Καλή σας μέρα! Το 2025 ολοκληρώνει τον κύκλο του σε λίγα 24ωρα και στην ενεργειακή αγορά, όπως και γενικότερα στην επιχειρηματική κοινότητα, βρίσκονται πλέον σε αστερισμό διακοπών.
Στα εορταστικά γεύματα και δείπνα, συνοδεία καμπανίτη και άλλων εκλεκτών οίνων και αποσταγμάτων, πέρα από τις στιγμές χαλάρωσης, δεν λείπουν, πάντως, και οι εκτιμήσεις και τα σενάρια για τα μελλούμενα.
Σε γενικές γραμμές, η αισιοδοξία είναι διάχυτη διότι είναι κοινή η εκτίμηση ότι η Ελλάδα έχει αισθητά αναβαθμισμένη θέση στον νέο ενεργειακό χάρτη της Ευρώπης και της Ανατολικής Μεσογείου, όπως αναδιαμορφώνεται μετά τις τελευταίες γεωπολιτικές -και όχι μόνο- εξελίξεις.
Διάχυτη είναι, όμως, και η αίσθηση ότι το energy-game χρειάζεται στενή παρακολούθηση των εξελίξεων στη διαρκώς μεταβαλλόμενη αγορά, πολύ καλή προετοιμασία και αποφασιστικές κινήσεις, με ευελιξία και ευρηματικότητα, καθώς το νέο ενεργειακό πεδίο εκτός από (δυνητικές) μεγάλες αποδόσεις κρύβει κι μεγάλους κινδύνους.
Η Vodafone «μιλά» με εταιρεία ενέργειας
Στη λιανική αγορά ενέργειας το 2025 κληροδοτεί στο 2026 2+1 επιχειρηματικά ερωτήματα.
Το πρώτο είναι ποια ενεργειακή εταιρεία θα συνεργαστεί με την Vodafone προσφέροντας συνδυαστικά πακέτα ενέργειας και τηλεπικοινωνιών.
Το σενάριο που συζητιέται εδώ και καιρό στην αγορά επιβεβαίωσε ο πρόεδρος και CEO της Vodafone Αχιλλέας Κανάρης σε συνάντηση που είχε με τους δημοσιογράφους την περασμένη Πέμπτη.
Άλλωστε, η εταιρεία του είναι πλέον η μοναδική στην ελληνική αγορά τηλεπικοινωνιών που δεν έχει εμπορική συνεργασία με εταιρεία της λιανικής ενέργειας σε επίπεδο προσφοράς κοινών πακέτων.
Διότι εμπορική συνεργασία έχει με την «Φυσικό Αέριο - Ελληνική Εταιρεία Ενέργειας».
Στα καταστήματα της Vodafone ο καταναλωτής μπορεί να ενημερωθεί για τα προγράμματα ηλεκτρικής ενέργειας και αερίου της «Φυσικό Αέριο» και να προχωρήσει στη σύναψη σύμβασης.
Οι αγορές ενέργειας-τηλεπικοινωνιών
Αυτή τη στιγμή η εικόνα στις αγορές ενέργειας και τηλεπικοινωνιών είναι η εξής:
-Υπάρχουν δύο εταιρείες που δραστηριοποιούνται και στις δύο αγορές, η ΔΕΗ (με υπηρεσίες και φωνητικής τηλεφωνίας από το 2026) και η Volton (στις τηλεπικοινωνίες με το brand Orizon).
-Έχουν διαμορφωθεί δύο δίπολα συνεργασίας, Metlen-Cosmote και nrg-Nova (προφανώς σ’ αυτό το σχήμα θα «κουμπώσει» και η ΗΡΩΝ, η συγχώνευση της οποίας με την nrg έχει δρομολογηθεί για το 2026).
-Και υπάρχουν η Vodafone από τις τηλεπικοινωνίες και από την ενέργεια «Φυσικό Αέριο» (ΔΕΠΑ Εμπορίας), Enerwave (πρώην Elpedison) και ZeniΘ που δεν έχουν παρουσία στην άλλη αγορά.
Κοινή είναι η εκτίμηση ότι προϊόντος του χρόνου οι δύο αγορές θα λειτουργούν ολοένα και περισσότερο συμπληρωματικά.
