Η μεγάλη είδηση της εβδομάδας που ανατρέπει το ενεργειακό σκηνικό είναι η ανακοίνωση της Κομισιόν την Τρίτη για την απεξάρτηση της Ευρώπης από το φυσικό αέριο, η οποία δημιουργεί ένα νέο σκηνικό. Ως εκ τούτου το ταξίδι του Υπουργού Ενέργειας στις ΗΠΑ και η επίσκεψη του Αιγύπτιου προέδρου Σίσι στην Ελλάδα κινείται γύρω από τις συζητήσεις για μεγαλύτερες αγορές LNG τα επόμενα χρόνια. Ο Unabomber έχει πολύ ρεπορτάζ για όλα αυτά και για μια σειρά από άλλες ενεργειακές εξελίξεις που τρέχουν παράλληλα. Ρίξτε μια ματιά ιδιαίτερα στα δύο ενεργειακά κουίζ αυτής της εβδομάδας..
- Ο φόρος στις ενεργειακές και το έλλειμμα στον ΕΛΑΠΕ
- «Αέρια» αύξηση 10% στο ρεύμα
- Αέριο: Η… πάσα για εξαγωγές και εξορύξεις
- Στην εποχή των FSRU
- Τα market test και το 5ο FSRU
- Φθηνό LNG από την Αίγυπτο
- Η ενεργειακή κανονιά του Ισραήλ
- Τα δύο ενεργειακά… νησιά
- Το ενεργειακά χαρτιά της Τουρκίας
- Το ..Νόημα Μανουσάκη στην Κρήτη
- Το κόστος των αντιδράσεων
- Επικοινωνιακή καμπάνια λόγω… blackout
- «Λεφτά υπάρχουν» για… θερμοσίφωνες
- Οι… δωρεάν παροχές
- Ενεργειακοί γρίφοι
Ο φόρος στις ενεργειακές και το έλλειμμα στον ΕΛΑΠΕ
Μετά το «αμερικανικό όνειρο», που σημειωτέον πήγε πολύ καλά, ο Σταύρος Παπασταύρου, επιστρέφει στην ελληνική πραγματικότητα και τον περιμένουν δύο μεγάλα αγκάθια.
Το πρώτο άμεσο και είναι ο «φόρος» 100 εκατ. ευρώ που πρέπει να επιμεριστεί στις ενεργειακές εταιρείες για τις επιδοτήσεις του χειμώνα (50 εκ. για νοικοκυριά και άλλα 50 εκ. για εταιρείες).
Το δεύτερο έρχεται τις επόμενες εβδομάδες και θα χρειαστεί άμεση παρέμβαση. Είναι το διαφαινόμενο μεγάλο έλλειμμα του ΕΛΑΠΕ που προκαλείται από τις μηδενικές ρεύματος των ΑΠΕ σε σχέση με τις κλειδωμένες ταρίφες.
Επειδή τα ποσά θα πρέπει να πληρωθούν από κάπου, είναι βέβαιο ότι έρχεται επιβάρυνση του σχετικού ποσού στους λογαριασμούς του ρεύματος. Κάποιοι έμπειροι του χώρου, λέμε ότι επικοινωνιακά είναι καλύτερο τις αυξήσεις να τις κάνεις όταν η τιμή του ρεύματος κινείται πτωτικά..
«Αέρια» αύξηση 10% στο ρεύμα
Στο 10% υπολογίζουν στην αγορά την αύξηση στην τιμή του ρεύματος μετά την ανακοίνωση την περασμένη Τρίτη από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή του οδικού χάρτη για την πλήρη απεξάρτηση από τη ρωσική ενέργεια (κυρίως το αέριο) έως το 2027.
To 5% αφορά στην επίπτωση σε πρώτο χρόνο διότι σε μεσο-μακροπρόθεσμο επίπεδο είναι προφανές ότι επενεργούν κι άλλοι παράγοντες.
Έμπειρο στέλεχος της αγοράς εκμυστηρευόταν ότι το 10% είναι το ποσοστό που «τσιμπά» η τιμή του ρεύματος κάθε φορά τα τελευταία χρόνια που συμβαίνει ένα σημαντικό εξωγενές γεγονός, το οποίο επηρεάζει την αγορά ενέργειας.
