Ένα πρώτο βήμα για την στήριξη της προσπάθειας ανανέωσης του ακτοπλοϊκού στόλου φαίνεται να κάνει η κυβέρνηση με τις χθεσινές εξαγγελίες για τα τρία νέα προγράμματα, που κατά κύριο λόγο χρηματοδοτούνται από τα δικαιώματα ρύπων και τα οποία “μπαίνουν” σε έναν εθνικό κουμπαρά.
Στο φόντο των εντεινόμενων αναφορών του κλάδου της ακτοπλοΐας για την ανάγκη ενίσχυσης των επενδυτικών προγραμμάτων αλλά και σε μια συγκυρία που ο εθνικός ρόλος της ακτοπλοΐας γίνεται αποδεκτός η κυβέρνηση “ανοίγει” το ταμείο. Έτσι, με βάση τα όσα ανέφερε το πολυμελές υπουργικό κλιμάκιο και ο υπουργός Ναυτιλίας Β. Κικίλιας με 300 εκατ. ευρώ θα χρηματοδοτηθεί από το Ταμείο Εκσυγχρονισμού το πρώτο κύμα ανανέωσης του ακτοπλοϊκού στόλου της χώρας.
Όπως μάλιστα σημείωσε, απαντώντας σε σχετική ερώτηση, ο υπουργός Βασίλης Κικίλας αναμένεται το όλο σχέδιο να παρουσιαστεί εκτενώς το επόμενο διάστημα. Τότε θα υπάρξουν και οι τελικές αποφάσεις για επιμέρους δράσεις συνδυαστικής στήριξης ναυπηγήσεων πλοίων, είτε για τις άγονες γραμμές με ενδεχόμενη διασύνδεση με μακροχρόνιες παραχωρήσεις, είτε για μεμονωμένες ενισχύσεις για ναυπηγήσεις πλοίων, είτε για δράσεις αναβάθμισης του υφιστάμενου στόλου.
Χαρακτηριστικά, ο υπουργός Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής Βασίλης Κικίλιας δήλωσε σχετικά ότι «ο εκσυγχρονισμός του ακτοπλοϊκού μας στόλου και των λιμενικών μας υποδομών αποτελεί εθνική προτεραιότητα, με επίκεντρο την πράσινη μετάβαση και την ενίσχυση της ασφάλειας και της ποιότητας των θαλάσσιων μεταφορών. Με 300 εκατομμύρια ευρώ από το Ταμείο Εκσυγχρονισμού, προχωράμε στη ναυπήγηση νέων πράσινων ακτοπλοϊκών πλοίων και ηλεκτρικών ferry boats, καθώς και στην ενεργειακή αναβάθμιση υφιστάμενων πλοίων, όλων των τύπων, που επρόκειτο να γίνει στα ελληνικά ναυπηγεία».
Παράλληλα, όπως τόνισε ο Υπουργός «θα δρομολογήσουμε την πράσινη αναβάθμιση των επαγγελματικών τουριστικών σκαφών, των ημερόπλοιων και των σκαφών αναψυχής, ενισχύοντας τον θαλάσσιο τουρισμό σε όλη τη χώρα».
Σε αυτό το πλαίσιο, πρόσθεσε ο Υπουργός «σχεδιάζουμε επενδύσεις σε υποδομές εναλλακτικών καυσίμων και γενικότερα πράσινων υποδομών στους λιμένες μας».
Επιπλέον, το Υπουργείο Ναυτιλίας με την αξιοποίηση 28 εκατ. ευρώ, προχωρά στην ουσιαστική αναβάθμιση των κτιριακών εγκαταστάσεων του Υπουργείου, των Σχολών του Λιμενικού και των Ακαδημιών Εμπορικού Ναυτικού.
Ανάγκες 1 δισ ευρώ και πλέον
Σύμφωνα, πάντως, με όσα έχει αναφέρει ο Γενικός Γραμματέας του υπουργείου Ναυτιλίας, Μανώλης Κουτουλάκης, σε δημόσιες τοποθετήσεις του ως το 2030 θα πρέπει να αντικατασταθούν 70-75 πλοία, με κόστος περίπου 4 δισ. ευρώ.
Στην αρχή του χρόνου, δε, ο πρόεδρος του Ιδρύματος Οικονομικών και Βιομηχανικών Ερευνών (ΙΟΒΕ), Νικόλαος Βέττας παρουσίασε τα ευρήματα της μελέτης που διεξήχθη από το ΙΟΒΕ με τίτλο «Η επίδραση από την εφαρμογή της νομοθεσίας “Fit for 55” στον κλάδο της επιβατηγού ναυτιλίας στην Ελλάδα».
