρόπησης.

Ο κ. Κοντολέων ανέδειξε ως βασική απειλή τις παθογένειες του συστήματος τιμολόγησης της ενέργειας στην Ελλάδα, αλλά και το τι έρχεται με τον επικείμενο διασυνοραικό φόρο άνθρακα, που εκτιμά ότι θα φέρει σε αδιέξοδο τη βαριά βιομηχανία της ΕΕ.

«Σήμερα η Ελληνική βιομηχανία και οι ενεργοβόρες βιομηχανίες είναι στη χειρότερη κατάσταση των τελευταίων 5 ετών, δηλαδή μετά την κρίση. Ενώ στην Ευρώπη, μετά την κρίση, μπήκε πολύ επιτακτικά το ζήτημα της βιομηχανίας, στη χώρα μας αυτή η συζήτηση δεν υπάρχει», επεσήμανε χαρακτηριστικά ο κ. Κοντολέων, που τόνισε ότι η Ευρώπη λαμβάνει μέτρα στήριξης των βιομηχανιών, ενώ στην Ελλάδα η απάντηση είναι ότι το πρόβλημα είναι εισαγόμενο.

1 δις το κόστος αγοράς εξισορρόπησης

Ο κ. Κοντολέων έκανε λόγο για πάρτι στον τομέα της ενέργειας, εξηγώντας ότι στη χονδρεμπορική αγορά έχουν ξεχάσει οι υπεύθυνοι να μιλήσουν για το 1 δισεκ. , το κόστος αγοράς εξισορρόπησης.

«Εκεί γίνεται μεγάλο πάρτι, μεγάλο παιχνίδι. Το 50% της κατανάλωσης της χώρας καλύπτεται από ΑΠΕ και το υπόλοιπο είναι από τις συμβατικές μονάδες. Αυτοί παίρνουν από την αγορά, αυτό που λέμε αγορά επόμενης ημέρας 2,8 δις και παίρνουν επιπλέον 1 δις για να προσφέρουν υπηρεσίες εξισορρόπησης στην αγορά.

Αυτό που συμβαίνει κάθε μέρα στην αγορά, είναι παράλογο. Επιλύει το χρηματιστήριο την αγορά και μπαίνουν το μεσημέρι μόνο ΑΠΕ. Προφανώς ένα σύστημα δεν μπορεί να σταθεί μόνο με ΑΠΕ. Έρχεται μετά ο ΑΔΜΗΕ και κάνει την αναδιανομή. Βγάζει τις ΑΠΕ και βάζει μονάδες θερμικές. Έτσι η ελληνική αγορά  είναι η ακριβότερη σε όλο την Ευρώπη», σημείωσε ο κ. Κοντολέων τονίζοντας  ότι δεν υπάρχει καμία αγορά ευνομούμενη στην Ευρώπη, που να έχει κόστος 26,5 ευρώ ανά μεγαβατώρα, που το πληρώνει ο κάθε καταναλωτής στην Ελλάδα είτε είναι οικιακός είτε βιομηχανικός, όταν το ρεύμα στην αγορά είναι 90 ευρώ. «Εκεί γίνεται το παιχνίδι. Είμαστε οι ακριβότεροι», σχολίασε.

Παθογένειες

Επεσήμανε δε ότι, σύμφωνα με μελέτη της ΕΒΙΚΕΝ το κόστος της αγοράς εξισορρόπησης το 2023, με βάση τα στοιχεία της ΡΑΕ ήταν 740 εκ και τώρα πάει για το 1 δισεκ. 

«Από τα 740 εκ ευρώ της αγοράς εξισορρόπησης, τα 620 τα πήρε η ΔΕΗ. Αυτή είναι η κοινωνική πολιτική, που ασκούμε. Έχουμε κρατική εταιρεία, αλλά αυτή εκτοξεύει τα υπερκέρδη της κι αυτό είναι success story», υπογράμμισε και ανέφερε ότι οι Ρυθμιστικές Αρχές δεν ασχολούνται με το θέμα, με τους μεγάλους «παίκτες» να υπερδηλώνουν το φορτίο.

