Το υγροποιημένο φυσικό αέριο (LNG) υποτίθεται πως θα αποτελούσε τη «γέφυρα» ανάμεσα στην εποχή του άνθρακα και το μέλλον των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας. Όμως, αυτή η γέφυρα δείχνει να καταρρέει πριν ολοκληρωθεί. Το LNG βρίσκεται σήμερα παγιδευμένο ανάμεσα σε δύο δυνάμεις: τον παλιό εχθρό, τον άνθρακα, και τον ανερχόμενο ανταγωνιστή, την ηλιακή ενέργεια.
Και η κρίση εμφανίζεται τη χειρότερη δυνατή στιγμή: η παγκόσμια αγορά LNG ετοιμάζεται να δεχτεί την τρίτη μεγάλη «έκρηξη» προσφοράς μέσα σε είκοσι χρόνια. Αν όμως η ζήτηση αποδειχθεί πιο αδύναμη απ’ ό,τι αναμενόταν, η ισορροπία θα έρθει μόνο με πολύ χαμηλότερες τιμές.
Από «θαύμα» σε αδιέξοδο
Η γοητεία του LNG βρίσκεται στην ευκολία μεταφοράς του: όταν ψύχεται στους -160°C, γίνεται υγρό και ταξιδεύει με πλοία σε κάθε γωνιά του πλανήτη — όπως το πετρέλαιο. Έτσι, σπάει τον γεωγραφικό περιορισμό των αγωγών φυσικού αερίου.
Από το 2000 και μετά, κάθε νέα «έκρηξη» παραγωγής απορροφήθηκε σχετικά γρήγορα.
- Το 2009-2011, η Κίνα απορρόφησε μεγάλο μέρος της αύξησης 40% στην παγκόσμια προσφορά, κυρίως από το Κατάρ.
- Το 2016-2019, η Ευρώπη απορρόφησε τη νέα πλημμυρίδα, με την τεράστια άνοδο των αμερικανικών εξαγωγών LNG (+45%).
Αυτή τη φορά, όμως, το κύμα 2026-2030 προβλέπεται το μεγαλύτερο όλων — θα μπορούσε να αυξήσει την παγκόσμια προσφορά κατά 60%.
Η θεωρία της «ενεργειακής γέφυρας» ραγίζει
Στα χαρτιά, το LNG φαινόταν ιδανικό: καθαρότερο από τον άνθρακα και πιο ευέλικτο, καθώς οι μονάδες φυσικού αερίου μπορούν να παράγουν ρεύμα όταν οι ΑΠΕ δεν επαρκούν. Στην πράξη, όμως, η θεωρία δεν λειτούργησε — κυρίως στην Ασία, όπου η οικονομική ανάπτυξη υπερισχύει του περιβαλλοντικού στόχου.
Ακόμη κι αν οι τιμές του LNG πέσουν, η μετάβαση από τον άνθρακα στο φυσικό αέριο είναι αμφίβολη. Οι ασιατικές οικονομίες δεν καίνε άνθρακα μόνο γιατί είναι φτηνός, αλλά γιατί είναι ντόπιος: εξασφαλίζει ενεργειακή ανεξαρτησία, δουλειές και σταθερό ισοζύγιο πληρωμών. Στις Φιλιππίνες και το Βιετνάμ, η παραγωγή ηλεκτρισμού από άνθρακα αυξάνεται. Στην Κίνα, έσπασε ρεκόρ τον Αύγουστο.
Έτσι, το πρώτο άκρο της «γέφυρας» —η απεξάρτηση από τον άνθρακα— δεν βγάζει πουθενά. Και το άλλο άκρο, οι ΑΠΕ με φθηνά κινεζικά φωτοβολταϊκά και μπαταρίες, προχωρά ταχύτερα απ’ ό,τι περίμενε κανείς. Οι μπαταρίες καλύπτουν πια τις διακυμάνσεις της παραγωγής, ενώ όταν δεν φτάνει το ρεύμα, οι ασιατικές χώρες προτιμούν διακοπές ρεύματος αντί για ακριβό LNG.
Η απόσταση μεταξύ άνθρακα και ανανεώσιμων μικραίνει τόσο γρήγορα, που ίσως δεν χρειάζεται καν γέφυρα — μόνο ένα μικρό πέρασμα.
Από «λύση ανάγκης» σε πολυτέλεια
Η ίδια ευελιξία του LNG, που το έκανε ελκυστικό, αποδεικνύεται τώρα μειονέκτημα: κάθε φορά που μια χώρα-καταναλωτής βρισκόταν σε κρίση, το LNG γινόταν το «καύσιμο σωτηρίας» — και οι τιμές εκτοξεύονταν.
- Το 2011, η Ιαπωνία στράφηκε μαζικά στο LNG μετά το πυρηνικό ατύχημα της Φουκουσίμα.
- Το 2022, η Ευρώπη έκανε το ίδιο μετά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία.
Και στις δύο περιπτώσεις, οι πλούσιες χώρες εκτόπισαν τους φτωχότερους από την αγορά. Οι αναπτυσσόμενες χώρες έβγαλαν το συμπέρασμά τους. Όπως δήλωσε πρόσφατα ο Ali Pervaiz Malik, ανώτατος αξιωματούχος ενέργειας του Πακιστάν: «Πρέπει να επαναπροσδιορίσουμε τη στρατηγική μας».
Ακόμα και τώρα, με την κρίση στην Ευρώπη να έχει υποχωρήσει, το LNG κοστίζει γύρω στα 13 δολάρια ανά εκατομμύριο BTU — σχεδόν διπλάσιο από τον μέσο όρο της δεκαετίας 2000-2010.
Το μέλλον του LNG: Όχι στο ρεύμα, αλλά στη βιομηχανία
Οι ίδιοι οι παραγωγοί LNG πλέον παραδέχονται σιωπηρά ότι το καύσιμο δεν θα κυριαρχήσει στην παραγωγή ηλεκτρισμού της Ασίας, εκτός ίσως από τις πλούσιες χώρες: Ιαπωνία, Ταϊβάν, Νότια Κορέα και Σιγκαπούρη.
Το μέλλον του LNG φαίνεται να βρίσκεται αλλού:
- Στη βιομηχανία, ως πρώτη ύλη για πετροχημικά και πλαστικά.
- Στις μεταφορές, με χιλιάδες φορτηγά στην Κίνα και αυξανόμενο ενδιαφέρον στην Ινδία.
- Και στην Ευρώπη, όσο οι ρωσικές ροές φυσικού αερίου παραμένουν περιορισμένες.
Η μεγαλύτερη ελπίδα των παραγωγών είναι οι χαμηλές τιμές — αρκετά χαμηλές ώστε ορισμένα νέα έργα, που έχουν προγραμματιστεί για μετά το 2030, να ακυρωθούν επειδή δεν θα αποφέρουν κέρδος.
Διαβάζοντας «ανάμεσα στις γραμμές» των εταιρικών δηλώσεων, βλέπει κανείς λιγότερο ενθουσιασμό και περισσότερη αγωνία για εξασφάλιση πωλήσεων και σταθερών τιμών.
Αντί για μια λαμπρή γέφυρα προς το ενεργειακό μέλλον, το LNG μοιάζει πια περισσότερο με μια ακριβή διαδρομή χωρίς έξοδο.
Bloomberg
