Ξεκινά την Παρασκευή 13 Οκτωβρίου, εν μέσω κλιμάκωσης των πολεμικών επιχειρήσεων στη Γάζα, η διάθεση του πετρελαίου θέρμανσης, με τις προβλέψεις των τελευταίων ημερών να παραπέμπουν σε τιμές κάτω από τις αρχικές εκτιμήσεις, που το τοποθετούσαν, στα 1,50 ευρώ το λίτρο. Συγκεκριμένα, με βάση τελευταίες εκτιμήσεις, η τιμή στα μεγάλα αστικά κέντρα μπορεί να κινηθεί και κάτω από το 1,40 ευρώ το λίτρο. Χαρακτηριστική η αναφορά της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Πρατηριούχων Εμπόρων Καυσίμων (ΠΟΠΕΚ) στην ιστοσελίδα της που αναφέρει ότι αν και αναμένονται ανατιμήσεις στις επόμενες παραδόσεις από τα διυλιστήρια στα καύσιμα κίνησης, στο πετρέλαιο θέρμανσης καταγράφεται πτωτική τάση.
Με δηλώσεις του ο αντιπρόεδρος της Ομοσπονδίας Πρατηριούχων, Γιώργος Ασμάτογλου, δε, στο Open το πρωί της Πέμπτης, προέβλεψε τιμή για τα μεγάλα αστικά κέντρα, στα 1,38 - 1,39 με τη Μέση Πανελλαδική τιμή, στο 1,42 - 1,43. Στα 7 λεπτά το λίτρο είναι να σημειωθεί κατά μέσο όρο, η επιδότηση από το επίδομα θέρμανσης, με το κάθε νοικοκυριό, ειδικά σε ψυχρές περιοχές, να θέλει περίπου 2000 λίτρα το χρόνο, δηλαδή δαπάνη κοντά στα 3.000 ευρώ, χωρίς να συμπεριληφθεί το επίδομα.
Η Μέση Ανατολή
Πάντως, μετά το “ράλι” τιμών των πρώτων ημερών, μετά το χτύπημα της Χαμάς, το τελευταίο 24ωρο καταγράφηκε μια σημαντική πτώση τιμών σε πετρέλαιο και αέριο, κάτι που δίνει “λαβή” για μια σχετικά θετική εκκίνηση στη διάθεση του πετρελαίου. Ο “μαύρος χρυσός” και δη το μπρεντ, κινήθηκε πτωτικά, σε ποσοστό 0,5% περίπου, στην περιοχή των 85 δολαρίων το βαρέλι, ενώ το φυσικό αέριο στον δείκτη TTF έφτασε στα 46 ευρώ/ MWh, με πτώση περίπου 6,5% σε ημερήσια βάση.
Βέβαια, αυτές οι τιμές “χωνεύονται” από την εγχώρια αλυσίδα αξίας με χρονοκαθυστέρηση, καθώς οι τιμές διαμορφώνονται με δεδομένα Platts Αν. Μεσογείου και άλλες μεταβλητές.
Με δεδομένες πάντως τις προβλέψεις για πιθανές αναταραχές στις αλυσίδες αξίες καυσίμων, λόγω της κατάστασης στη Μέση Ανατολή, η κυβέρνηση προσπαθεί, με δεδομένες, τις δημοσιονομικές ανάγκες, να δει πώς θα στηρίξει τους ευάλωτους και να αποτρέψει νέο κύμα ενεργειακής φτώχειας.
Ενεργειακή φτώχεια
Να σημειωθεί ότι η ενεργειακή φτώχεια στην Ευρώπη αυξάνεται λόγω των αυξανόμενων τιμών της ενέργειας, με βάση, όσα επεσήμανε η Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή (ΕΟΚΕ) στην τρίτη ετήσια διάσκεψή της για το θέμα, η οποία πραγματοποιήθηκε την Τετάρτη (19 Ιουλίου). Σύμφωνα με την Eurostat, το 9,3% του πληθυσμού δεν μπόρεσε να θερμάνει επαρκώς τα σπίτια του το 2022, από 6,9% το 2021.
Επίσης, σε Ενημερωτικό Έγγραφο του Ευρωκοινοβουλίου «ομολογείται» ότι, στο πλαίσιο των ανησυχιών για την ασφάλεια του ενεργειακού εφοδιασμού, των υψηλών τιμών της ενέργειας και της συνεχιζόμενης μετάβασης της ΕΕ στην κλιματική ουδετερότητα, το ζήτημα της ενεργειακής φτώχειας θα είναι κρίσιμο τους επόμενους μήνες και τα επόμενα χρόνια.
Όπως αναφέρεται, το 2022, πάνω από 41 εκατομμύρια Ευρωπαίοι δεν μπόρεσαν να διατηρήσουν τα σπίτια τους επαρκώς ζεστά.
Να σημειωθεί ότι περίπου 18% του πληθυσμού, εκτιμάται στην Ελλάδα ότι βρίσκεται σε κατάσταση ενεργειακής φτώχειας.