«Αυτοί που είναι οι πάροχοι, που εκπροσωπούν τους καταναλωτές, πηγαίνουν στο Χρηματιστήριο και αγοράζουν ενέργεια για να μας την πουλήσουν. Ανεβάζουν τη ζήτηση τεχνητά, με την προσφορά τους, τα πρόστιμα είναι μικρά,  και δεν δέχεται ο ρυθμιστής να τα αυξήσει. 

Παράλληλα ανακαλύψαμε ότι το 2021, το Υπ. Ενέργειας κατέθεσε μία μελέτη για το πως πρέπει να μεταρρυθμιστεί η αγορά. Όλα αυτά που έλεγε η μελέτη και η σχετική διαβούλευση υπό την εποπτεία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής , δεν προχώρησαν», τόνισε.

Το παράδειγμα της Ιταλίας- Το πρόβλημα δεν είναι εισαγόμενο

Ο κ. Κοντολέων όμως, τόνισε πως το πρόβλημα με την ενέργεια δεν είναι εισαγόμενο, όπως η ελληνική κυβέρνηση υποστηρίζει τα τελευταία χρόνια, μετά και τον πόλεμο στην Ουκρανία.

«Σε όλη την Ευρώπη εφαρμόζεται ένα άλλο σύστημα. Πηγαίνει ο διαχειριστής, ο ΑΔΜΗΕ και μία μέρα πριν την αγορά επόμενης ημέρας κάνει διαγωνισμό και αγοράζει εφεδρείες. Κάνουμε μία σχετική μελέτη να δούμε η Ιταλία τι κόστος έχει, όταν εμείς έχουμε 26,5 ευρώ τη μεγαβατώρα, η Ιταλία είναι κάτω από τα 8,  όπως και όλη η Ευρώπη. Η περιοχή των Βαλκανίων κάποια στιγμή εμφανίζει υψηλή ζήτηση με τη δύση του ηλίου. Εκεί βρήκανε έδαφος οι δικοί μας και ανέβασαν τις τιμές πέρυσι τον Ιούλιο. Αλλά δεν είναι μόνο αυτό. Αυτό προσπαθούμε να εξηγήσουμε στην κυβέρνηση. Το 1 δις γιατί το παίρνουνε; Γιατί πρέπει να είναι 1 δις το επιπλέον κόστος. Είναι 30% επιπλέον κόστος που δεν υπάρχει σε καμία αγορά της Ευρώπης και όλα είναι θέμα ανταγωνισμού. Όταν ο ανταγωνιστής μου, που είναι οι ξένες αγορές δεν το πληρώνει αυτό, εγώ πως θα το πληρώσω;», τόνισε.

Αναφερόμενος στην Ιταλία, έδειξε πως άλλες χώρες στηρίζουν τη βιομηχανία τους, σε αντίθεση με την Ελλάδα και σημείωσε πως οι λύσεις υπάρχουν, αρκεί να υπάρχει πολιτική βούληση για να εφαρμοστούν.

« Η Ιταλία από φέτος τον Φεβρουάριο δίνει 24 τεραβατώρες, που είναι η μισή κατανάλωση της Ελλάδας, στις ενεργοβόρες βιομηχανίες οριζόντια, τις δανείζει για 3 χρόνια στα 65 ευρώ, όταν εμείς πληρώνουμε 130 ευρώ τη μεγαβατώρα , για συνεχές φορτίο, με την υποχρέωση αυτοί να κατασκευάζουν μονάδες ΑΠΕ διπλάσιας δυναμικότητας και στα επόμενα 20 χρόνια, να γυρίσουν την ενέργεια που τους δάνεισε η κυβέρνηση», εξήγησε ο κ. Κοντολέων και σημείωσε ότι ανάλογη και καλύτερη πολιτική ασκεί και η Γαλλία.

