Η σύνοδος κορυφής Τραμπ-Πούτιν στην Αλάσκα αυτή την Παρασκευή σηματοδοτεί την πιο σοβαρή προσπάθεια τερματισμού του πολέμου της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας εδώ και περισσότερα από τρία χρόνια. Η Berenberg παραμένει πάντως κάπως επιφυλακτική ως προς το αν θα ανοίξει το δρόμο για μια διαρκή λύση στο εγγύς μέλλον.
Όπως εξηγεί, οι θέσεις απέχουν πολύ. Ενώ οι ΗΠΑ φέρεται να εξετάζουν μια «ανταλλαγή εδαφών» που θα μπορούσε να ανταμείψει τη Ρωσία για την επιθετικότητά της, η Ουκρανία επιμένει ότι δεν θα παραχωρήσει εδάφη οριστικά. Παρ' όλα αυτά, αξίζει να εξεταστούν σενάρια και οι πιθανές οικονομικές και πολιτικές τους συνέπειες σε περίπτωση που η σύνοδος κορυφής αποφέρει ένα σημαντικό αποτέλεσμα, επισημαίνει ο οίκος.
Τα πιθανά σενάρια κυμαίνονται από το καλύτερο δυνατό αποτέλεσμα (άνευ όρων εκεχειρία με αμείωτη δυτική υποστήριξη προς την Ουκρανία και καμία άρση των κυρώσεων προς τη Ρωσία) έως το χειρότερο δυνατό αποτέλεσμα (ο Τραμπ και ο Πούτιν θα καταλήξουν σε μια συμφωνία που η Ουκρανία δεν μπορεί να αποδεχτεί, ακολουθούμενη από τον τερματισμό της υποστήριξης των ΗΠΑ προς το Κίεβο από τον Τραμπ).
Το πραγματικό αποτέλεσμα, εάν υπάρξει, μπορεί κάλλιστα να είναι ενδιάμεσο. Ο βραχυπρόθεσμος οικονομικός αντίκτυπος στην Ευρώπη πιθανότατα θα είναι μέτριος ακόμη και σε περίπτωση ανακωχής, καθώς η Γερμανία δεν θα ανοίξει ξανά τον αγωγό φυσικού αερίου Nordstream.
Ωστόσο, ο μακροπρόθεσμος πολιτικός αντίκτυπος στην Ευρώπη από ένα κακό αποτέλεσμα θα μπορούσε να είναι τεράστιος. Οποιοδήποτε αποτέλεσμα που ο Πούτιν θα αντιληφθεί ως νίκη για τον εαυτό του θα προσέθετε στην απειλή που θέτει για την Ευρώπη ακόμη και πέρα από την Ουκρανία, όπως επισημαίνει η Berenberg.
Αχτίδα ελπίδας; Δύσκολο
Πιο αναλυτικά, όπως σημειώνει ο οίκος, για άλλη μια φορά, ο Ντόναλντ Τραμπ προσπαθεί να τερματίσει τον πόλεμο της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας, με τη συνάντησή του με τον Πούτιν αυτή την εβδομάδα, να βρίσκεται στο επίκεντρο.
Ο Τραμπ είχε θέσει στη Ρωσία προθεσμία για να συμφωνήσει σε ανακωχή ή να αντιμετωπίσει περαιτέρω κυρώσεις. «Όσο κι αν ελπίζουμε ότι η σύγκρουση θα τερματιστεί σύντομα με όρους αποδεκτούς από την Ουκρανία, παραμένουμε επιφυλακτικοί», τονίζει ο οίκος.
Η Ρωσία, όπως εξηγεί, φαίνεται πως εξακολουθεί να πιστεύει ότι ο χρόνος είναι με το μέρος της, καθώς συνεχίζει να ενισχύει την στρατιωτική της παραγωγή, συμπεριλαμβανομένων των μη επανδρωμένων αεροσκαφών, των βομβών ολίσθησης και των πυραύλων. Η Ουκρανία συνεχίζει να προκαλεί βαριές απώλειες στις ρωσικές δυνάμεις, οι οποίες προχωρούν πολύ αργά. Το Κίεβο δεν είναι τόσο αδύναμο ώστε να αναγκαστεί να συνθηκολογήσει σύντομα.