Το αξιοσημείωτο αυτή τη φορά είναι ότι η αύξηση ήλθε σε εποχή γενικά χαμηλών, ακόμη και αρνητικών κατά διαστήματα, τιμών ενέργειας, οπότε θεωρείται διαχειρίσιμη, οικονομικά και πολιτικά.
Το θέμα είναι τι θα συμβεί όταν πάρουν φωτιά… οι θερμοκρασίες και τα αιρ κοντίσιον.
Αέριο: Η… πάσα για εξαγωγές και εξορύξεις
Αν και η Ελλάδα συγκαταλέγεται στις χώρες που επηρεάζεται σε πολύ μεγάλο βαθμό από την απόφαση, καθώς βασίζεται κατά τουλάχιστον 40% στο ρωσικό αέριο, η πολιτική ηγεσία του υπουργείου Ενέργειας φαίνεται, πάντως, να διατηρεί την ψυχραιμία της.
Το έψαξα και κατέγραψα τέσσερις κυρίως λόγους:
Πρώτον, διότι -ευλόγως- αναμένει να παρουσιαστεί αναλυτικά το σχέδιο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, και ως γνωστόν ο διάβολος κρύβεται στις λεπτομέρειες, ειδικά στα κείμενα της ευρωπαϊκής γραφειοκρατίας.
Δεύτερον, διότι έχει γίνει προεργασία στις υποδομές (FSRU), την ώρα μάλιστα που το 25% του LNG διεθνώς μεταφέρεται από ελληνόκτητα πλοία.
Τρίτον, διότι ανοίγεται μια μεγάλη ευκαιρία για τη χώρα μας να γίνει ακόμη μεγαλύτερος κόμβος εξαγωγής αερίου στη υπόλοιπη Ευρώπη (Κάθετος διάδρομος).
Τέταρτο και κυριότερο: η απόφαση της Κομισιόν αξιολογείται ως ένα επιπλέον κίνητρο, μια… πάσα ακριβείας (κατά την έκφραση ποδοσφαιρόφιλου κυβερνητικού παράγοντα) για τις εξορύξεις στα ελληνικά «οικόπεδα» υδρογονανθράκων.
Στην εποχή των FSRU
Σε επίπεδο υποδομών το ενδιαφέρον στρέφεται στα FSRU, τόσο αυτά που είναι σε λειτουργία (Ρεβυθούσα, Αλεξανδρούπολη) όσο και αυτά που είναι αδειοδοτημένα (Άγιοι Θεόδωροι, Θεσσαλονίκη).
Εφ’ όσον οι εξελίξεις κυλήσουν όπως διαφαίνεται σήμερα, ξεκινά νέος κύκλος σημαντικών επενδύσεων για να καλυφθούν οι ανάγκες.
Στην Αλεξανδρούπολη η Gastrade έχει ξεκινήσει ήδη τις διαδικασίες να εγκαταστήσει και 2ο FSRU, ενώ η Elpedison στη Θεσσαλονίκη και η Motor Oil στους Αγίους Θεοδώρους καλούνται να λάβουν τις τελικές αποφάσεις.
Στη Ρεβυθούσα ο ΔΕΣΦΑ εξετάζει να αυξήσει τη δυναμικότητά του στη φόρτωση φορτηγών μεταφοράς LNG.
Τα market test και το 5ο FSRU
Το ερώτημα που κυκλοφορεί έντονα είναι αν υπάρχει χώρος και για 5ο FSRU -ή ενδεχομένως και περισσότερα.
Την απάντηση θα την δώσει η ίδια η αγορά υπό την έννοια ότι πρόκειται για πολύ μεγάλες επενδύσεις, οι τελικές αποφάσεις για τις οποίες λαμβάνονται μετά από εξαντλητική μελέτη όλων των δεδομένων και αφού διενεργηθούν με επιτυχία τα market test.
Το θέμα του 5ου FSRU επανέρχεται, πάντως, στο προσκήνιο καθώς είναι σε τροχιά υλοποίησης το FSRU «Αργώ» στη Μαγνησία από τη Mediterranean Gas, συμφερόντων της οικογένειας του εφοπλιστή Δράγνη.