Πάντως, αν και το ζήτημα είναι μεγάλο, η κυβέρνηση θέλει, μόνο μέσα από στοχευμένες δράσεις να το περιορίσει, καθώς μάλιστα, έχει και μεγάλες ανάγκες στα μέτωπα των αποζημιώσεων από τις φυσικές καταστροφές να αντιμετωπίσει.
Οι δράσεις ΕΚΕ
Σημειώνεται, πάντως, ότι, αναμένονται από τις εταιρίες δράσεις στήριξης της κοινωνίας. Ήδη, την Τετάρτη, το Διοικητικό Συμβούλιο της HELLENiQ ENERGY, ενέκρινε την υλοποίηση ενός προγράμματος δράσεων ύψους 10 εκατομμυρίων Ευρώ, που θα συμβάλλουν στην ανάκαμψη της οικονομικής και κοινωνικής δραστηριότητας στη Θεσσαλία.
Το πρόγραμμα, σύμφωνα με ανακοίνωση, θα συμπεριλάβει έργα που αφορούν σε υποδομές ευρείας χρήσης για την ταχύτερη ανασυγκρότηση των περιοχών, αλλά και σε ενέργειες στήριξης ευάλωτων κοινωνικών ομάδων ενόψει της χειμερινής περιόδου. Μια βασική ενέργεια θα είναι και η συνδρομή στην αποκατάσταση βασικών οδικών αξόνων που έχουν υποστεί καταστροφές, ώστε να διασφαλιστεί η απαραίτητη υποδομή για την μετακίνηση των κατοίκων, η ομαλή διακίνηση προϊόντων και υπηρεσιών, αλλά και η ενίσχυση της τοπικής επιχειρηματικότητας.
Το συνολικό πρόγραμμα δράσεων θα εξειδικευτεί μετά από συνεργασία με την Πολιτεία, τα συναρμόδια Υπουργεία και τις τοπικές Αρχές και Φορείς, ώστε να μεγιστοποιηθεί και η αποτελεσματικότητά του. Οι δράσεις θα υλοποιηθούν απ’ ευθείας από την HELLENiQ ENERGY, ενώ κάποιες πρωτοβουλίες θα υλοποιηθούν σε συνεργασία και με άλλα μέλη του Συνδέσμου Επιχειρήσεων και Βιομηχανιών (ΣΕΒ).
Υπενθυμίζεται, πάντως, ότι σε σχέση με κρατική συνδρομή, οι περιοχές της Θεσσαλίας και του Έβρου τυγχάνουν ειδικής μέριμνας, ωστόσο σε επίπεδο επικράτειας, τι οικονομικό επιτελείο και επισήμως, σε δηλώσεις του έχει, προς ώρας θέσει, τέλος σε οποιαδήποτε συζήτηση για οριζόντια επιδότηση στην αντλία.
Επίδομα θέρμανσης
Την ίδια ώρα έρχεται μπόνους για οικογένειες με παιδιά, καθώς αυξάνονται τα εισοδηματικά κριτήρια. Σύμφωνα με όσα είπαν κατά την εξειδίκευση των οικονομικών μέτρων που εξήγγειλε ο πρωθυπουργός στη ΔΕΘ, τα μέλη του οικονομικού επιτελείου της κυβέρνησης «η επιδότηση στην αντλία ήταν ένα μέτρο που ήρθε εν μέσω μεγάλων ανατιμήσεων, που έφθασε 100 ευρώ το βαρέλι». Όπως είπε ο υφυπουργός αρμόδιος για τη Δημοσιονομική Πολιτική, Θάνος Πετραλιάς, ο κ. Θάνος Πετραλιάς, σε ό,τι αφορά το επίδομα θέρμανσης για τη χειμερινή περίοδο 2023-2024 το δημοσιονομικό κόστος υπολογίζεται σε 237 εκατ. ευρώ εκ των οποίων τα 189 εκατ. ευρώ για το 2023 και τα υπόλοιπα για το 2024. Στη χειμερινή περίοδο 2022-2023 το δημοσιονομικό κόστος ήταν στα 280 εκατ. ευρώ ενώ αν συνυπολογιστεί και η επιδότηση στην αντλία το κόστος έφτασε τα 500 εκατ. ευρώ
Το ύψος ενίσχυσης παραμένει στα ίδια επίπεδα με πέρυσι δηλαδή στα 350 ευρώ πολλαπλασιαζόμενο με βαθμοημέρες. Σύμφωνα με το σύστημα υπολογισμού του επιδόματος, το οποίο ισχύει ήδη από την χειμερινή περίοδο 2020-2021, το ποσό της βάσης υπολογισμού θα πολλαπλασιάζεται με έναν συντελεστή επιδότησης, ονομαζόμενο “συντελεστή βαθμοημέρας”.