Προχωρημένο deal
Το δεύτερο ερώτημα αφορά τα γενικότερα deal στη λιανική αγορά ενέργειας.
Μαθαίνω -επί του πιεστηρίου- ότι κάποιο απ’ όσα κυοφορούνται εδώ και καιρό φαίνεται να έχει προχωρήσει αρκετά, χωρίς, πάντως, ακόμη να έχει κλείσει.
Επειδή, πάντως, κατά καιρούς ακούγονται πολλά, αυτή τη φορά στην αγορά κρατούν μικρό καλάθι.
Η Aktor και η λιανική ενέργειας
Το τρίτο ερώτημα σχετίζεται με το εάν η Aktor, στο πλαίσιο της εξαγγελθείσας στροφής της προς την ενέργεια, θα εμπλακεί (και) στις λιανικές αγορές ηλεκτρικής ενέργειας και φυσικού αερίου.
Κι αναφέρομαι στην Aktor διότι είναι η μοναδική εισηγμένη από τις μεγάλες ενεργειακές εταιρείες χωρίς παρουσία στις προαναφερθείσες αγορές.
Κάτι που στην αγορά δεν θα εκπλαγούν εάν γίνει πράξη κάποια στιγμή με δεδομένο ότι η εταιρεία δραστηριοποιείται στην παραγωγή ρεύματος, κάνοντας μάλιστα σημαντικές επενδύσεις και εξαγορές ΑΠΕ το τελευταίο διάστημα, ενώ, ως γνωστόν, από τις αρχές του 2026 η κοινή θυγατρική της με την ΔΕΠΑ Εμπορίας Atlantic See LNG Trade SA ξεκινά την εμπορία LNG -για τις ανάγκες της Ουκρανίας, σε πρώτη φάση.
Συνεπώς, μία τέτοια προοπτική, εάν δεν έχει εξεταστεί ήδη, προφανώς και θα εξεταστεί από την εταιρεία, αν και βεβαίως οι -όποιες- αποφάσεις λαμβάνονται στο πλαίσιο του γενικότερου επιχειρηματικού σχεδιασμού της για τον τομέα της ενέργειας.
Υπενθυμίζω με την ευκαιρία ότι στη Volton πρόεδρος και CEO είναι ο Νίκος Μπάκος, γιος του Δημήτρη Μπάκου εκ της τριανδρίας (με Γιάννη Καϋμενάκη και Αλέξανδρο Εξάρχου) που ελέγχει την Aktor.
Ο Όμιλος Κοπελούζου και το 2% της ΔΕΗ
Μιας και αναφέρθηκα στη ΔΕΗ, μαθαίνω ότι το ποσοστό του μετοχικού της κεφαλαίου που ελέγχει ο Όμιλος Κοπελούζου έχει φθάσει κοντά στο 2%.
Στο εύλογο ερώτημα τι μπορεί να σημαίνει αυτό για το μέλλον, είναι προφανές ότι οι απαντήσεις είναι περισσότερες της μίας: από επένδυση σε μια μετοχή που υπόσχεται (και φέρνει) μεγάλες αποδόσεις μέχρι…
8% Χ 2
Ο Όμιλος Κοπελούζου έχει πολλές συμμετοχές σε επιχειρήσεις, κυρίως αλλά όχι αποκλειστικά του ενεργειακού τομέα.
Σε κάποιες εξ αυτών, έχουν παρατηρήσει στην αγορά, η συμμετοχή του κυμαίνεται γύρω στο 8% όσο περίπου και το σύνηθες WACC (μέσο σταθμικό κόστος κεφαλαίου) που εισπράττουν οι διαχειριστές ενεργειακών δικτύων για την αποπληρωμή των επενδύσεών τους.
Μπουργκάς-Αλεξανδρούπολη
Στις εμβληματικές επενδύσεις του Ομίλου Κοπελούζου συγκαταλέγεται η ιδιαίτερα προβεβλημένη τους τελευταίους μήνες επένδυση στο FSRU Αλεξανδρούπολης, την οποία στηρίζουν ένθερμα οι Αμερικανοί στο πλαίσιο της απεξάρτησης της Ευρώπης από το ρωσικό αέριο.