Ούτε η Ευρώπη ούτε οι ΗΠΑ έχουν μέχρι στιγμής επιβάλει κυρώσεις στη Ρωσία που είναι αρκετά αυστηρές για να αναγκάσουν τον Πούτιν να ζητήσει ειρήνη.
Τι έχει αλλάξει; Λόγω εσωτερικών διαιρέσεων, όπως επισημαίνει η Berenberg, η ΕΕ εξακολουθεί να φαίνεται ανίκανη να σφίξει αποφασιστικά τον κλοιό απέναντι στη Ρωσία (όπως το να κλείσει το Κάτεγκατ στην κυκλοφορία από ή προς τη Ρωσία μέσω της Βαλτικής Θάλασσας ή να επιβάλει «δευτερεύουσες» κυρώσεις σε όλες τις χώρες που εξακολουθούν να αγοράζουν ρωσικό πετρέλαιο).
Στις ΗΠΑ, ο Τραμπ έχει αλλάξει τον τόνο του. Αντί να παπαγαλίζει ψευδείς ρωσικές αφηγήσεις, τώρα έχει επικρίνει τον Πούτιν για τον βομβαρδισμό της Ουκρανίας και έχει απειλήσει με υψηλούς δασμούς κατά των χωρών που χρηματοδοτούν τον πόλεμο της Ρωσίας αγοράζοντας το πετρέλαιό της. Μια απότομη πτώση των εσόδων της Ρωσίας από τις εξαγωγές πετρελαίου (στα 192 δισ. δολάρια το 2024) θα μπορούσε να κάνει τη διαφορά.
Σύμφωνα με την Berenberg, το… απίθανο καλύτερο σενάριο από αυτή τη σύνοδο κορυφής Τραμπ-Πούτιν είναι το εξής: ο Τραμπ μπορεί ενδεχομένως να ασκήσει τόσο μεγάλη πίεση ώστε ο Πούτιν να συμφωνήσει σε εκεχειρία υπό όρους που η Ουκρανία μπορεί επίσης να αποδεχτεί, συμπεριλαμβανομένης της αμείωτης υποστήριξης των ΗΠΑ και της Ευρώπης προς το Κίεβο.
Με μια με στρατηγική του «Ακανθόχοιρου» (Porcupine Strategy), για την ενίσχυση της αμυντικής βιομηχανίας της Ουκρανίας, οι ΗΠΑ και η Ευρώπη θα μπορούσαν ακόμη και να αποτρέψουν περαιτέρω ρωσική επιθετικότητα. Εάν συμβεί αυτό, η Ουκρανία (ή το μη κατεχόμενο μεγαλύτερο μέρος της Ουκρανίας) θα μπορούσε να παραμείνει μια ελεύθερη φιλοδυτική δημοκρατία σε πορεία ενσωμάτωσης στο ευρωπαϊκό ρεύμα, συμπεριλαμβανομένης της Κοινής Αγοράς της ΕΕ. Αυτό θα ήταν ένα σημαντικό θετικό για την Ευρώπη, τονίζει ο οίκος
Το μεγάλο ρίσκο για την Ουκρανία και την Ευρώπη
Δυστυχώς, όπως σημειώνει η Berenberg, το καλύτερο δυνατό αποτέλεσμα φαίνεται μάλλον απίθανο προς το παρόν. Μέχρι στιγμής, ο Τραμπ έχει απλώς απειλήσει την Ινδία με επιπλέον δασμούς 25% εάν συνεχίσει να αγοράζει ρωσικό πετρέλαιο, γλιτώνοντας παράλληλα τον κορυφαίο πελάτη της Ρωσίας, την Κίνα, με την οποία οι ΗΠΑ βρίσκονται σε μεγάλες διαπραγματεύσεις για το εμπόριο, τους δασμούς και τις σπάνιες γαίες. Αυτό μπορεί να μην είναι αρκετό για να εντυπωσιάσει τον Πούτιν.