Παραμένουν τα ίδια εισοδηματικά κριτήρια δηλαδή έως 16.000 ευρώ ο άγαμος και 24.000 ευρώ ο έγγαμος ενώ ωφελημένες είναι οι οικογένειες με παιδιά, καθώς αυξάνονται τα εισοδηματικά όρια. Επιπλέον μπαίνει εισοδηματικό όριο για τα φυσικά πρόσωπα που ασκούν επιχειρηματική δραστηριότητα.
Τι αλλάζει
• Αυξάνονται τα εισοδηματικά κριτήρια για οικογένειες με παιδιά από 3.000 ευρώ για κάθε τέκνο σε 5.000 ευρώ.
• Στα φυσικά πρόσωπα που ασκούν επιχειρηματική δραστηριότητα τίθεται και όριο τζίρου στα 80.000 ευρώ ετησίως.
• Για όσους δικαιούχους καταναλώσουν για πρώτη φορά φέτος πετρέλαιο ή υγραέριο ή άλλες μορφές καυσίμων, πλην φυσικού αερίου δεν ισχύει η διπλή επιδότηση.
Υπενθυμίζεται ότι πέρσι το επίδομα ξεκινούσε από 100 ευρώ και έφτανε έως 800 ευρώ ανάλογα με την περιοχή και τη σύνθεση του νοικοκυριού με προσαύξηση στα 1.000 ευρώ ειδικά για κατοίκους περιοχών με πολύ κρύο.
Για τους νέους δικαιούχους και όσους γύρισαν στο πετρέλαιο από το φυσικό αέριο το επίδομα έφτανε έως και 1.600 ευρώ, κάτι που φέτος δεν θα ισχύσει.
Σε επιφυλακή η Αθήνα
Πέρα, πάντως, από τη συνεδρίαση του ΚΥΣΕΑ, την Πέμπτη, για εκτίμηση των γεωπολιτικών ρίσκων, και το οικονομικό επιτελείο είναι σε εγρήγορση, μια και μετά τις παρενέργειες του Ουκρανικού , έρχεται άλλη μια εστία έντασης να “πυροδοτήσει” νέο κύκλο απειλών. Προφανώς, με δεδομένο ότι στο προσχέδιο του νέου προϋπολογισμού, υπάρχει πρόβλεψη για μέση τιμή αργού πετρελαίου 81,2 δολάρια το βαρέλι το 2024 από 81,8 δολάρια φέτος, η μεγάλη ανησυχία έχει να κάνει με πιθανή εκτόξευση των διεθνών τιμών, που θα επιφέρει κι εδώ, νέες επιβαρύνσεις σε νοικοκυριά, κύρια για το κόστος της θέρμανσης, αλλά και σε επιχειρήσεις, λόγω μεταφορικών και άλλων στοιχείων κόστους λειτουργίας.
Ήδη, πάντως, κατά πληροφορίες, από το Υπ. Οικονομικών δεν αποκλείουν, εάν υπάρξει εκτόξευση των τιμών, επί μακρόν, να υπάρξουν “στοχευμένες” παρεμβάσεις στήριξης. Βέβαια, μετ΄επιτάσεως, τονίζεται ότι πρώτο μέλημα είναι να διασφαλιστεί η δημοσιονομική σταθερότητα, σε συνθήκες βέβαια “σφιχτής” στοχοθεσίας μια και ο πήχης για το πρωτογενές πλεόνασμα για το 2024 είναι στο 2,1%. “Καραδοκούν”, δε, και οι οίκοι αξιολόγησης με το νέο κύμα “απόφανσης” για τον εάν η Ελλάδα “αξίζει” τη επενδυτική βαθμίδα, κάτι που πάντα οδηγεί σε “δεύτερες” σκέψεις κάθε κίνηση για επιδότηση και νέες δαπάνες.
Ουσιαστικά, αν και ακόμη είναι πρόωρο, μια εκτίναξη της έντασης θα φέρει τα “πάνω - κάτω” και βέβαια, εν όψει της κατάθεσης του τελικού σχεδίου του Προϋπολογισμού στις 20.11, σε έναν και πλέον μήνα, δεν μπορεί να αποκλειστεί μια “επαναθεώρηση” των μακροοικονομικών δεδομένων .
Τα σενάρια
Έτσι, δεν μπορεί να αποκλειστεί, σε μια κατάσταση παρατεταμένης κρίσης, ακόμη και “ξαναζέσταμα” του σεναρίου για επιδότηση στο πετρέλαιο θέρμανσης, αν και το οικονομικό επιτελείο είχε διαμηνύσει πως δεν θα επιδοτήσει οριζόντια την τιμή του. Πάντως, βασική επιδίωξη, του οικονομικού επιτελείου είναι να βρεθεί το ποσό για να παραταθεί για ένα ακόμη εξάμηνο το καθεστώς των μειωμένων συντελεστών ΦΠΑ και το 2024,με επικρατέστερο το σενάριο να επεκτείνεται ο μειωμένος συντελεστής στις μεταφορές ώστε να μην ακριβύνουν τα εισιτήρια.