Κατά ένα περίεργο παιχνίδι της τύχης, ο Όμιλος Κοπελούζου είχε εμπλακεί και σε ένα άλλο πρότζεκτ προ 20-30 ετών στην εν λόγω περιοχή, τον επίσης πολυσυζητημένο τότε αγωγό πετρελαίου Μπουργκάς-Αλεξανδρούπολη, από κοινού με τον όμιλο Λάτση, τον οποίο στήριζαν ένθερμα οι Ρώσοι αλλά δεν ήθελαν οι Αμερικανοί -το ακριβώς αντίθετο από σήμερα, δηλαδή.
Ο αγωγός, που είχε στόχο να μεταφέρει ρωσικό πετρέλαιο στη Μεσόγειο παρακάμπτοντας τα Στενά του Βοσπόρου, έφθασε πολύ κοντά στην υλοποίησή του αλλά τελικά δεν προχώρησε αφού υπαναχώρησε η Βουλγαρία.
Κάνοντας εκ των υστέρων αποτίμηση του εν λόγω (παρ’ ολίγον) πρότζεκτ, στον Όμιλο Κοπελούζου ανοίγουν σήμερα σαμπάνιες καθώς έχουν καταλήξει στο (ασφαλές-λόγω της χρονικής απόστασης) συμπέρασμα ότι θα είχαν εγγράψει σημαντικές ζημιές εάν τελικά υλοποιούνταν.
Η μυστηριώδης ακύρωση ενός υπουργικού brunch
Πολλά τα σενάρια για τις επόμενες κινήσεις στην επιχειρηματική σκακιέρα, πολλά σενάρια και για τις πολιτικές εξελίξεις στον ενεργειακό τομέα.
Τέτοια σενάρια αναθέρμανε η μυστηριώδης ακύρωση της -πρώτης μετά από 9 και πλέον μήνες που βρίσκεται στον υπουργικό θώκο- συνάντησης του Νίκου Τσάφου με τους διαπιστευμένους δημοσιογράφους του ενεργειακού ρεπορτάζ.
Η συνάντηση, εν είδει brunch είχε προγραμματιστεί το πρωί της περασμένης Πέμπτης.
Την προηγούμενη ημέρα, την Τετάρτη, οι δημοσιογράφοι ενημερώθηκαν όμως ότι τελικά το brunch δεν θα πραγματοποιηθεί.
Η επίσημη εξήγηση ήταν ανειλημμένες υποχρεώσεις του υφυπουργού. Η λίγο πιο ψαγμένη ότι ο υπουργός Σταύρος Παπασταύρου μόλις το πληροφορήθηκε (δεν ήταν κρυφό, άλλωστε) επικοινώνησε με τον Ν. Τσάφο και του ζήτησε να το αναβάλλει ώστε να πραγματοποιήσουν από κοινού συνάντηση με τους δημοσιογράφους -πιθανόν μετά τις εορτές.
Σταθερά-τολμηρά-μπροστά
Απ’ όσα ακούω αντιλαμβάνομαι ότι ο Νίκος Τσάφος φέρεται αποφασισμένος να εγκαταλείψει την πολιτική των (πάρα πολύ) χαμηλών τόνων που ακολουθεί στο διάστημα της υπουργικής θητείας του και να βγει «σταθερά-τολμηρά-μπροστά» (που έλεγε και το σύνθημα της Νέας Δημοκρατίας στις τελευταίες ευρωεκλογές).
Άλλωστε, και έργο έχει να επιδείξει και τα θέματα στον τομέα της ενέργειας είναι φλέγοντα κι είναι απαραίτητο να αναδεικνύονται οι θέσεις του υπουργείου και της κυβέρνησης γενικότερα.
Πολύ περισσότερο που ο Σταύρος Παπασταύρου (θα) βρίσκεται πλέον μεγάλο μέρος του χρόνου στο εξωτερικό, ενώ έχει και τα θέματα της χωροταξίας και του περιβάλλοντος στα οποία αφιερώνει σημαντικό μέρος της καθημερινής δραστηριότητάς του.
«Καυτοί» φάκελοι
Ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας, επιστρέφοντας από την άλλη πλευρά του Ατλαντικού, προσγειώθηκε κυριολεκτικά στο «πράσινο» αεροδρόμιο «Ελ. Βενιζέλος» και μεταφορικά στη σκληρή ελληνική ενεργειακή πραγματικότητα.