Φθηνό LNG από την Αίγυπτο
Η αγορά του LNG ανοίγει και μαθαίνω ότι αυτός ήταν από τους βασικούς λόγους για την επίσκεψη του Αιγύπτιου προέδρου Abdel Fattah El-Sisi στην Αθήνα -πέραν φυσικά της ηλεκτρικής διασύνδεσης Ελλάδας-Αιγύπτου GREGY αλλά και των επενδύσεων που δρομολογεί ο Όμιλος Κοπελούζου για την παραγωγή πράσινης ενέργειας στη χώρα του Νείλου.
Η Αίγυπτος, με τα νέα κοιτάσματα, σχεδιάζει να εισέλθει δυναμικά στην ευρωπαϊκή αγορά του LNG, εξέλιξη ευνοϊκή για την Ελλάδα καθώς λόγω γειτνίασης το κόστος μεταφοράς είναι πολύ μικρό.
Η ενεργειακή κανονιά του Ισραήλ
Παραμένω στη σφαίρα της γεωπολιτικής, στην οποία η είδηση όχι μόνο της εβδομάδας αλλά της χρονιάς, μην πω και των επόμενων -πολλών-δεκαετιών είναι η συμφωνία Ισραήλ και Κύπρου να προχωρήσουν στην ηλεκτρική τους διασύνδεση.
Γράφτηκαν και ειπώθηκαν πολλά από το βράδυ της περασμένης Κυριακής όταν έσκασε η βόμβα, η οποία ακούστηκε στην Άγκυρα πιο δυνατά απ’ ότι στην Αθήνα.
Στη δημόσια σφαίρα τέθηκαν δύο κυρίως ερωτήματα: το πρώτο εάν η ελληνική πλευρά γνώριζε/ανέμενε τη συγκεκριμένη κίνηση και τι σημαίνει αυτή για το καλώδιο Ελλάδας-Κύπρου.
Μίλησα με αρμόδιους κυβερνητικούς παράγοντες που είναι σε θέση να γνωρίζουν.
Από όσα μπόρεσα να εκμαιεύσω -διότι υπάρχουν και πλευρές της συγκεκριμένης υπόθεσης που παραμένουν άκρως απόρρητες για προφανείς λόγους- αλλά και τα συμφραζόμενα, καταλαβαίνω ότι το ανέμεναν, δηλαδή το γνώριζαν από τις επαφές που γίνονται υπό πλήρη μυστικότητα σε πολλά επίπεδα.
Αυτό που ενδεχομένως δεν ανέμεναν ήταν ότι το Ισραήλ θα προχωρούσε τόσο γρήγορα και θα έφθανε τόσο μακριά, εμπλέκοντας στο project τις ΗΠΑ και δευτερευόντως την Ινδία.
Τα δύο ενεργειακά… νησιά
Όσον αφορά το project για το πολυσυζητημένο καλώδιο από την Κρήτη στην Κύπρο, προφανώς ενισχύεται από τη συγκεκριμένη εξέλιξη.
Στέλεχος που είναι σε θέση να γνωρίζει σε βάθος το θέμα, έλεγε ότι στόχος του Ισραήλ είναι να διασυνδεθεί ηλεκτρικά με το δίκτυο της ηπειρωτικής Ευρώπης κι όχι μόνο με την Κύπρο.
«Δεν θα γινόταν όλο αυτό μόνο για να συνδεθεί ένα «ενεργειακό νησί», όπως χαρακτηρίζουν τη χώρα τους οι Ισραηλινοί, με ένα άλλο νησί», εξηγούσε.
Το project για το καλώδιο
Το δεύτερο -και συναφές- ερώτημα είναι: ποιός θα υλοποιήσει το έργο της διασύνδεσης Κύπρου-Ισραήλ και ποιά θα είναι η σχέση του με τον φορέα υλοποίησης της ηλεκτρικής διασύνδεσης Ελλάδας-Κύπρου;
Δηλαδή, θα είναι δύο διαφορετικά project ή ένα ενιαίο, ο λεγόμενος Great Sea Interconnector;
Ρώτησα και γι’ αυτό και πληροφορήθηκα ότι αυτή η συζήτηση θεωρείται επόμενης φάσης, όχι της τωρινής.
«Δεν είμαστε ακόμη εκεί», μου είπε το ίδιο στέλεχος.
