Η παγκόσμια ζήτηση για λιγνίτη έφτασε σε νέο ιστορικό υψηλό το 2025, σύμφωνα με πρόσφατη ανακοίνωση του Διεθνούς Οργανισμού Ενέργειας (IEA).
Το γεγονός αυτό έρχεται σε μια εποχή που οι μεγάλες οικονομίες έχουν δεσμευθεί με φιλόδοξους στόχους μείωσης των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα και προώθησης των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας. Συνεπώς, η αύξηση στη χρήση του λιγνίτη — ενός από τους πλέον ρυπογόνους ενεργειακούς πόρους — εγείρει ερωτήματα σχετικά με το ρυθμό και την κατεύθυνση της ενεργειακής μετάβασης.
Τι σημαίνει το ρεκόρ στην κατανάλωση λιγνίτη
Ο λιγνίτης χρησιμοποιείται ευρέως για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας, ιδιαίτερα σε χώρες με περιορισμένη πρόσβαση σε φυσικό αέριο ή ανανεώσιμες πηγές ενέργειας. Παρά την πρόοδο στην εγκατάσταση αιολικών και φωτοβολταϊκών σταθμών, η αύξηση της ζήτησης για λιγνίτη υποδηλώνει ότι:
- Οι πολιτικές μείωσης εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου δεν έχουν ακόμη μεταφραστεί πλήρως σε μείωση της κατανάλωσης ρυπογόνων καυσίμων.
- Οι ενεργειακές ανάγκες αναπτύσσονται ταχύτερα από ό,τι μπορούν να υποστηρίξουν οι ανανεώσιμες πηγές.
- Η οικονομική ανάκαμψη και η αυξημένη βιομηχανική δραστηριότητα σε ορισμένες περιοχές πιέζουν την προσφορά ενέργειας σε παραδοσιακά καύσιμα.
Το αποτέλεσμα είναι ότι οι ισχυρισμοί περί «κορυφής της ζήτησης» για ορυκτά καύσιμα πρέπει να επανεξεταστούν υπό νέο πρίσμα. Ενώ πολλές εκθέσεις τα προηγούμενα χρόνια προέβλεπαν μείωση στη χρήση άνθρακα και λιγνίτη λόγω της ανάπτυξης των ανανεώσιμων, τα πιο πρόσφατα δεδομένα δείχνουν ότι αυτή η μείωση δεν έχει συμβεί με τον ταχύ ρυθμό που είχαν προβλέψει ορισμένοι αναλυτές.
Πώς αξιολογούν οι αναλυτές τα νέα δεδομένα
Ειδικοί στην ενέργεια και οικονομολόγοι εξηγούν ότι η άνοδος στη ζήτηση για λιγνίτη εν μέρει αντικατοπτρίζει την παγκόσμια ανομοιογένεια στην ενεργειακή μετάβαση:
- Σε ανεπτυγμένες οικονομίες, οι επενδύσεις σε καθαρές τεχνολογίες συνεχίζονται, αλλά δεν επαρκούν για να αντισταθμίσουν πλήρως τη ζήτηση για ηλεκτρική ενέργεια.
- Σε αναπτυσσόμενες αγορές, η ανάγκη για φθηνή και αξιόπιστη ενέργεια παραμένει κυρίαρχος στόχος, οδηγώντας πολλές χώρες να στηριχθούν σε φθηνά αλλά ρυπογόνα καύσιμα.
Ορισμένοι οικονομολόγοι υποστηρίζουν ότι αυτή η δυναμική δείχνει πώς οι προσεγγίσεις καθαρής ενέργειας πρέπει να σχεδιαστούν με μεγαλύτερη ευελιξία και αποτελεσματικότητα, ώστε να διασφαλίσουν ότι η μετάβαση δεν θα υπονομεύεται από τις δυνάμεις της ζήτησης και της ενεργειακής ασφάλειας.