Ο Στ. Παπασταύρου έχει πάνω στο γραφείο του μια σειρά από «καυτούς» φακέλους, και καλείται είτε να λάβει δύσκολες αποφάσεις είτε να διαχειριστεί επικοινωνιακά δύσκολα θέματα.
Από τους… «έξυπνους» (που ένα ποσοστό εξ αυτών μόνο… έξυπνοι δεν έχουν αποδειχθεί στην πράξη) μετρητές και την «καταιγίδα» καταγγελιών για τις κινήσεις, ειδικά, στον τομέα της ρευματοκλοπής, του ΔΕΔΔΗΕ μέχρι το χωροταξικό για τις ΑΠΕ.
«Απάτητο» χωροταξικό
Το χωροταξικό για τις ΑΠΕ, μαθαίνω ότι είναι έτοιμο αλλά δεν ανακοινώνεται ακόμη για δύο λόγους.
Ο ένας είναι οι αγροτικές κινητοποιήσεις καθώς εκ των πραγμάτων η χωροθέτηση των ΑΠΕ τέμνεται με τη χρήση της αγροτικής (παραγωγικής) γης.
Ο δεύτερος είναι ότι σκέφτονται πως θα το… ξεφουρνίσουν (παρουσιάσουν) με στόχο να υπάρξουν οι κατά το δυνατόν λιγότερες -και, πάντως, χωρίς να ξεφύγουν από τα λογικά πλαίσια- αντιδράσεις, καθώς το κίνημα «Απάτητα βουνά» και οι παραφυάδες του περιμένουν με τα… πανώ και τις διαδηλώσεις παρά πόδα.
Βιομηχανία χωρίς βιομηχανίες
Οι τελικές πινελιές απομένουν και για ένα ακόμη χωροταξικό, αυτό για τη βιομηχανία.
Στην βιομηχανική κοινότητα βρίσκονται υπ’ ατμόν καθώς οι πληροφορίες που έχουν διαρρεύσει θέλουν την επιτροπή υπό τον αρμόδιο γενικό γραμματέα Χωρικού Σχεδιασμού Ευθύμιο Μπακογιάννη («μόνιμο» γενικό γραμματέα από το 2019) να καθιστά ουσιαστικά ανέφικτη την βιομηχανική δραστηριότητα εκτός Βιομηχανικών Περιοχών (ΒΙΠΕ).
Φυσικά, ουδείς είναι αντίθετος σε μια τέτοια προοπτική, αλλά στην πράξη η δημιουργία μιας ΒΙΠΕ έχει αποδεχθεί «βαριά» γραφειοκρατική και ως εκ τούτου ιδιαίτερα χρονοβόρος διαδικασία.
Επιπρόσθετα, ανακύπτει και το εξής ζήτημα: Σύμφωνα με το κυοφορούμενο χωροταξικό, οι υφιστάμενες βιομηχανικές εγκαταστάσεις παραμένουν αλλά δεν θα μπορούν να επεκταθούν.
«Θα πουν, δηλαδή, στον Στασινόπουλο, για παράδειγμα, ότι δεν μπορεί να επεκτείνει μια μονάδα του εάν κρίνει αναγκαίο να κάνει μια νέα επένδυση;», έθετε το -ρητορικό- ερώτημα πολύπειρο στέλεχος της αγοράς ξεκαθαρίζοντας ότι δεν θα ήθελε να είναι στη θέση του Σταύρου Παπασταύρου όταν δοθεί το χωροταξικό για τη βιομηχανία στη δημοσιότητα.
Ρευματοκλοπές
Ο υπουργός Ενέργειας καλείται να αναλώσει πολιτικό κεφάλαιο και για άλλα δύο θέματα: τους «έξυπνους» μετρητές, το ¼ των οποίων αποδεικνύεται ότι δεν είναι και τόσο… έξυπνοι θέτοντας εν αμφιβόλω κατά πόσο μπορούν να προχωρήσουν τα δυναμικά (πορτοκαλί) τιμολόγια (η ανακοίνωση της ΕΣΠΕΝ είναι ενδεικτική) καθώς και τον τρόπο με τον οποίο διαχειρίζεται τις ρευματοκλοπές η διοίκηση του ΔΕΔΔΗΕ.