Το ενεργειακά χαρτιά της Τουρκίας
Η Τουρκία μπορεί να μην τοποθετήθηκε δημόσια στο θέμα της ηλεκτρικής διασύνδεσης Κύπρου-Ισραήλ (κρατείστε το αυτό για το μέλλον), παίζει, όμως, στο μέγιστο βαθμό τα ενεργειακά της χαρτιά.
Και αέριο θα προμηθεύσει στη Συρία που το έχει μεγάλη ανάγκη για την παραγωγή ηλεκτρισμού και το πυρηνικό εργοστάσιο στο Ακούγιου (απέναντι από την Κύπρο) ξεκινά φέτος τη λειτουργία του και μεγάλες επενδύσεις σε ΑΠΕ δρομολογεί και κάνει έρευνες για πετρέλαιο στη Σομαλία.
Επιχειρεί ακόμη και να εκμεταλλευτεί το γεγονός ότι έχει πέσει στα μαλακά όσον αφορά στην επιβολή δασμών από τις ΗΠΑ και συνεπώς, προβάλλει ως εναλλακτική της Κίνας στην κατασκευή εξαρτημάτων για ανεμογεννήτριες και γενικότερα τις επενδύσεις στην αιολική ενέργεια.
Η κυβέρνηση της γείτονος προχωρά μάλιστα στη σύντμηση κατά το ήμισυ, από τα τέσσερα χρόνια στα δύο, του χρόνου που απαιτείται για την αδειοδότηση αιολικών πάρκων, τόσο στην ξηρά όσο και υπεράκτιων.
Το ..Νόημα Μανουσάκη στην Κρήτη
Σάββατο πρωί στο Ηράκλειο της Κρήτης ο πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος του ΑΔΜΗΕ Μάνος Μανουσάκης, βρέθηκε σε μια διαφορετική συζήτηση. Στο πλαίσιο της εκδήλωσης του think tank «Νόημα-Κρήτη» με τους βουλευτές Παύλο Γερουλάνο και Γιάννη Οικονόμου μίλησε για πολλά όχι μόνο ενεργειακά.
«Μας κρατά πίσω ο τρόπος που είναι οργανωμένο το Κράτος, η Πορτογαλία πέρασε μνημόνιο αλλά έχει 60 δις. παραπάνω ΑΕΠ από εμάς», «οι επενδυτές που μας συναντούν διαμαρτύρονται για το σύστημα δικαιοσύνης», «πληρώνουμε τριπλάσια από την ευρώπη για την ιδιωτική υγεία», «έχουμε το υψηλότερο κόστος ιδιωτικής εκπαίδευσης», «περιμέναμε να έρθει το 2025 για να αλλάξουμε το νομικό πλαίσιο για τον ΟΣΕ», «οι εταιρείες έχουν τεράστια κέρδη που θα έπρεπε να τα επανεπενδύουν στην οικονομία», «πρέπει να ενισχύσουμε τις κρατικές αμυντικές βιομηχανίες όπως την ΕΑΒ και να δημιουργήσουμε αξία για την χώρα».
Είπε και κάτι προσωπικό, «είχα δύο χρόνια μέχρι τις εκλογές το 2017 και κατά 99% θα με άλλαζε η επόμενη κυβέρνηση και εγώ άλλαξα 13 από τους 14 διευθυντές και προχώρησα σε αλλαγές χωρίς κομματικές προτιμήσεις».
Είπε και για το ρεύμα, «οι τιμές δεν έπεσαν όσο θα έπρεπε μετά την ενεργειακή κρίση στην Ελλάδα και αυτό το βλέπουμε σε αγορές με ολιγοπωλιακές συνθήκες, είναι κάτι που το βλέπουν οι ρυθμιστικές αρχές και η κυβέρνηση και θα επιχειρηθεί να δοθεί λύση το επόμενο διάστημα»..
Το κόστος των αντιδράσεων
Την ίδια ώρα στην Ελλάδα καλά κρατούν οι αντιδράσεις κατά των ΑΠΕ, ιδίως των αιολικών, αλλά και κάθε ενεργειακής υποδομής.
Παραδείγματα επενδύσεων που έχουν μπλοκαριστεί ή καθυστερούν είναι το Κέντρο Υπερυψηλής Τάσης (ΚΥΤ) Αργυρούπολης, η διασύνδεση Αττικής-Κορίνθου, ακόμη και η γραμμή Ηρακλείου-Χανίων.
