Η ενεργειακή επάρκεια αποτελεί πλέον τη «νέα στρατηγική άμυνα» των τεχνολογικών κολοσσών, καθώς η τεχνητή νοημοσύνη και τα hyperscale datacenters αλλάζουν δραστικά τον παγκόσμιο ενεργειακό χάρτη. Τον τελευταίο χρόνο, Microsoft, Amazon, Meta και άλλες κορυφαίες εταιρείες υπογράφουν συμφωνίες ιστορικού μεγέθους για την εξασφάλιση καθαρής και σταθερής ενέργειας, ενώ η Ελλάδα επιχειρεί να τοποθετηθεί δυναμικά ως κόμβος datacenters και ενέργειας στη Νοτιοανατολική Ευρώπη.
Παγκόσμια ρεκόρ σε συμφωνίες ενέργειας
Η Microsoft προχώρησε πρόσφατα σε μια από τις μεγαλύτερες ενεργειακές συμφωνίες παγκοσμίως, εξασφαλίζοντας 10,5 GW καθαρής ενέργειας μέσω της Brookfield Renewable για την τροφοδοσία των datacenters της στην Αμερική και την Ευρώπη έως το 2030. Παράλληλα, επενδύει επιθετικά και στην πυρηνική ενέργεια, μέσα από συμφωνίες με την Constellation Energy.
Η Meta ανακοίνωσε νέες συμφωνίες συνολικής ισχύος 791 MW με την Invenergy για αιολική και ηλιακή ενέργεια στις ΗΠΑ, αυξάνοντας τη συνολική τους συνεργασία σε 1,8 GW. Την ίδια στιγμή, η Amazon έχει ήδη υπερβεί τα 5 GW σε συμβόλαια καθαρής ενέργειας μόνο το 2024, ενώ επεκτείνει τις επενδύσεις της σε datacenters σε αγορές όπως η Αυστραλία, με δέσμευση 20 δισ. δολαρίων.
Προτεραιότητα όλων των μεγάλων τεχνολογικών παικτών είναι η εξασφάλιση πράσινης, αλλά και σταθερής ενέργειας. Προς αυτή την κατεύθυνση, η πυρηνική ενέργεια επιστρέφει δυναμικά στο προσκήνιο, με την Amazon και την Switch Inc. να υπογράφουν πολυετείς συμφωνίες για την προμήθεια ηλεκτρικής ενέργειας από μικρούς αρθρωτούς πυρηνικούς αντιδραστήρες (SMRs).
Ταυτόχρονα, χρηματοδοτικά σχήματα-μαμούθ, όπως η κοινοπραξία Energy Capital Partners - ADQ - KKR, επενδύουν δισεκατομμύρια δολάρια σε υποδομές ενέργειας που θα υποστηρίξουν τα hyperscale datacenters παγκοσμίως.
Η Ελλάδα στον αγώνα για ενεργειακή αυτάρκεια των datacenters
Η Ελλάδα διεκδικεί πλέον ουσιαστικό ρόλο στον ευρωπαϊκό χάρτη datacenters και βρίσκεται σε φάση εκρηκτικής ανάπτυξης. Στο επίκεντρο βρίσκεται η Δυτική Μακεδονία, όπου η ΔΕΗ έχει ανακοινώσει επενδύσεις ύψους 5,75 δισ. ευρώ για την πράσινη ενεργειακή μετάβαση και τη δημιουργία mega datacenter ισχύος έως 1.000 MW.
Παράλληλα, προχωρούν και άλλα έργα, όπως:
- Το μικρότερο datacenter της Eunice Energy στην Αμύνταιο.
- Το hyperscale-ready datacenter ισχύος έως 130 MW στην Αττική, μέσω της συνεργασίας Serverfarm - ΑΔΜΗΕ.
- Το datacenter της DAMAC και της ΔΕΗ στα Σπάτα, προϋπολογισμού 150 εκατ. ευρώ.
Η Ελλάδα προσελκύει διεθνείς επενδυτές υψηλού προφίλ, με χαρακτηριστικό παράδειγμα την εξαγορά της ΤΕΡΝΑ Ενεργειακής από τον Όμιλο Masdar, που ενισχύει τον ρόλο της χώρας ως επενδυτικού προορισμού για την πράσινη ενέργεια και τις ψηφιακές υποδομές.
