Η Βόρεια Μακεδονία έχει εισέλθει σε μια κρίσιμη φάση μεταμόρφωσης του ενεργειακού της συστήματος, σύμφωνα με το υπουργείο Ενέργειας της χώρας. Οι αξιωματούχοι δήλωσαν ότι η χώρα όχι μόνο επενδύει στη σταθερότητα και τον εκσυγχρονισμό του εσωτερικού της δικτύου, αλλά γίνεται και ένας «ενεργός παίκτης στην περιφερειακή ενοποίηση». Με νέους διασυνδετήριους αγωγούς, στρατηγικούς υποσταθμούς και επενδύσεις σε έξυπνες ενεργειακές υποδομές, η Βόρεια Μακεδονία χαράσσει πορεία προς την ενεργειακή ανεξαρτησία και αυτοτοποθετείται ως περιφερειακός ενεργειακός διάδρομος, σύμφωνα με ανακοίνωση του υπουργείου.
Τις επόμενες ημέρες θα ξεκινήσει επίσημα η κατασκευή του διασυνδετήριου αγωγού φυσικού αερίου με την Ελλάδα – ένα έργο-ορόσημο που φέρνει διπλό όφελος: ασφάλεια εφοδιασμού και δυνατότητα διαμετακόμισης προς τρίτες χώρες. Ο αγωγός, μήκους 68 χιλιομέτρων, θα μεταφέρει τόσο φυσικό αέριο όσο και υδρογόνο. Έχει επιτευχθεί εξοικονόμηση κόστους ύψους 12 εκατ. ευρώ, ενώ η κατασκευή θα αναληφθεί από μακεδονική εταιρεία, προσφέροντας άμεσα οφέλη στην εγχώρια οικονομία.
Παράλληλα, η Βόρεια Μακεδονία και η Σερβία έχουν κάνει σημαντικά βήματα προς νέα ενεργειακή διασύνδεση. Την περασμένη εβδομάδα υπογράφηκε Μνημόνιο Συνεργασίας μεταξύ των NOMA GAS και Srbijagas για την κατασκευή διασυνδετήριου αγωγού μεταξύ Κλέτσοβτσε και Βράνιε, συνολικού μήκους 70 χιλιομέτρων, εκ των οποίων τα 23 βρίσκονται σε μακεδονικό έδαφος. Το έργο θα περιλαμβάνει και σταθμούς μέτρησης και στις δύο πλευρές των συνόρων. Ήδη βρίσκονται σε εξέλιξη μελέτες σκοπιμότητας και περιβαλλοντικών επιπτώσεων με τη στήριξη του Western Balkans Investment Framework (WBIF).
Μέσω αυτών των δύο στρατηγικών διασυνδέσεων, η Βόρεια Μακεδονία τοποθετείται ως νέος διαμετακομιστικός κόμβος φυσικού αερίου στον διάδρομο Νότου-Βορρά, από τον αγωγό TAP και το τερματικό LNG στην Αλεξανδρούπολη προς τη Σερβία και την Κεντρική Ευρώπη, με ετήσια δυναμικότητα έως 3 δισ. κυβικά μέτρα. Αυτό στηρίζει άμεσα τη διαφοροποίηση της ενέργειας για ολόκληρη την περιοχή, αυξάνοντας τη χρήση φυσικού αερίου από πολλαπλές πηγές.
Η κατασκευή της γραμμής μεταφοράς 400/110 kV Οχρίδα – Ελμπασάν θα ολοκληρώσει τη διασύνδεση της Βόρειας Μακεδονίας με όλες τις γειτονικές χώρες, καθιστώντας το έργο στρατηγικής σημασίας για ολόκληρη την περιοχή.
Μέσα σε μόλις έναν χρόνο, έχουν τεθεί τα θεμέλια για να μεταβεί η χώρα από καθαρός εισαγωγέας σε καθαρός εξαγωγέας ηλεκτρικής ενέργειας. Δημιουργείται ένα ανεξάρτητο και σύγχρονο σύστημα που δεν βασίζεται σε μία μόνο διαδρομή, προμηθευτή ή πηγή ενέργειας.
«Αυτή είναι η νέα μας ενεργειακή δύναμη», δήλωσε η υπουργός Ενέργειας, Σάνια Μποζινοφσκά. «Με τις περιφερειακές διασυνδέσεις, δεν είμαστε πλέον απλώς τελικός καταναλωτής – γινόμαστε ενεργός συμμετέχων στη μετάδοση και σταθερότητα σε ολόκληρη τη Νοτιοανατολική Ευρώπη. Αυτός είναι ο δρόμος για ασφαλή ενέργεια, οικονομική ανθεκτικότητα και στρατηγική θέση στον ενεργειακό χάρτη των Βαλκανίων», πρόσθεσε η υπουργός.
Βασικό στοιχείο της ενεργειακής μετάβασης είναι η ανάπτυξη νέων μονάδων συμπαραγωγής, που παράγουν ταυτόχρονα ηλεκτρική ενέργεια και θερμότητα, με υψηλή απόδοση και σημαντικά χαμηλότερες εκπομπές ρύπων. Το υπουργείο Ενέργειας εργάζεται πάνω σε σχέδια για την ανάπτυξη τέτοιων μονάδων σε πολλά αστικά κέντρα, με στόχο την παροχή τοπικής και αξιόπιστης ενέργειας, ειδικά για τα συστήματα τηλεθέρμανσης.
Αυτές οι μονάδες συμπαραγωγής σχεδιάζονται ως σύγχρονες, περιβαλλοντικά φιλικές αντικαταστάσεις των παλαιών και αναποτελεσματικών υποδομών, ενισχύοντας τη σταθερότητα του εθνικού συστήματος. Είναι σχεδιασμένες με ευελιξία καυσίμων, με τη δυνατότητα μετάβασης σε βιοκαύσιμα ή υδρογόνο στο επόμενο στάδιο της μετάβασης.