Ποιο είναι το κοινά χαρακτηριστικά όλων αυτών; Ότι είναι άκρως απαραίτητα κι ότι ο λογαριασμός από τις καθυστερήσεις στην υλοποίησή τους έρχεται σε όλους τους καταναλωτές.
Για παράδειγμα, όπως ανέφερε ο πρόεδρος και CEO του ΑΔΜΗΕ Μάνος Μανουσάκης, το ΚΥΤ Αργυρούπολης θεωρείται εκ των ων ουκ άνευ στην Αττική καθώς αναμένεται να αυξηθεί η ζήτηση για ηλεκτρική ενέργεια τα επόμενα χρόνια, κυρίως λόγω του Ελληνικού και των εγκαταστάσεων στα λιμάνια για την παροχή ενέργειας στα πλοία (cold ironing).
Επικοινωνιακή καμπάνια λόγω… blackout
Μιας και αναφέρομαι στις αντιδράσεις κατά των ενεργειακών υποδομών, στο τραπέζι έχει πέσει η ιδέα να αξιοποιηθεί η συγκυρία με τις νωπές μνήμες από το blackout στην Ιβηρική χερσόνησο για να αναδειχθεί ακόμη μια φορά, πιο έντονα, η αναγκαιότητα για ενεργειακό δίκτυο που να μπορεί να ανταποκριθεί επαρκώς στις ανάγκες, τις τωρινές και τις μελλοντικές.
Υποστηρικτής της ιδέας μου έλεγε ότι η ενημερωτική καμπάνια μπορεί να υλοποιηθεί ως… ΣΔΙΤ, δηλαδή να συνεργαστούν το κράτος με τους αρμόδιους οργανισμούς του και οι επιχειρήσεις του τομέα της ενέργειας με τους θεσμικούς φορείς τους.
«Λεφτά υπάρχουν» για… θερμοσίφωνες
Ως μάννα εξ ουρανού πληροφορούμαι ότι έρχεται για την πολιτική ηγεσία του υπουργείου Ενέργειας και Περιβάλλοντος η αναθεώρηση του Ταμείου Ανάκαμψης καθώς υπάρχουν σημαντικά αδιάθετοι πόροι που εάν δεν αξιοποιηθούν έως τα μέσα του επόμενου χρόνου θα χαθούν.
Την ίδια ώρα υπάρχει πολύ μεγάλη ζήτηση για τα προγράμματα του ΥΠΕΝ όπως το «Αλλάζω θερμοσίφωνα», που δεν μπορεί να καλυφθεί από τον υπάρχοντα προϋπολογισμό.
Η πολιτική ηγεσία του υπουργείου έχει εισηγηθεί, λοιπόν, στο οικονομικό επιτελείο να κατευθυνθούν επιπλέον πόροι στα προγράμματά του ώστε να ενταχθούν όσο το δυνατόν περισσότεροι σε αυτά και φαίνεται ότι θα το επιτύχει, και μάλιστα εξασφαλίζοντας σεβαστό ποσό.
Οι… δωρεάν παροχές
Άλλωστε, μετά την παροχολογία των τελευταίων εβδομάδων, η κατεύθυνση του Μεγάρου Μαξίμου προς τους υπουργούς είναι να προχωρήσουν σε μέτρα θετικά για τους πολίτες υπό μία -μη διαπραγματεύσιμη- προϋπόθεση: τα μέτρα να μην έχουν δημοσιονομικό κόστος.
Έτσι, όλα τα υπουργεία σκανάρουν τους τομείς αρμοδιότητάς τους προκειμένου να εντοπίσουν πως μπορούν να επιλύσουν προβλήματα των πολιτών χωρίς την εύκολη λύση να προσφύγουν στο Γενικό Λογιστήριο του Κράτους.
Ενεργειακοί γρίφοι
Quiz1 Σε εγχώριο έδαφος βρίσκεται σε εξέλιξη η οργάνωσης μιας από τις μεγαλύτερες ενεργειακές επενδύσεις των τελευταίων ετών και ουδείς έχει πάρει χαμπάρι. Ακόμα και αυτοί που την δουλεύουν αναρωτιούνται πως..
Quiz 2 Ποια μεγάλη Ιταλική εταιρεία ενέργειας βλέπει Ελλάδα;