Στο περίμενε εδώ και δύο μήνες

Στο μεταξύ, τη στιγμή που, σύμφωνα με τον κ. Κοντολέων η βιομηχανία φέρνει στο ισοζύγιο πληρωμών τα τριπλάσια έσοδα, είναι αυτή, που κρατάει τις εξαγωγές της χώρας και φέρνει  τριπλάσια έσοδα από τον τουρισμό, εδώ και δύο μήνες αναμένει η ΕΒΙΚΕΝ τη συνάντηση που έχει ζητήσει με τον Υπουργό Περιβάλλοντος και Ενέργειας κ. Παπασταύρου.

«Παλεύουμε στο 9-10% του ΑΕΠ, δεν είναι αμελητέα ποσότητα αυτή, αλλά παλεύουμε χωρίς στήριξη. Προς το παρόν ο Υπουργός δεν μας έχει δεχτεί ακόμη. Εδώ και 2 μήνες αναμένουμε. Έχουμε ζητήσει ραντεβού. Είναι βαρύ το πρόγραμμά του, δεν μπορώ να κάνω κάποιο σχόλιο. Εμείς καταθέτουμε προτάσεις, κάνουμε μελέτες», σημείωσε ο κ. Κοντολέων.

Μειώνονται τα δωρεάν δικαιώματα σε τσιμέντο, χάλυβα, αλουμίνιο, λιπάσματα και ηλεκτρισμό

Την ίδια στιγμή ο κ. Κοντολέων χαρακτήρισε ως δεύτερο μεγάλο αγκάθι, που έρχεται να προστεθεί στη βιομηχανία και τον φόρο άνθρακα που βάζει η Ευρώπη. «Για να ζήσει η βιομηχανία της χώρας χρειάζεται επενδύσεις, αλλιώς η Ευρώπη μας πάει στα βράχια. Από 1/1/26 μας μειώνουν τα δωρεάν δικαιώματα που μας δίνουν στα τσιμέντα, στον χάλυβα, στο αλουμίνιο, τα λιπάσματα και στον ηλεκτρισμό. Αντ’ αυτού βάζουν έναν φόρο άνθρακα στα σύνορα, που υποτίθεται θα πιάνουν τις εισαγωγές να ελέγχουν το αποτύπωμα των εισαγόμενων προϊόντων και έτσι θα έχουν έσοδα.

Αυτοί θέλουν έσοδα κι αδιαφορούν εάν το κόστος αύριο του χάλυβα, του αλουμινίου κτλ θα πάει στα ύψη στην Ευρώπη και η υπόλοιπη Ευρώπη μπορεί να το αντέξει, στην Ελλάδα τι θα γίνει; Δεν θα μπορούμε ούτε να εξάγουμε πια», τόνισε.

Υπογράμμισε δε ότι το παιχνίδι κάπου έχει χαθεί και ενώ όλοι λένε «ναι» στην πράσινη μετάβαση, αυτή έχει πολλά θέματα.

«Το θέμα είναι και για τον απλό καταναλωτή και για τις μικρές βιομηχανίες είναι πάρα πολύ σοβαρό. Και στις πολυεθνικές υπάρχει μεγάλη πίεση. Πέρυσι είδαμε ότι αυτές που έκλεισαν πρώτα είναι κάποιες πολυεθνικές. Προφανώς όταν έχουν πολλά εργοστάσια, το πρώτο που θα κλείσουν είναι στην περιοχή της Ελλάδας, που έχει μεγαλύτερο κόστος Πάντως δεν μας φταίει η Ευρώπη, που έχουμε ακριβό κόστος.  Έχουμε κουραστεί να ακούμε ότι για όλα φταίνε οι έξω. Αυτό που έχουμε εμείς,  δεν είναι αγορά, αυτό που έχουμε είναι ένα ολιγοπώλιο, το οποίο κερδίζει», κατέληξε χαρακτηριστικά ο πρόεδρος της ΕΒΙΚΕΝ.