Η μελέτη ανέλυσε τις πιθανές επιπτώσεις της ευρωπαϊκής νομοθεσίας «Fit for 55» στον τομέα της ελληνικής ακτοπλοΐας και, κατ’ επέκταση, στην οικονομία των νησιωτικών περιοχών.
Σύμφωνα με τα ευρήματα της μελέτης, η εφαρμογή των νέων περιβαλλοντικών κανονισμών ενδέχεται να επιφέρει αύξηση του λειτουργικού κόστους των ακτοπλοϊκών εταιρειών κατά περίπου 320 εκατ. ευρώ έως το 2031, σε σύγκριση με ένα σενάριο μη εφαρμογής των μέτρων.
Οι πιθανές συνέπειες αυτής της αύξησης του κόστους περιλαμβάνουν τη μείωση της συχνότητας των δρομολογίων και την αύξηση των τιμών των εισιτηρίων με αποτέλεσμα τη μείωση της επιβατικής κίνησης κατά 10,4% το 2031. Τέλος, θα επιφέρει απώλεια θέσεων εργασίας, λόγω της συνολικής μείωση της δραστηριότητας του κλάδου της ακτοπλοΐας.
Η μελέτη εκτιμά ότι η συνολική απώλεια του ΑΕΠ θα μπορούσε να ξεπεράσει τα 650 εκατ. ευρώ έως το 2031, ενώ οι απώλειες θέσεων εργασίας θα μπορούσαν να ανέλθουν σε 16.000 σε ολόκληρη την ελληνική οικονομία.
Προτείνει επίσης την ανάγκη λήψης μέτρων στήριξης από την πολιτεία προκειμένου να μετριαστούν οι αρνητικές επιπτώσεις της νέας νομοθεσίας στον τομέα της ακτοπλοΐας και στην οικονομία των νησιών.
Καταλήγοντας, ο κ. Βέττας έδωσε επίσης έμφαση στην ανάγκη επένδυσης στην πράσινη μετάβαση της επιβατηγού ναυτιλίας και στις νέες τεχνολογίες που μπορούν να αναβαθμίσουν τα λιμάνια και τον στόλο
Από την πλευρά του στην ίδια εκδήλωση παρουσίασης της έρευνας, ο πρόεδρος του ΣΕΕΝ, Διονύσης Θεοδωράτος είχε τονίσει: «Δε θα ασπαστώ την άποψη ότι οι ακτοπλόοι έχουν κάνει βήματα για την ανάπτυξη της ελληνικής επιβατηγού ναυτιλίας. Είμαστε περήφανοι για τις υπηρεσίες που προσφέρουμε, ειδικά σε πολύ δύσκολες συνθήκες. Πάνω από 1 δισ. έχουν επενδυθεί για την αναβάθμιση του στόλου από την ελληνική ακτοπλοΐα».
Τόνισε επίσης ότι οι Έλληνες ακτοπλόοι είναι έτοιμοι να επενδύσουν, καθώς και να αξιοποιήσουν τις διαθέσιμες ευκαιρίες, αρκεί αυτές να υπάρξουν. Το θέμα της πράσινης ανάπτυξης δεν είναι καινούριο, σύμφωνα με τον κ. Θεοδωράτο, αλλά έχουν ήδη επενδυθεί σημαντικά κεφάλαια, ενώ οι ακτοπλόοι είναι σε διαρκή επαφή με το υπουργείο.
Πάντως και χθες ο κ. Κικίλας εστίασε στην προθυμία για επενδύσεις των Ελλήνων ακτοπλόων κι αναγνώρισε την κοινωνική τους συνεισφορά καθώς διασφαλίζουν μηδενικούς ή εκπτωτικούς ναύλους σε πολλές ευάλωτες κοινωνικές ομάδες, ενώ "φρέναραν" και τις προθέσεις για ανατιμήσεις, χωρίς μάλιστα, ειδικά για τις κοινωνικές παροχές, που δίνουν, όπως τόνισε, να έχουν κάποιου είδους κρατική στήριξη.
Οι ενισχύσεις
Στο μεταξύ με βάση πληροφορίες υπολογίζεται ότι οι δράσεις στην ακτοπλοΐα αφορούν ποσά που σε ένα ποσοστό 50% θα στηρίξουν νέες ναυπηγήσεις ενώ τα υπόλοιπα την ενεργειακή αναβάθμισης και τις μετασκευές.
