Με τα παλαιότερα προγράμματα να καταγράφουν καθυστερήσεις και να αναζητούνται παρατάσεις, σε τροχιά αναμόρφωσης των προγραμμάτων “Εξοικονομώ” είναι το ΥΠΕΝ καθώς, μάλιστα, η Ελλάδα έχει την υποχρέωση, βάσει της Οδηγίας (ΕΕ) 2023/1791, να υιοθετήσει έως τον Οκτώβριο 2025 μέτρα που θα διασφαλίζουν την επίτευξη των στόχων εξοικονόμησης ενέργειας
Σημειώνεται ότι η Οδηγία προβλέπει ότι τα κράτη μέλη μπορούν –προαιρετικά– να εντάξουν τους παρόχους ενέργειας στον μηχανισμό υλοποίησης, χωρίς όμως, με βάση τον ΕΣΠ. να επιβάλλει την αποκλειστική ανάθεση σε αυτούς. Το θέμα αυτό, καθώς, αγορά ένα μεγάλο πακέτο δράσεων είναι κομβικό για την αγορά που ήδη "ζεσταίνει" μηχανές και αναμένει το πότε θα ξεκαθαρίσει το τοπίο.
Έτσι, ο Εμπορικός Σύλλογος Πειραιώς τονίζει ότι η Πολιτεία οφείλει:
- Να διασφαλίσει ένα ανοιχτό πλαίσιο συμμετοχής, στο οποίο θα έχουν ενεργό ρόλο οι μηχανικοί, τα τεχνικά γραφεία και τα εμπορικά καταστήματα.
- Να αποφύγει πρακτικές που οδηγούν στη συγκέντρωση της αγοράς σε λίγους παρόχους ενέργειας, δημιουργώντας συνθήκες ολιγοπωλίου.
- Να στηρίξει τη μικρομεσαία επιχειρηματικότητα, που έχει επενδύσει σε ανθρώπινο δυναμικό, εξοπλισμό και τεχνογνωσία, ώστε να διασφαλιστεί η ποιότητα και η αξιοπιστία των παρεμβάσεων.
Όπως αναφέρει ο ΕΣΠ, η εμπειρία από άλλες ευρωπαϊκές χώρες αποδεικνύει ότι η συμμετοχή της πραγματικής αγοράς –μηχανικών, εξειδικευμένων επιχειρήσεων και καταστημάτων, είναι η μόνη επιλογή που εξυπηρετεί ταυτόχρονα την πράσινη μετάβαση, την οικονομία και την κοινωνία.
Ο Εμπορικός Σύλλογος Πειραιώς καλεί, μάλιστα, την κυβέρνηση να κινηθεί σε αυτή την κατεύθυνση, αποφεύγοντας λύσεις που θα αποκλείσουν χιλιάδες επιχειρήσεις και επαγγελματίες από την ενεργειακή αναβάθμιση της χώρας.
Η νέα δομή
Βασικές, πάντως, παράμετροι στη νέα δομή των προγραμμάτων είναι η έμφαση, όχι σε επιδοματικές πολιτικές, αλλά σε ομαδοποιημένες παραχωρήσεις έργου σε ιδιώτες είτε παρόχους υπηρεσιών ενεργειακών αναβαθμίσεων, είτε σε παρόχους ηλεκτρικής ενέργειας ή συνολικά ενεργειακών υπηρεσιών με εφαρμογή πρακτικής outsourcing, αλλά και συνολικά οι δομικές παρεμβάσεις με στόχο την προώθηση του εξηλεκτρισμού της οικονομίας.
Στο πλαίσιο αυτό η κυβέρνηση, τον περασμένο Ιούλιο, προχώρησε στις σχετικές ανακοινώσεις, που, όμως, αναμένεται να εξειδικευτούν με την δημοσιοποίηση προς διαβούλευση των σχετικών πλάνων.
Αναλυτικά, σύμφωνα με όσα είπε σε συνέντευξη τύπου ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας Σταύρο Παπασταύρου, στη νέα δομή που προωθείται, οι εταιρείες π.χ. προμήθειας ηλεκτρικής ενέργειας, αλλά, ενδεχομένως, και άλλοι πάροχοι υπηρεσιών ενεργειακών αναβαθμίσεων, θα αναλάβουν την ευθύνη για τη διαχείριση των δράσεων, ώστε να αποφεύγονται οι σημερινές παθογένειες.
Υπενθυμίζεται ότι από τα προγράμματα της περιόδου 2019-2023 μάλλον ταλαιπωρία επιφύλαξαν τους πολίτες καθώς, σύμφωνα με πληροφορίες, οι μέχρι σήμερα καταβληθείσες πληρωμές δεν υπερβαίνουν το 10% επί του συνόλου των εγκεκριμένων αιτήσεων.
