Το ελληνικό χρηματιστήριο, εδώ και πολλά χρόνια έχει πάψει να αντανακλά – πειστικά και αναλογικά – την πορεία της ελληνικής οικονομίας, παραμένοντας ουσιαστικά μια αγορά… παρακμιακή και περιθωριακή, που δεν μπόρεσε ποτέ να αποτινάξει τη βεβήλωση που έγινε πριν από 26 χρόνια, όταν επικράτησαν τριτοκοσμικές ακρότητες με την πρωτοφανή επενδυτική πυραμίδα και τη φούσκα των τιμών.
Μολονότι έχουν περάσει τόσα χρόνια από το ’99, το χρηματιστήριο για ένα εξαιρετικά μεγάλο τμήμα της κοινωνίας θεωρείται ένας θεσμός αφερέγγυος, ένας θεσμός «τζόγου», αναξιοκρατίας και κυριαρχίας των ισχυρών που είναι στα… κόλπα. Αυτό αποδεικνύεται ξεκάθαρα από το γεγονός ότι παρά τα τόσα χρόνια… κάθαρσης, η μεγάλη μάζα της κοινωνίας απέχει από το Χ.Α., οι ενεργοί κωδικοί παραμένουν κολλημένοι εδώ και χρόνια μεταξύ των 20 και 35 χιλιάδων, την ώρα που το 1999 είχαν φτάσει τους 1,1 εκατ., σε μια ακραία στρεβλή κατάσταση ασφαλώς.
Σοβαρό «σώμα» εγχώριων θεσμικών επενδυτών δεν υφίσταται, οι πάλαι ποτέ ισχυρές Ανώνυμες Εταιρείες Επενδύσεων Χαρτοφυλακίου (ΑΕEX) έχουν πάψει να υπάρχουν καθώς απορροφήθηκαν από τις τράπεζες, ενώ σημαντικοί κλάδοι της ελληνικής οικονομίας, όπως ο τουρισμός και το λιανικό εμπόριο, υποεκπροσωπούνται στο ελληνικό χρηματιστήριο.
Ακραία τραπεζοκεντρικό προφίλ
Μια άλλη κορυφαία στρέβλωση της ελληνικής χρηματιστηριακής αγοράς, είναι πως είναι ακραία τραπεζοκεντρική, σε βαθμό που δεν συναντάται διεθνώς. Παρ’ ότι στο Χ.Α. έχουν μείνει μόνο τέσσερις συστημικές τράπεζες, εντούτοις ελκύουν τη μερίδα του λέοντος τις συναλλαγές, ενώ ένα τεράστιο τμήμα της αγοράς, έχει πενιχρή εμπορευσιμότητα.
Και όλα αυτά, ασχέτως ποιότητας. Η μικρή κεφαλαιοποίηση, απόκοτο των τριτοκοσμικών φαινομένων του ’99, θεωρήθηκε για τη νέα εποχή του χρηματιστηρίου συλλήβδην δαιμονοποιημένη και «ένοχη» παιγνίων και υπερβολών, οπότε το... σοβαρό χρήμα των επενδυτών, στρέφεται αποκλειστικά στις μετοχές της μεγάλης κεφαλαιοποίησης.
Πρόκειται για φαύλο κύκλο, καθώς δεκάδες μικρομεσαίες μετοχές έχουν πενιχρή εμπορευσιμότητα, ακριβώς λόγω της απουσίας πλουραλισμού επενδυτών, οπότε οι ισχυροί ξένοι που δεσπόζουν καταλυτικά στις συναλλαγές, υπό το φόβο εγκλωβισμού, δεν ασχολούνται καθόλου με μετοχές μεσαίας ή μικρότερης αποτίμησης.
Έτσι, τέσσερις τράπεζες και κάποια άλλα μεγάλα blue chips της πραγματικής οικονομίας δεσπόζουν στις συναλλαγές κάνοντας πάνω από το 90% του τζίρου καθημερινά, αφήνοντας περίπου 130 μετοχές μόλις στο υπόλοιπο 10% ή και λιγότερο! Πρόκειται για ακραία στρέβλωση που κάθε άλλο παρά ώριμη και πλουραλιστική αγορά δείχνει.
Ο ναυτιλιακός τομέας δεν έχει εισηγμένη εταιρεία στο χρηματιστήριο, πλην από κάποιες ομολογιακές εκδόσεις, ενώ είναι πολύ χαρακτηριστική η δήλωση του διευθύνοντος συμβούλου του Euronext Στέφαν Μπουζνά στη συνέντευξη της Δευτέρας στην Αθήνα, αναφορικά με το ότι το Χ.Α., παρ’ ότι η χώρα είναι κορυφή στη ναυτιλία, δεν έχει εισηγμένες εταιρείες του κλάδου!
«Το πιο μεγάλο παράδοξο είναι η ναυτιλία. Οι ελληνικών συμφερόντων ναυτιλιακές εταιρείες που είναι εισηγμένες στην αγορά του Όσλο, η οποία αποτελεί μέλος του ομίλου Euronext, μπορεί να πειστούν να μεταφερθούν. Σήμερα υπάρχουν δύο έως τρεις ναυτιλιακές εταιρείες ελληνικής προέλευσης στην αγορά του Όσλο, και μετά την ολοκλήρωση της δημόσιας πρότασης θα επιδιώξουμε να έρθουν και στο Χρηματιστήριο Αθηνών», τόνισε.
