Με το 90% σχεδόν των αποθηκών φυσικού αερίου ήδη γεμάτο και με αρκετές συμφωνίες που επιτρέπουν τη διαφοροποίηση των πηγών προμήθειας ενέργειας, η Ευρώπη μπορεί να αντιμετωπίζει με μεγαλύτερη αισιοδοξία τον ερχόμενο χειμώνα-τουλάχιστον σε σχέση με τον περασμένο.
Το τίμημα- δηλαδή το κόστος- της ενέργειας, είναι μια άλλη ιστορία, και θα εξαρτηθεί από μια σειρά παραγόντων, όπως η διαθεσιμότητα φορτίων LNG, ο ανταγωνισμός Ασίας-Ευρώπης και οι ανακατατάξεις στον γεωστρατηγικό χάρτη, όπως η επερχόμενη διεύρυνση των BRICS με χώρες με τις οποίες και η Ε.Ε. «φλερτάρει», ενδεχομένως και ποντάρει, για την ενεργειακή της επάρκεια και αυτονομία.
Τα τελευταία χρόνια, και ειδικά μετά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία και την ευρωπαϊκή απόφαση για «απογαλακτισμό» από το ρωσικό φυσικό αέριο, οι Βρυξέλλες και κατ’ επέκτασιν οι ευρωπαϊκές πρωτεύουσες, επενδύουν στις ΑΠΕ με στόχο τη μακροπρόθεσμη ενεργειακή ασφάλεια της Γηραιάς Ηπείρου.
Παρά τους επιμέρους πονοκεφάλους που προκύπτουν σε αυτή την πορεία, και τις συνήθεις καθυστερήσεις, συνολικά θα μπορούσε να πει κανείς ότι είμαστε σε καλό δρόμο, ενώ συγκεκριμένα η χώρα μας σημειώνει σημαντικά βήματα προόδου και κατατάσσεται στις ταχύτερα αναπτυσσόμενες παραγωγούς ενέργειας από φωτοβολταϊκά στην Ευρώπη και τον κόσμο.
Το νερό…νεράκι για την Ε.Ε.
Η κλιματική αλλαγή, όμως, τις συνέπειες της οποίας βιώσαμε τόσο τον περασμένο χειμώνα με παρατεταμένες περιόδους ξηρασίας στη βόρεια Ευρώπη, όσο και τις καταστροφικές πυρκαγιές του καλοκαιριού στον Νότο- και τη χώρα μας-, προσθέτει ένα ακόμη πολύ σημαντικό και δυσεπίλυτο πρόβλημα, με πολλαπλές προεκτάσεις και σοβαρές επιπτώσεις στην ενεργειακή στρατηγική της Ε.Ε.: το νερό.
Από ενεργειακής απόψεως το νερό είναι πολύτιμο για τη Γηραιά Ήπειρο. Μόνο ο Ρήνος και οι παραπόταμοί του, που διασχίζουν 9 ευρωπαϊκές χώρες, τροφοδοτούν 20 υδροηλεκτρικά εργοστάσια και φιλοξενούν τα δύο τρίτα των πλωτών μεταφορών της Ευρώπης. Μόλις τον περασμένο Ιούλιο η στάθμη του Ρήνου είχε πέσει δραματικά, αποτρέποντας τη μεταφορά προϊόντων ενέργειας, ενώ την ίδια περίοδο ο καύσωνας που έπληττε την Ευρώπη αύξησε τόσο τη θερμοκρασία στα νερά του Ροδανού, ώστε σταμάτησε η ψύξη των πυρηνικών αντιδραστήρων στη Γαλλία.
Μεγάλες ανάγκες σε νερό
Οι ανάγκες, δε, της καθαρής ενεργειακής τεχνολογίας σε νερό είναι επίσης πολύ υψηλές. Σύμφωνα με εκτιμήσεις των ειδικών, μέχρι το 2050 θα απαιτούνται περίπου 63 δις. κυβικά μέτρα νερού ετησίως για την παραγωγή ενέργειας, δηλαδή πρωτίστως υδροηλεκτρικά εργοστάσια, για την ηλεκτρόλυση του υδρογόνου, την ψύξη των πυρηνικών αντιδραστήρων, τη δέσμευση άνθρακα και την εξόρυξη αναγκαίων πρώτων υλών για τα ηλεκτρικά οχήματα και τις ανεμογεννήτριες. Ο όγκος αυτός νερού αντιστοιχεί περίπου στο διπλάσιο της σημερινής κατανάλωσης πόσιμου νερού.
Με το διαθέσιμο νερό, όμως, να μειώνεται λόγω της κλιματικής αλλαγής και των έκτακτων συνθηκών που τείνουν να μετατραπούν σε κανονικότητα, η Ευρώπη αναγκάζεται να προσθέσει έναν ακόμη μεταβλητό παράγοντα στην ήδη σύνθετη εξίσωση της ενεργειακής της ασφάλειας.
Η υφιστάμενη ευρωπαϊκή νομοθεσία δημιουργήθηκε όταν τα αποθέματα νερού ήταν άφθονα, οπότε επικεντρώνεται πρωτίστως στα επίπεδα μόλυνσης και τη διατήρηση των οικοσυστημάτων. Ωστόσο οι έριδες για τη χρήση νερού, ειδικά μεταξύ γειτόνων που μοιράζονται υδάτινους δρόμους και πόρους, έχουν ξεκινήσει.
Σε ένα δυστοπικό σενάριο, στο άμεσο μέλλον θα χρειαστεί προτεραιοποίηση της χρήσης νερού. Θα δοθεί προτεραιότητα στη βιομηχανία και την ενέργεια ή τις καλλιέργειες και την κατανάλωση πόσιμου νερού; Μπορεί χωρίς ενέργεια να αντληθεί πόσιμο νερό; Μπορούν οι κοινωνίες να λειτουργήσουν με «δελτίο» στο νερό αλλά να έχουν ενέργεια; Ένα ερώτημα τόσο σύνθετο όπως αν η κότα έκανε το αβγό ή το αυγό την κότα.