Παρατάσεις
Στο μεταξύ, ο υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας εξετάζει παρατάσεις για το σύνολο των προγραμμάτων «Εξοικονομώ» λόγω των μεγάλων καθυστερήσεων. Έτσι εξετάζεται η εκκίνηση των προγραμμάτων του 2021, να πάνε μέχρι τέλος του Ιουνίου 2026, ώστε να μη χαθεί πολύτιμη χρηματοδότηση από το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, αλλά και να δοθεί η δυνατότητα σε χιλιάδες ωφελούμενους να ολοκληρώσουν τα έργα τους. Οι παρατάσεις θα αφορούν συνολικά 15 προγράμματα που εντάσσονται στο Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, οι χρηματοδοτήσεις του οποίου πρέπει να έχουν ολοκληρωθεί έως τον Αύγουστο του 2026.
Συγκεκριμένα, εξετάζεται Έτσι οι νέοι χρόνοι ολοκλήρωσης των προγραμμάτων θα λήγουν στις 30 Απριλίου, στις 31 Μαΐου και στις 30 Ιουνίου του 2026. Οι παρατάσεις κρίθηκαν αναγκαίες λόγω των καθυστερήσεων που υπήρξαν στις διάφορες φάσεις εφαρμογής των προγραμμάτων, συγκέντρωσης των απαιτούμενων δικαιολογητικών, εγκρίσεων κλπ με αποτέλεσμα πολλές από τις επενδύσεις να μην έχουν ολοκληρωθεί ακόμα.
Να σημειωθεί ότι το θέμα για τα Εξοικονομώ έθεσε και το τμήμα Δυτικής Μακεδονίας του ΤΕΕ με επιστολή του, κάνοντας λόγο για τον κίνδυνο απώλειας πόρων ευρωπαϊκών και εθνικών, έκθεση σε κίνδυνο απένταξης χρηματοδοτήσεων και πλήγμα στη διεθνή αξιοπιστία, από τα ανολοκλήρωτα έργα.
Στήριξη ενεργειακά φτωχών με ενδιάμεσους
Ειδικότερα, σε ό,τι αφορά τα νέα προγράμματα στήριξης των “ενεργειακά φτωχών”, όπως πχ τα Εξοικονομώ, όπου θα "πέσουν" 1,1 δισ. ή άλλες δράσεις τύπου “Αλλάζω συσκευή” όπως είπε ο υπουργός, δεδομένης της ανάγκης αλλαγής του τρόπου λειτουργίας τους η διαχείριση των δράσεων θα γίνεται από την αγορά πχ εταιρείες προμήθειας ηλεκτρικής ενέργειας ή άλλους. Ουσιαστικά, δηλαδή, η αγορά θα λαμβάνει τα σχετικά ποσά κι εν συνεχεία θα αντιλογίζονται με καταναλώσεις ενέργειας κτλ, μια κι όπως αναφέρθηκε, οι πάροχοι είναι εκείνοι που ξέρουν καλύτερα από όλους τα προφίλ των καταναλωτών. Το μοντέλο αυτό, βέβαια, αναμένεται να οριστικοποιηθεί μετά το πέρας της διαβούλευσης.
Πέρα από τις αλλαγές αυτές προβλέπονται και αλλαγές στην “περίμετρο αναφοράς”. Μάλιστα., εισοδηματικά κριτήρια προστίθενται πλέον και δείκτες για κοινωνικά, γεωγραφικά (κάτοικοι νησιών, ορεινών και παραμεθόριων περιοχών), ηλικιακά ή άλλα (φοιτητές), διευρύνοντας τους δικαιούχους.
Όλα αυτά, πάντως, θα γίνουν από την επόμενη χρονιά, οπότε και η κυβέρνηση ευελπιστεί ότι θα γίνει η ενεργοποίηση των τριών νέων Ταμείων, συνολικού ύψους 8 δισ. ευρώ, όπως έχει δηλώσει επανειλημμένα η κυβέρνηση, δηλαδή, ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Σταύρος Παπασταύρου κατά την παρουσίασή τους, αλλά και το οικονομικό επιτελείο κατά την εξειδίκευση των μέτρων για τη ΔΕΘ.
Πρόκειται για το Κοινωνικό Κλιματικό Ταμείο, το Ταμείο Εκσυγχρονισμού και το Ταμείο Απανθρακοποίησης Νήσων από τα οποία θα χρηματοδοτηθούν παρεμβάσεις για την περίοδο 2026-2032 σε συγκεκριμένους τομείς, από τα ευάλωτα ενεργειακά νοικοκυριά, τις ενεργειακές αναβαθμίσεις μέχρι τα μέσα μαζικής μεταφοράς, την προώθηση της ηλεκτροκίνησης, καθώς και τις διασυνδέσεις των νησιών του Αιγαίου.