Πόση επιπλέον ενέργεια θα χρειαστεί η Ελλάδα
Σύμφωνα με αναλύσεις του ΑΔΜΗΕ και της ΡΑΕ, η σημερινή εγκατεστημένη ισχύς datacenters στην Ελλάδα είναι περίπου 20-30 MW. Τα ήδη ανακοινωμένα σχέδια datacenters έως το 2030 αθροίζουν δυνητική ζήτηση 1.200 - 1.500 MW. Αυτό σημαίνει μια 50πλάσια αύξηση της κατανάλωσης ηλεκτρικής ενέργειας από datacenters μέσα σε λιγότερο από μία δεκαετία.
Για να καλυφθεί αυτή η ζήτηση, η Ελλάδα θα χρειαστεί να προσθέσει:
- Νέες ΑΠΕ συνολικής ισχύος τουλάχιστον 3.000 MW (ή περισσότερες, εάν υπολογιστούν οι απώλειες και η διαθεσιμότητα).
- Συμπληρωματικά έργα αποθήκευσης (BESS) τουλάχιστον 800-1.000 MW.
- Πιθανή ενεργοποίηση νέων μονάδων φυσικού αερίου ή άλλων σταθερών μορφών ενέργειας, καθώς τα hyperscale datacenters απαιτούν υψηλή αξιοπιστία παροχής (άνω του 99,99%).
Σύμφωνα με πρόσφατη μελέτη της Deloitte, η συνολική κατανάλωση ηλεκτρικής ενέργειας των datacenters στην Ελλάδα μπορεί να φτάσει ή και να ξεπεράσει τις 8 TWh ετησίως έως το 2030, από λιγότερο από 0,2 TWh σήμερα. Πρόκειται για επιβάρυνση που αντιστοιχεί στο περίπου 15% της σημερινής ετήσιας κατανάλωσης ηλεκτρικής ενέργειας της χώρας.
Η ΔΕΗ, ο ΑΔΜΗΕ και η ΡΑΕ ήδη σχεδιάζουν ενίσχυση των δικτύων μεταφοράς και ανάπτυξη έξυπνων συστημάτων διαχείρισης φορτίου, ώστε να μπορούν να εξυπηρετήσουν τις επερχόμενες απαιτήσεις χωρίς διακινδύνευση της ευστάθειας του συστήματος.
Η πρόκληση των μακροχρόνιων PPAs
Το επόμενο κρίσιμο βήμα για την Ελλάδα είναι η υπογραφή μακροχρόνιων συμβολαίων προμήθειας ενέργειας (Power Purchase Agreements - PPAs) με τους μεγάλους hyperscalers. Χωρίς αυτά, οι διεθνείς τεχνολογικές εταιρείες δεν θα δεσμευτούν να επενδύσουν στις υπερδομές.
Τα PPAs διασφαλίζουν σταθερές τιμές ενέργειας και εγγυημένη πράσινη προέλευση, και αποτελούν πλέον βασική προϋπόθεση για την υλοποίηση των hyperscale datacenters παγκοσμίως.
Η Ελλάδα ως περιφερειακός κόμβος
Η γεωγραφική θέση της Ελλάδας, σε συνδυασμό με τις επενδύσεις σε υποθαλάσσια καλώδια, πράσινη ενέργεια και σύγχρονα datacenters, την καθιστούν στρατηγικό παίκτη για την ευρύτερη περιοχή της Νοτιοανατολικής Ευρώπης, της Μέσης Ανατολής και της Βόρειας Αφρικής.
Η πρόκληση πλέον είναι διπλή: αφενός η γρήγορη ανάπτυξη ενεργειακών υποδομών που να μπορούν να υποστηρίξουν τη ζήτηση, και αφετέρου η προσέλκυση των μεγάλων διεθνών παικτών με ανταγωνιστικά οικονομικά κίνητρα και ξεκάθαρο ρυθμιστικό πλαίσιο.
Η μάχη των datacenters δεν είναι μόνο τεχνολογική – είναι πλέον πρωτίστως ενεργειακή.