Έχουν υποπέσει καταναλωτών περιπτώσεις στις οποίες ο ΔΕΔΔΗΕ έχει στραφεί νομικά όχι εναντίον αυτού που κάνει τη ρευματοκλοπή αλλά αυτού που την υφίσταται.
Δηλαδή, αντί να πάει κατηγορούμενος ο θύτης, πηγαίνει το θύμα -κι άντε να ξεμπλέξει μετά…
Το θέμα έχει πάρει πολύ μεγάλες διαστάσεις, τόσο μεγάλες ώστε να κρίνεται απαραίτητη η αποφασιστική παρέμβαση του υπουργείου και μάλιστα χωρίς χρονοτριβή.
«Φοβούμαι ότι όσο περνούν οι ημέρες και δεν γίνονται οι αναγκαίες αλλαγές, οι αντιδράσεις θα εντείνονται και δεν αποκλείω να λάβουν τη μορφή χιονοστιβάδας», έλεγε παλιός κοινοβουλευτικός του κυβερνώντος κόμματος στο περιθώριο των συνεδριάσεων για τον προϋπολογισμό.
Και συμπλήρωνε με νόημα: «σαν να μην μας φθάνουν τα μπλόκα, να προσθέσουμε κι άλλη εύφλεκτη ύλη στην κοινωνία».
Στην αντλία
Μιας και είπα για μπλόκα, η κυβέρνηση στη δέσμη μέτρων για τη στήριξη των αγροτών συμπεριέλαβε δύο παρεμβάσεις για την ενεργειακή συνιστώσα του κόστους παραγωγής.
Η μία αφορά την έκπτωση του ειδικού φόρου κατανάλωσης (ΕΦΚ) από το (αγροτικό) πετρέλαιο στην αντλία.
Ήταν κάτι που οι συναρμόδιοι υπουργοί απέρριπταν εμφατικά μέχρι πρόσφατα καθώς στο (όχι και τόσο μακρινό) παρελθόν ήταν εκτεταμένα τα φαινόμενα κατάχρησης.
Η κυβέρνηση τελικά υπαναχώρησε, κάτι, πάντως, που εκλαμβάνεται ως ένδειξη έμπρακτης αναγνώρισης των μεγάλων καθυστερήσεων στην πίστωση του ΕΦΚ στους λογαριασμούς των αγροτών παρά το γεγονός ότι τα τιμολόγια είναι πλέον ηλεκτρονικά, άρα τα «βλέπει» το πληροφοριακό σύστημα της ΑΑΔΕ σε πραγματικό χρόνο.
Θα έχει ενδιαφέρον να εξηγηθεί πού οφείλονταν οι μεγάλες καθυστερήσεις καθώς μάλιστα ενέτειναν τα προβλήματα ρευστότητας για τους παραγωγούς, στο έδαφος βεβαίως της καθυστερημένης καταβολής των επιδοτήσεων λόγω των γνωστών θεμάτων με τον ΟΠΕΚΕΠΕ.
Με… χορηγό τα πρατήρια
Η χρυσή τομή βρέθηκε με την αξιοποίηση της σύγχρονης τεχνολογίας.
Στην κυβέρνηση διατείνονται ότι η επιστροφή του ΕΦΚ στην αντλία θα γίνεται με ειδική εφαρμογή (app) στο κινητό του παραγωγού ώστε να μην μπορούν να επαναληφθούν οι λαθροχειρίες του παρελθόντος.
Στην πράξη, όμως, θα συμβαίνει το εξής: ο πρατηριούχος θα προμηθεύεται το πετρέλαιο, καταβάλλοντας τον ΕΦΚ (όπως και τον ΦΠΑ) στον προμηθευτή του και στη συνέχεια θα πρέπει να το πωλεί στους αγρότες αφαιρώντας τον ΕΦΚ από την τιμή λιανικής.
Με άλλα λόγια, οι πρατηριούχοι υγρών καυσίμων αναλαμβάνουν, θέλοντας και μη, ρόλο πιστωτή (κατά μία έννοια, χορηγού) των παραγωγών και του δημοσίου αφού αυτοί θα πληρώνουν τον ΕΦΚ και θα αναμένουν μετά να τον εισπράξουν από το υπουργείο Οικονομικών.