Τι είναι ο διασυνοριακός φόρος άνθρακα;

Να σημειωθεί ότι όπως αναφέρει η ΑΑΔΕ, με τον Κανονισμό (ΕΕ) 2023/956 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (Καν. ΜΣΠΑ) θεσπίζεται ο Μηχανισμός Συνοριακής Προσαρμογής Άνθρακα (ΜΣΠΑ, Carbon Border Adjustment Mechanism: CBAM).

Σκοπός του ΜΣΠΑ είναι η πρόληψη του κινδύνου διαρροής άνθρακα, για την αντιμετώπιση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου που ενσωματώνονται σε ορισμένα εμπορεύματα έντασης άνθρακα, κατά την εισαγωγή των εμπορευμάτων αυτών στο τελωνειακό έδαφος της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ).

Οι γενικές κατηγορίες των εμπορευμάτων που περιλαμβάνονται στο είναι αυτές του τσιμέντου, τoυ σιδήρου και χάλυβα, του αργιλίου (aluminium), των λιπασμάτων, της ηλεκτρικής ενέργειας και των χημικών (υδρογόνου), τα οποία εξειδικεύονται με κωδικούς Taric, Συνδυασμένης Ονοματολογίας ή Εναρμονισμένου Συστήματος.

Ο ΜΣΠΑ έχει εισέλθει στη μεταβατική περίοδο εφαρμογής του την 01-10-2023 (διάρκειας έως την 31-12-2025). Κατά τη μεταβατική περίοδο, οι υποχρεώσεις των εισαγωγέων που απορρέουν από τον Καν. ΜΣΠΑ περιορίζονται στις υποχρεώσεις υποβολής εκθέσεων, κατά τα οριζόμενα στα άρθρα 33, 34 και 35 του Καν. ΜΣΠΑ.

Οι κανόνες υποβολής των εκθέσεων, για τους σκοπούς του ΜΣΠΑ κατά τη διάρκεια της μεταβατικής περιόδου, καθορίζονται από τον εκτελεστικό Κανονισμό (ΕΕ) 2023/1773 της Επιτροπής. Σύμφωνα με τον εν λόγω Κανονισμό, η πρώτη έκθεση θα πρέπει να υποβληθεί έως τις 31 Ιανουαρίου 2024 για εμπορεύματα που εισήχθησαν κατά το τέταρτο τρίμηνο του 2023, ενώ η τελευταία έως τις 31 Ιανουαρίου 2026 για εμπορεύματα που εισήχθησαν κατά το τέταρτο τρίμηνο του 2025.

Από την 01-01-2026, ημερομηνία πλήρους εφαρμογής του ΜΣΠΑ, τα εμπορεύματα που εμπίπτουν στον Καν. ΜΣΠΑ, θα εισάγονται στο τελωνειακό έδαφος της ΕΕ μόνο από αδειοδοτημένο διασαφιστή ΜΣΠΑ.

Οι τελωνειακές απαιτήσεις από 01-01-2026, θα συνοψίζονται στην υποχρεωτική αναφορά στην τελωνειακή διασάφηση του μοναδικού αριθμού λογαριασμού ΜΣΠΑ (που αποδίδεται, στη βάση του άρθρου 16§1 του Καν. ΜΣΠΑ, σε κάθε αδειοδοτημένο διασαφιστή ΜΣΠΑ), λαμβάνοντας υπόψη τις προβλεπόμενες εξαιρέσεις του άρθρου 2 του Καν. ΜΣΠΑ (εγκύκλιος Ε.2072/ 23 Νοεμβρίου 2023, ΑΔΑ: Ρ9ΦΤ46ΜΠ3Ζ-9ΙΕ).

Ως αρμόδια Εθνική Αρχή για την εκπλήρωση των αρμοδιοτήτων και των καθηκόντων που απορρέουν από τον Καν. ΜΣΠΑ στη χώρα μας, έχει οριστεί η Γενική Διεύθυνση του Σώματος Δίωξης Οικονομικού Εγκλήματος (Σ.Δ.Ο.Ε) του Υπουργείου Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών