Νέα πρωτοβουλία από την ΕΕ σε ό,τι αφορά την παγκόσμια τιμολόγηση άνθρακα σε συνεργασία με μια σειρά χωρών για τη θέσπιση συστημάτων εμπορίας ρύπων, ενόψει της επικείμενης εισαγωγής του αμφιλεγόμενου συνοριακού φόρου άνθρακα από τη νέα χρονιά.
Η ομάδα εργασίας της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την τιμολόγηση του άνθρακα συνεργάστηκε με περισσότερες από 40 χώρες τον τελευταίο χρόνο και ενθαρρύνει τους μεγαλύτερους ρυπαίνοντες με αναδυόμενες αγορές άνθρακα, όπως η Κίνα και η Ινδία, να τις καταστήσουν πιο αποτελεσματικές.
Όπως γράφουν οι Financial Times, τουλάχιστον τρεις χώρες έχουν ψηφίσει νομοθεσία για τη θέσπιση ενός συστήματος εμπορίας εκπομπών (ETS) το οποίο θα πουλάει δικαιώματα σε ρυπαίνοντες. Η Βραζιλία και η Τουρκία έχουν ενέκριναν νόμους για τις αγορές άνθρακα τον περασμένο χρόνο, ενώ η Ιαπωνία έχει μεταβεί από ένα εθελοντικό σε ένα υποχρεωτικό σύστημα.
Τον Μάρτιο, η Κίνα επέκτεινε το σύστημα εμπορίας δικαιωμάτων εκπομπών ώστε να καλύπτει εταιρείες σε τομείς όπως το αλουμίνιο, ο χάλυβας και το τσιμέντο, οι οποίοι καλύπτονται όλοι από τον διασυνοριακό μηχανισμό προσαρμογής άνθρακα (CBAM) της ΕΕ. Αναπτύσσει επίσης ένα πλαίσιο λογιστικής για τον άνθρακα με περισσότερα από 50 συγκεκριμένα πρότυπα, το οποίο αναμένεται να οριστεί έως το τέλος του 2025.
Αξιωματούχοι της ΕΕ δηλώνουν στους FT, ότι ελπίζουν επίσης σε θετικές εξελίξεις στο Μεξικό, ενόψει της συνόδου κορυφής του ΟΗΕ για το κλίμα COP30 τον Νοέμβριο.
Το «χρηματιστήριο» του άνθρακα
Η τιμολόγηση του άνθρακα καλύπτει πλέον το 28% των παγκόσμιων εκπομπών, σύμφωνα με την έκθεση τιμολόγησης άνθρακα της Παγκόσμιας Τράπεζας για το 2025. Ογδόντα χώρες έχουν εισαγάγει μια αγορά άνθρακα ή ένα σύστημα εμπορίας εκπομπών, από 10 το 2005.
Ωστόσο, τα περισσότερα από αυτά τα προγράμματα έχουν τιμές πολύ χαμηλότερες από το τρέχον επίπεδο της αγοράς της ΕΕ, που είναι περίπου 76 ευρώ ανά τόνο διοξειδίου του άνθρακα. Η τιμή του μπλοκ έχει υποχωρήσει κάτω από τα προηγούμενα υψηλά των σχεδόν 100 ευρώ φέτος, ως αποτέλεσμα της αύξησης των καθαρών πηγών ενέργειας και της χαμηλότερης ζήτησης ενέργειας από ορυκτά καύσιμα.
Το σύστημα εμπορίας της ΕΕ ξεκίνησε το 2005, λειτουργεί με βάση την αρχή του ανώτατου ορίου και της εμπορίας, και απαιτεί από τις εταιρείες σε τομείς υψηλής ρύπανσης, όπως η παραγωγή ενέργειας, χάλυβα και τσιμέντου, να αγοράζουν τις άδειες.
Από τον Ιανουάριο, η ΕΕ θα αρχίσει να επιβάλλει φόρο άνθρακα στα εισαγόμενα προϊόντα, με στόχο τη μείωση του ανταγωνιστικού μειονεκτήματος για τους Ευρωπαίους παραγωγούς.
Νέο σχέδιο από την Κομισιόν
Ο επίτροπος της ΕΕ για το κλίμα, Βόπκε Χούκστρα, δήλωσε στους Financial Times ότι ο συνδυασμός της «αναγνώρισης ότι ένα ETS λειτουργεί» και των επιπτώσεων εφαρμογής του συστήματος φορολογίας άνθρακα ενθάρρυνε τις χώρες να θεσπίσουν τα δικά τους συστήματα τιμολόγησης άνθρακα.
«[Η τιμολόγηση του άνθρακα] είναι κάτι που έχει δυναμική. Είναι ένα πολύ αποτελεσματικό διπλωματικό εργαλείο», είπε. Η ΕΕ θα δημοσιεύσει ένα έγγραφο πολιτικής σχετικά με τις προσπάθειές της για την κλιματική διπλωματία την Πέμπτη, μαζί με μια έκθεση σχετικά με το έργο της ομάδας εργασίας για την τιμολόγηση του άνθρακα.
Ο Χούκστρα δήλωσε: «[Η Κίνα] επιθυμεί να δει πώς λειτουργεί το σύστημά μας και να συγκρίνει τις απόψεις της. Παρόλο που πιστεύω ότι υπήρξαμε πολύ αφελείς στον τρόπο με τον οποίο συνεργαστήκαμε μερικές φορές στον τομέα του κλίματος στο παρελθόν, δεν μετανιώνω που τους βοήθησα να προχωρήσουν στις αγορές άνθρακα».
Οποιαδήποτε τιμή άνθρακα που καταβάλλεται στη χώρα παραγωγής μπορεί να αφαιρεθεί από τον εισαγωγικό φόρο, βάσει του συστήματος της ΕΕ.
Αυτό έχει ενθαρρύνει τα εξαγωγικά έθνη να εισαγάγουν ή να ενισχύσουν το δικό τους εγχώριο σύστημα τιμολόγησης άνθρακα — ακόμη και όταν χώρες όπως η Βραζιλία, η Ινδία και η Κίνα έχουν επικρίνει τον φόρο άνθρακα της ΕΕ ως μονομερές εμπορικό μέτρο που θα έχει τιμωρητικές επιπτώσεις στις αναπτυσσόμενες οικονομίες.
Με το βλέμμα στην COP30
Η αμερικανική κυβέρνηση του Ντόναλντ Τραμπ έχει επίσης εκφράσει τις ανησυχίες της σχετικά με τον φόρο στα σύνορα, καθώς οι δικές της βιομηχανίες ασκούν πιέσεις εναντίον του.
Η Βραζιλία, η οποία θα φιλοξενήσει τη σύνοδο κορυφής του ΟΗΕ για το κλίμα τον επόμενο μήνα, επιδιώκει να χρησιμοποιήσει τη συνάντηση COP30 για να πιέσει για μια πιο συνεργατική προσέγγιση στην παγκόσμια τιμολόγηση του άνθρακα. Το υπουργείο Οικονομικών αναζητά την ένταξη της ΕΕ και της Κίνας σε έναν διεθνή «συνασπισμό» με κοινά πρότυπα για τα συστήματα εμπορίας εκπομπών και τους δασμούς άνθρακα στα σύνορα.
Οι βραζιλιάνικες προτάσεις θα συνεπάγονται αλλαγές στην προσέγγιση της ΕΕ.
Τα τέλη άνθρακα στα σύνορα θα μειωθούν για τις χώρες με χαμηλότερο εισόδημα και θα αρθούν για τις φτωχότερες χώρες. Η Βραζιλία υποστηρίζει επίσης ότι ορισμένα έσοδα από αυτούς τους δασμούς εισαγωγών θα πρέπει να χρησιμοποιηθούν για την παροχή χρηματοδότησης για το κλίμα στις αναπτυσσόμενες χώρες — μια ιδέα που η ΕΕ εξέτασε και απέρριψε.
Δυσκολίες συναίνεσης
Αξιωματούχοι της ΕΕ έχουν επισημάνει ότι θα ήταν δύσκολο να δημιουργηθεί σύγκλιση μεταξύ συστημάτων τιμολόγησης άνθρακα που μόλις και μετά βίας υπάρχουν.
Ωστόσο, ο Rafael Dubeux, αξιωματούχος του υπουργείου Οικονομικών που ηγείται των εργασιών για την πρόταση της Βραζιλίας, υποστήριξε ότι η ΕΕ θα ωφελούνταν από τη συμμετοχή στο σχέδιο, αντί να διατηρήσει έναν de facto ρόλο ως ο μοναδικός παγκόσμιος φορέας καθορισμού προτύπων για τις αγορές άνθρακα.
«Η Ευρώπη αυτή τη στιγμή ηγείται παγκοσμίως στην τιμολόγηση του άνθρακα… είναι καλό γι’ αυτούς να μοιράζονται αυτό το βάρος με άλλες χώρες», είπε.
Αξιωματούχοι της ΕΕ που συμμετείχαν στην ομάδα εργασίας της δήλωσαν ότι ορισμένες χώρες έχουν δείξει ιδιαίτερο ενδιαφέρον για την τιμολόγηση του άνθρακα ως μέτρο δημιουργίας εσόδων και θέλουν να μάθουν από την εμπειρία του Ταμείου Καινοτομίας της ΕΕ, το οποίο διοχετεύει χρήματα πίσω σε έργα απαλλαγής από τις εκπομπές άνθρακα.
Η Βραζιλία, για παράδειγμα, ανακυκλώνει τα έσοδα που αποκομίζει μέσω αδειών εκπομπών που πωλούνται στη βαριά βιομηχανία για να υποστηρίξει τα τροπικά δάση της.
Πηγή: ot.gr