Αναλυτικά με βάση το όλο σχέδιο οι πόροι από το Ταμείο Εκσυγχρονισμού, το Κοινωνικό Κλιματικό Ταμείο και το Ταμείο Απανθρακοποίησης Νήσων, αναμένεται να κατευθυνθούν σε τρεις δράσεις. Συγκεκριμένα
- στη ναυπήγηση νέων και εκσυγχρονισμό υπό κατασκευή συμβατικών επιβατικών και οχηματαγωγών πλοίων εξοπλισμένων με σύγχρονες μηχανές διπλού εναλλακτικού καυσίμου και σύγχρονα συστήματα
- Ενεργειακές αναβαθμίσεις υφιστάμενων πλοίων της ακτοπλοΐας, με στόχο τη μείωση της κατανάλωσης καυσίμων και των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα χωρητικότητας του πλοίου και στη βελτιστοποίηση αποδοτικότητας
- μετασκευές και αντικατάσταση κύριων μηχανών με σύγχρονες διπλού εναλλακτικού καυσίμου.
Να σημειωθεί πάντως ότι ήδη η Attica έχει προχωρήσει σε ανάπτυξη σχεδίασης ενός Made in Greece πλοίου κατάλληλου για το Αιγαίο που ανάλογα με το πλαίσιο ενδέχεται να χτιστεί και στην Ελλάδα, Θα είναι, εάν τελεσφορήσει η όλη προσπάθεια, η πρώτη ναυπήγηση, μετά τα Blue Star Mykonos και Chios που είχαν κατασκευαστεί τη δεκαετία του 2000 στην Ελευσίνα.
Αναλυτικά, πάντως, οι δράσεις με αναφορά στη ναυτιλία και τη νησιωτικότητα είναι οι εξής με βάση τα προγράμματα κτλ:
Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας:
Ταμείο Απανθρακοποίησης Νήσων:
1. Διασύνδεση Δωδεκανήσων (Κως, Ρόδος, Κάρπαθος).
2. Διασυνδέσεις Μέσης Τάσης μικρών νησιών σε Κυκλάδες, ΒΑ Αιγαίο, Δωδεκάνησα (Σίφνο, Κύθνο, Δονούσα, Αμοργό, Πάτμο, Λειψούς, Ανάφη, Σύμη, Αρκιούς, Αγαθονήσι, Ικαρία).
3. Διασύνδεση νησιών ΒΑ Αιγαίου.
4. Εγκατάσταση Συστημάτων Φωτοβολταϊκών µε μπαταρία για αυτοκατανάλωση σε Δήμους, νοικοκυριά, αγρότες, επιχειρήσεις, μικρές / μεγάλες αφαλατώσεις.
5. Εγκατάσταση μεγάλων µπαταριών σε νησιά µε σκοπό την παροχή υπηρεσιών υποστήριξης των ηλεκτρικών συστημάτων τους ακόμα και σε περίπτωση διακοπή ςτροφοδοσίας τους από την ηπειρωτική χώρα.
6. Ανάπτυξη πλωτών υπεράκτιων αιολικών πάρκων.
7. Δημιουργία υποδομών cold ironing σε νησιωτικά λιμάνια και τροφοδοσία πλοίων µε ηλεκτρική ενέργεια.
8. Ανάπτυξη «εμπορικών» έργων ΑΠΕ µε σκοπό την παροχή φθηνότερης πράσινης ενέργειας στους νησιωτικούς Δήμους.
9. Ανάπτυξη Υβριδικών Σταθμών ΑΠΕ µε μεγάλη αποθήκευση σε µη- διασυνδεδεμένα νησιά (για να υποκαθιστούν τις ρυπογόνες ντιζελογεννήτριες που λειτουργούν σήμερα).
Υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών
Ταμείο Απανθρακοποίησης Νήσων:
1. Δημιουργία φραγμάτων πολλαπλού σκοπού σε νησιά.
2. Υποδομές φόρτισης ηλεκτρικών οχημάτων σε νησιά.
Υπουργείο Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής
Ταμείο Εκσυγχρονισμού:
1. Εκσυγχρονισμός στόλου ακτοπλοΐας, ferry boats και τουριστικών ημερόπλοιων (Μετασκευή πλοίων σε ελληνικά ναυπηγεία). Ενεργειακή αναβάθμιση πλοίων και ηλεκτρικά ferry boats σε κοντινές πορθμειακέ γραμμές.
2. Αναβάθμιση 7 Κτιριακών Συγκροτημάτων του Υπουργείου Ναυτιλίας.