Από τα τρία, απολύτως νέο είναι το Κοινωνικό Κλιματικό Ταμείο, με συνολικό προϋπολογισμό 4,7 δισ. ευρώ για την Ελλάδα – εκ των οποίων τα 3,6 δισ. προέρχονται από την Ε.Ε. και τα υπόλοιπα από εθνικούς πόρους. Οι δράσεις του θα αφορούν την ενεργειακή αναβάθμιση των κτιρίων συνολικού ύψους 1,1 δισ. ευρώ, των εκσυγχρονισμό των Μέσων Μαζικής Μεταφοράς και την άμεση εισοδηματική στήριξη των ευάλωτων νοικοκυριών. Επίσης προβλέπεται κι ένα ποσό 1,1 δισ. για αναβαθμίσεις κατοικιών.
Στόχος του ΥΠΕΝ που έχει την ευθύνη του συγκεκριμένου Ταμείου, είναι οι δράσεις του να έχουν εγκριθεί από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή έως το τέλος του έτους ώστε η προκήρυξη των προγραμμάτων να ξεκινήσει το 2026. Πάντως αυτό δεν είναι απολύτως βέβαιο ότι θα συμβεί, καθώς κάποιες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης όπως η Τσεχία, επιδιώκουν η έναρξη υλοποίησης των δράσεων του να γίνει το 2027.
Τέλος, να σημειωθεί ότι στο Ταμείο Εκσυγχρονισμού συνολικού προϋπολογισμού 1,6 δις ευρώ εντάσσονται δράσεις για τη στήριξη των ΑΠΕ και την αναβάθμιση των δικτύων μεταφοράς ηλεκτρισμού, τον εξηλεκτρισμό και τη βελτίωση της ανταγωνιστικότητας των ενεργοβόρων επιχειρήσεων με έμφαση στη βιομηχανία και τον εκσυγχρονισμό της ναυτιλίας.
Η ΔΕΗ
Με αυτά τα δεδομένα ήδη η ΔΕΗ χτίζει “θέση”. Έτσι, η Κωτσόβολος που ανήκει στη ΔΕΗ, ανακοίνωσε, χθες ότι στο πλαίσιο των B2B υπηρεσιών που προσφέρει με το «K2B - Business empowerment by Kotsovolos», επεκτείνει τη δραστηριότητά της στον κατασκευαστικό κλάδο, προσφέροντας ολοκληρωμένες λύσεις ενέργειας, εξοικονόμησης και επίπλωσης για την κουζίνα και για κάθε χώρο του σπιτιού.
Με στόχο να καλύψει τις αυξανόμενες και πολυδιάστατες ανάγκες της οικοδομικής δραστηριότητας, η Κωτσόβολος και η K2B ομάδα αναλαμβάνουν τον ρόλο του “one-stop partner”, παρέχοντας υπηρεσίες που εκτείνονται από τη μελέτη και την προμήθεια μέχρι την εγκατάσταση και την τεχνική υποστήριξη.
Συγκεκριμένα, οι λύσεις αφορούν κρίσιμους τομείς κάθε κατασκευαστικού έργου, περιλαμβάνοντας:
- Ολοκληρωμένες λύσεις ενέργειας & εξοικονόμησης, όπως αντλίες θερμότητας, ηλιακά συστήματα παραγωγής ζεστού νερού χρήσης, φωτοβολταϊκά συστήματα, φορτιστές ηλεκτρικών αυτοκινήτων ΔΕΗ blue και λύσεις κλιματισμού
- Εξοπλισμό επίπλωσης [LIVING], όπως κουζίνες, ντουλάπες, έπιπλα μπάνιου, εσωτερικές και θωρακισμένες πόρτες
- Εξειδικευμένες υπηρεσίες μελέτης, εγκατάστασης και after-sales τεχνικής υποστήριξης
- Ευέλικτες δυνατότητες συνεργασίας, χρηματοδότησης και εταιρικής πίστωσης
Με εμπειρία 70 ετών σε έργα τεχνολογίας και υπηρεσίες, οργανωτική επάρκεια και οικονομική φερεγγυότητα, η Κωτσόβολος προσφέρει ένα ενιαίο μοντέλο συνεργασίας “one-stop partner” που απαντά στις σύγχρονες προκλήσεις του κατασκευαστικού τομέα, εξασφαλίζοντας συνέπεια, ποιότητα και ταχύτητα.
Σε έναν κλάδο που αναζητά αξιόπιστους τεχνολογικούς εταίρους, η Κωτσόβολος τοποθετείται ως σταθερός συνεργάτης για μηχανικούς, εργολάβους, αρχιτέκτονες και τεχνικές επιχειρήσεις που σχεδιάζουν, χτίζουν ή ανακαινίζουν.