Πως το Euronext μπορεί να αναβαθμίσει το ελληνικό χρηματιστήριο
Αν λοιπόν οι μέτοχοι της ΕΧΑΕ κάνουν δεκτή την πρόταση του Euronext, τότε – κατά την άποψή μας – μπορούν να ανοιχτούν νέες ευκαιρίες ανάπτυξης για την ελληνική αγορά. Κυρίως, σε σημειολογικό αλλά και ουσιαστικό επίπεδο, μπορεί να «σπάσει» η νοοτροπία του… επαρχιωτισμού και της μιζέριας και να αλλάξει εντελώς το status quo της αγοράς.
Η είσοδος του Χ.Α. στον Euronext θα το εντάξει σε έναν από τους μεγαλύτερους ευρωπαϊκούς χρηματιστηριακούς ομίλους, δίπλα σε αγορές όπως του Παρισιού, του Μιλάνου, του Άμστερνταμ, του Δουβλίνου και της Λισαβόνας. Αυτή η ένταξη θα αναβαθμίσει θεαματικά την εικόνα του Χ.Α. στο εξωτερικό, ενισχύοντας το θεσμικό του κύρος και το επενδυτικό του αποτύπωμα. Η Ελλάδα θα παύσει να θεωρείται “περιφερειακή αγορά” και θα αποκτήσει τη θεσμική βαρύτητα μιας ενιαίας ευρωπαϊκής πλατφόρμας.
Η ένταξη στην Euronext θα ενισχύσει τη ρευστότητα και τη δυνατότητα άντλησης κεφαλαίων, καθιστώντας το Χ.Α. πιο ελκυστικό για νέες δημόσιες προσφορές (IPOs) και χρηματοδότηση με ίδια κεφάλαια. Οι ελληνικές επιχειρήσεις θα αποκτήσουν πρόσβαση σε ένα διευρυμένο πανευρωπαϊκό επενδυτικό κοινό, με καλύτερους όρους και χαμηλότερο κόστος άντλησης κεφαλαίων.
Ιδιαίτερα ωφελημένες αναμένεται να είναι οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις (ΜμΕ), καθώς η Euronext διαθέτει εξειδικευμένα προγράμματα υποστήριξης προ- και μετα-εισαγωγής (pre- και post-IPO), τα οποία διευκολύνουν τη διαδικασία εισαγωγής και ενισχύουν τη διεθνή προβολή τους.
Ρευστότητα
Η ελληνική αγορά θα ενταχθεί στην ενιαία «δεξαμενή» ρευστότητας της Euronext, όπου διακινούνται καθημερινά συναλλαγές ύψους περίπου 11 δισ. ευρώ, με περισσότερες από 1.700 εισηγμένες εταιρείες και συνολική κεφαλαιοποίηση 6,5 τρισ. ευρώ. Αυτό σημαίνει μεγαλύτερη έκθεση των ελληνικών μετοχών σε ξένα κεφάλαια, αυξημένη διαφάνεια και χαμηλότερα περιθώρια μεταβλητότητας. Παράλληλα, οι τοπικοί συμμετέχοντες θα αποκτήσουν ευκολότερη πρόσβαση στις ευρωπαϊκές κεφαλαιαγορές και στα προϊόντα τους.
Συναλλακτικές υπηρεσίες και ασφάλεια συναλλαγών
Η ενοποίηση θα φέρει στην Ελλάδα τις βέλτιστες ευρωπαϊκές πρακτικές σε επίπεδο εκκαθάρισης και διακανονισμού. Το νέο, ενοποιημένο σύστημα μετα-συναλλαγών θα επιτρέπει ταχύτερη, ασφαλέστερη και τεχνολογικά προηγμένη επεξεργασία συναλλαγών, ευθυγραμμίζοντας την ελληνική αγορά με τα κορυφαία διεθνή πρότυπα.
Η Euronext δύναται να ενισχύσει την τεχνολογική βάση της ΕΧΑΕ, διασφαλίζοντας ανθεκτικότητα, ασφάλεια και αποδοτικότητα. Με σημαντικές επενδύσεις σε υποδομές —από data centers έως κυβερνοασφάλεια— η ελληνική αγορά θα αποκτήσει πρόσβαση σε σύγχρονα εργαλεία και τεχνολογίες αιχμής, που θα στηρίξουν τον ψηφιακό μετασχηματισμό της.
Θεσμική παρουσία
Η συμμετοχή της ATHEX στην Euronext θα δώσει στη χώρα θεσμική παρουσία σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Ένα ελληνικό στέλεχος θα ενταχθεί στο Εποπτικό Συμβούλιο της Euronext, ενώ ο διευθύνων σύμβουλος της ΕΧΑΕ θα συμμετέχει στο διοικητικό συμβούλιο. Παράλληλα, η Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς θα κληθεί να συμμετάσχει στο Συμβούλιο Ρυθμιστικών Αρχών, ενισχύοντας τη φωνή της ελληνικής αγοράς στους ευρωπαϊκούς θεσμούς.