Το γεγονός ότι ο Τραμπ θέλει πρώτα να παραχωρήσει στον Πούτιν μια διμερή σύνοδο κορυφής πριν ενδεχομένως πραγματοποιήσει συνάντηση με τον Ζελένσκι δεν αποτελεί καλό οιωνό για το Κίεβο.
«Επομένως, δεν περιμένουμε μια πραγματική πρόοδο σε μια σύνοδο κορυφής Τραμπ-Πούτιν που θα ανοίξει το δρόμο για τον οριστικό τερματισμό του πολέμου», όπως τονίζει. Στη χειρότερη περίπτωση, προσθέτει, ο… πονηρός Πούτιν μπορεί ακόμη και να πείσει τον Τραμπ να θέσει όρους για μια ανακωχή που το Κίεβο δεν μπορεί να αποδεχτεί, επιτρέποντας ενδεχομένως στον Πούτιν να ισχυριστεί λανθασμένα στη συνέχεια ότι το Κίεβο είναι το εμπόδιο για τον τερματισμό της σύγκρουσης. Εάν ο Τραμπ υποχωρήσει τότε από την απειλή του για «δευτερεύουσες κυρώσεις» κατά των αγοραστών ρωσικού πετρελαίου και μειώσει την υποστήριξη προς το Κίεβο, η Ουκρανία και η Ευρώπη θα μπορούσαν να βρεθούν σε μπελάδες, εκτιμά ο οίκος. Θα μπορούσε να αναγκάσει την Ευρώπη να αυξήσει ακόμη περισσότερο την υποστήριξή της προς το Κίεβο, προκειμένου ενδεχομένως να αποτρέψει μια σταδιακή ρωσική πορεία προς τη νίκη στο πεδίο της μάχης.
Οι επιπτώσεις για την Ενέργεια
Όσον αφορά τις επιπτώσεις στο μέτωπο της Ενέργειας, η Berenberg επισημαίνει πως οι τιμές της ενέργειας στην Ευρώπη είχαν εκτοξευθεί λόγω του πολέμου της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας. Αν και η ενεργειακή κρίση του 2022 έχει τελειώσει, οι τιμές του φυσικού αερίου παραμένουν σχεδόν διπλάσιες από ό,τι ήταν πριν ο Πούτιν μειώσει τις ροές φυσικού αερίου προς την Ευρώπη στα μέσα του 2021.
«Ακόμα και στην απίθανη περίπτωση μιας διαρκούς ανακωχής, δεν θα στοιχηματίζαμε σε κάτι περισσότερο από μια μέτρια μείωση των τιμών του φυσικού αερίου», τονίζει ο οίκος.
Όπως εξηγεί, το Βερολίνο δεν θα ανοίξει ξανά τον αγωγό Nordstream παρά τις συμβουλές της Ουκρανίας, της Πολωνίας και των χωρών της Βαλτικής. Η υπόσχεση της ΕΕ να αγοράσει ενεργειακά προϊόντα από τις ΗΠΑ αξίας έως και 750 δισεκατομμύρια ευρώ εντός τριών ετών για να αποτρέψει έναν εμπορικό πόλεμο με τις ΗΠΑ, υποδηλώνει επίσης ότι η ΕΕ δεν θα αυξήσει σημαντικά τις εισαγωγές ενέργειας από τον Πούτιν. Όσο ο Πούτιν ή κάποιος όμοιός του κυβερνά τη Μόσχα, ακόμη και μια παγωμένη σύγκρουση δεν θα μείωνε την ανάγκη της Ευρώπης να αυξήσει αποφασιστικά τις αμυντικές δαπάνες.
