Μια αυξανόμενη απόκλιση απόψεων σχετικά με την πορεία της ζήτησης πετρελαίου τα επόμενα 25 χρόνια - και το αν η ζήτηση θα φτάσει σε κορύφωση κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου - αντικατοπτρίζει εν μέρει τη μείωση της πολιτικής υποστήριξης για την ενεργειακή μετάβαση, σημειώνει η Capital Economics. Ενώ η ισορροπία των κινδύνων έχει μετατοπιστεί προς μια μεταγενέστερη κορύφωση και πιο σταδιακή μείωση της κατανάλωσης πετρελαίου στη συνέχεια, ο οίκος εξακολουθεί να πιστεύει ότι η ζήτηση πετρελαίου είναι πιθανό να κορυφωθεί τη δεκαετία του 2030.
Παρόλο που ο IEA επιμένει στο αντίθετο, πολλοί έχουν συνδέσει την επανεισαγωγή του «Σεναρίου Τρεχουσών Πολιτικών» (CPS) - βάσει του οποίου η ζήτηση πετρελαίου (και φυσικού αερίου) συνεχίζει να αυξάνεται από τώρα έως το 2050 – στην τελευταία του έκθεση για τις παγκόσμιες προοπτικές ενέργειας, με την έντονη κριτική της κυβέρνησης Τραμπ για τα σενάρια κορύφωσης της ζήτησης πετρελαίου. Ενδεικτικά, το CPS αρχικά εγκαταλείφθηκε από τον IEA το 2020, όταν ο Οργανισμός δήλωσε ότι ήταν «δύσκολο να φανταστεί κανείς» ένα τέτοιο σενάριο να εξελίσσεται.
Όπως επισημαίνει η Capital Economics, το CPS είναι απλώς ένα πιθανό σενάριο και όχι μια κεντρική πρόβλεψη. Αλλά η επιστροφή του έρχεται σε ένα πολιτικό πλαίσιο που υποστηρίζει περισσότερο τη ζήτηση ορυκτών καυσίμων. Αφήνοντας στην άκρη την πολιτική, το timing της κορύφωσης της ζήτησης πετρελαίου και η ταχύτητα μιας πιθανής μείωσης, θα εξαρτηθούν σε μεγάλο βαθμό από τρεις βασικούς άγνωστους παράγοντες, τονίζει ο οίκος.
Οι τρεις άγνωστοι Χ
Ο πρώτος είναι το πόσο θα μειωθεί η ζήτηση πετρελαίου στην Κίνα. Δεδομένου ότι η ανάπτυξη ηλεκτρικών οχημάτων στην Κίνα έχει ήδη προχωρήσει αρκετά, πολλά θα εξαρτηθούν από το βαθμό στον οποίο η μεγαλύτερη ζήτηση βιομηχανικού πετρελαίου αντισταθμίζει τη χαμηλότερη χρήση καυσίμων για τις οδικές μεταφορές. Πράγματι, ο πετροχημικός τομέας είναι πλέον ο κύριος μοχλός αύξησης της ζήτησης πετρελαίου στην Κίνα. Ωστόσο, οι διαρθρωτικές δυνάμεις που ενδεχομένως θα οδηγήσουν σε επιβράδυνση της οικονομικής ανάπτυξης θα μπορούσαν επίσης να περιορίσουν τη βιομηχανική ζήτηση πετρελαίου στην Κίνα μακροπρόθεσμα, εκτιμά η Capital Economics.
O δεύτερος άγνωστος είναι η ισχύς της αύξησης της ζήτησης πετρελαίου στις αναδυόμενες αγορές εκτός της Κίνας. Η αύξηση των ποσοστών ιδιοκτησίας αυτοκινήτων στις αναδυόμενες αγορές αναμένεται να οδηγήσει σε αύξηση της ζήτησης πετρελαίου - σύμφωνα με την CPS του IEA, η αυξημένη κατανάλωση καυσίμων αυτοκινήτων και οδικών εμπορευματικών μεταφορών θα ισοδυναμεί με σχεδόν το 60% της συνολικής αύξησης της ζήτησης πετρελαίου σε αυτές τις περιοχές από τώρα έως το 2035. Η μεγαλύτερη ζήτηση που σχετίζεται με τα πετροχημικά και η αυξημένη χρήση υγραερίου για μαγείρεμα θα μπορούσαν επίσης να συμβάλλουν στην αύξηση της κατανάλωσης πετρελαίου στις αναδυόμενες αγορές.
Ωστόσο, όπως τονίζει η Capital Economics, οι αυξήσεις στην κατανάλωση καυσίμων στις οδικές μεταφορές θα μπορούσαν να αμβλυνθούν από την επιτάχυνση της ανάπτυξης ηλεκτρικών οχημάτων. Η Έκθεση Διαφοράς του IEA υποθέτει ότι τα μερίδια πωλήσεων ηλεκτρικών οχημάτων παραμένουν «κοντά στα τρέχοντα επίπεδα έως το 2050» εκτός Ευρώπης και Κίνας. Ωστόσο, όπως σημειώνει ο οίκος, η Κίνα εξάγει έναν αυξανόμενο αριθμό φθηνών ηλεκτρικών οχημάτων σε αναδυόμενες αγορές και αυτό φαίνεται να ενισχύει τα ποσοστά υιοθέτησης. Εάν αυτή η τάση συνεχιστεί, η ζήτηση πετρελαίου στις αναδυόμενες αγορές είναι απίθανο να αυξηθεί τόσο έντονα όσο υποδηλώνει το CPS του IEA.
O τελευταίος άγνωστος είναι ο ρυθμός των βελτιώσεων στην ενεργειακή απόδοση. Οι υποθέσεις σχετικά με την ενεργειακή απόδοση υπόκεινται σε υψηλό βαθμό αβεβαιότητας, καθώς εξαρτώνται σε μεγάλο βαθμό από τον ρυθμό της τεχνολογικής προόδου, αλλά διαδραματίζουν κρίσιμο ρόλο στην πρόβλεψη της ζήτησης πετρελαίου μακροπρόθεσμα, τονίζει η Capital Economics. Για παράδειγμα, οι βελτιώσεις στην απόδοση των καυσίμων των αεροσκαφών στο πλαίσιο του CPS του IEA επιβραδύνονται από έναν ετήσιο μέσο όρο 2,5% την τελευταία δεκαετία σε 0,9% το 2035. Αυτό από μόνο του δημιουργεί επιπλέον 1 εκατομμύριο βαρέλια ημερησίως ζήτησης (ισοδύναμο με πάνω από 10% της ζήτησης πετρελαίου των αεροσκαφών το 2024).
Όπως καταλήγει η Capital Economics, συνδυάζοντας όλα αυτά, η απόφαση του IEA να επαναφέρει ένα σενάριο όπου η ζήτηση πετρελαίου δεν θα κορυφωθεί, θα πρέπει να θεωρηθεί ως ένα μήνυμα ότι η ισορροπία των κινδύνων για την ενεργειακή μετάβαση έχει μετατοπιστεί προς έναν βραδύτερο ρυθμό. Κατά την άποψή της, ο αντίκτυπος της πολιτικής των ΗΠΑ μπορεί να καθυστερήσει τον ακριβή χρόνο της κορύφωσης της ζήτησης πετρελαίου, αλλά η παγκόσμια ανάπτυξη ηλεκτρικών οχημάτων και η οικονομική επιβράδυνση της Κίνας θα συμβάλουν στην κορύφωση της ζήτησης πετρελαίου τη δεκαετία του 2030, ακολουθούμενη από μια σταθερή μείωση τη δεκαετία του 2040.