Καθώς το θέμα αφορά συγκεκριμένο αριθμό πρατηρίων στις αγροτικές περιοχές, είναι εμφανές ότι ειδικά σε περιόδους αιχμής των αγροτικών εργασιών (όπως στις φθινοπωρινές ή τις ανοιξιάτικες σπορές) τα εν λόγω πρατήρια θα πρέπει να έχουν εξασφαλίσει την αναγκαία ρευστότητα για να αποπληρώσουν τους προμηθευτές τους και τα γενικότερα έξοδά τους μέχρις ότου τους επιστραφεί ο ΕΦΚ των αγροτών από το δημόσιο.
Το αγροτικό ρεύμα περνά από το… Μαξίμου
Όσον αφορά στο ρεύμα, η κυβέρνηση εξήγγειλε ότι η ΔΕΗ (κυρίως αυτή αφορά) αλλά και οι υπόλοιποι πάροχοι θα προχωρήσουν σε βελτιωτικές ρυθμίσεις στο αγροτικό πρόγραμμα «ΓΑΙΑ», χωρίς όμως να ανακοινωθούν λεπτομέρειες.
Μαθαίνω ότι μόλις στην κυβέρνηση διαπίστωσαν ότι δεν υπάρχει ανταπόκριση στη δέσμη μέτρων που ανακοίνωσαν από τους αγρότες των μπλόκων, διαμήνυσαν στη ΔΕΗ και τους άλλους παρόχους να μην προχωρήσουν σε ανακοινώσεις για το αγροτικό ρεύμα προκειμένου να μην «καούν» όλα τα «χαρτιά» που έχει η κυβέρνηση στις συζητήσεις με τους παραγωγούς.
Ως εκ τούτου, ακούω ότι είναι ειλημμένη κυβερνητική απόφαση πρώτα να γίνει η συνάντηση με τους αγρότες και μετά να ανακοινωθούν οι ρυθμίσεις για το ρεύμα.
Τα σεντς των οφειλών…
Όσον αφορά στην ουσία, δηλαδή το κόστος της κιλοβατώρας για τους αγρότες, ακούω ότι έχει ζητηθεί από την κυβέρνηση «κάτι καλύτερο» από το 9,3 σεντς που προβλέπει το πρόγραμμα «ΓΑΙΑ» με την δέσμευση ότι η διαφορά θα καλυφθεί από κάποιο χρηματοδοτικό πρόγραμμα.
Το επίμαχο θέμα στις συζητήσεις των τριών πλευρών (κυβέρνηση-πάροχοι-αγρότες) δεν είναι, πάντως, τόσο η τιμή όσο το ποιους θα αφορά.
Κι αυτό διότι τα 9,3 σεντς αφορούν αγρότες ενταγμένους σε συνεταιρισμούς ή ομάδες παραγωγών χωρίς ληξιπρόθεσμες οφειλές.
Το κόστος αυξάνεται για συνεταιρισμένους αγρότες με ληξιπρόθεσμες οφειλές στα 10,5 λεπτά και για μη συνεταιρισμένους αγρότες στα 9,8 λεπτά (χωρίς οφειλές) και τα 11 λεπτά (με ληξιπρόθεσμες οφειλές).
Οι παραγωγοί ζητούν, λοιπόν, η χαμηλότερη τιμή κιλοβατώρας να καλύψει όσο το δυνατόν περισσότερους καθώς μάλιστα πολλοί απεντάχθηκαν από το «ΓΑΙΑ» γιατί δεν ήταν συνεπείς στην πληρωμή των λογαριασμών.
…Και το σχέδιο 2+2
Το αναπροσαρμοσμένο πρόγραμμα «ΓΑΙΑ» καταλαβαίνω απ’ όσα ακούω ότι θα ισχύσει για 2 χρόνια.
Άρα, 2 χρόνια που ίσχυσε την πρώτη φορά και άλλα 2 τώρα, ουσιαστικά καλύπτεται η δεύτερη 4ετία της κυβέρνησης.
Από εκεί και μετά η κυβέρνηση σχεδιάζει ολοκληρωμένη παρέμβαση στο κόστος παραγωγής στον αγροτικό τομέα, η οποία θα τεθεί στον προεκλογικό διάλογο, όπως βέβαια θα γίνει και με τις προτάσεις όλων των κομμάτων.
