Καμπανάκι για τη λειτουργία της δικαιοσύνης έκρουσε η διοίκηση του ΣΕΒ κατά το ιδιαίτερα ενδιαφέρον συνέδριο που διοργάνωσε, την Τρίτη 23/9 στο Ωδείο Αθηνών με τίτλο "Δικαιοσύνη: Θεμέλιο Ανάπτυξης & Ευημερίας”.
Χαρακτηριστική η αναφορά του προέδρου του Συνδέσμου Ελληνικών Επιχειρήσεων, Σπύρου Θεοδωρόπουλου στο καταληκτικό πάνελ, παρουσία σύσσωμης της ηγεσίας των ανωτάτων δικαστηρίων της χώρας, αλλά και του Αντιπροέδρου της Κυβερνήσεως, Κωστή Χατζηδάκη.
Επικαλούμενος, συγκεκριμένα, ο πρόεδρος του ΣΕΒ, την ετήσια έρευνα του Συνδέσμου για τον “Παλμό του επιχειρείν” τόνισε, ότι με βάση τις απαντήσεις, πιο πολύ κι από το ενεργειακό, ακόμη κι εν μέσω της έντονης ενεργειακής κρίσης, τα ζητήματα απονομής της δικαιοσύνης αποτελούν τα πλέον σημαντικά για τις επιχειρήσεις, είτε είναι μικρές ή μεγάλες, είτε είναι στην Αττική, ή στην περιφέρεια.
“Πρώτο πρόβλημα είναι για τις επιχειρήσεις, η δικαιοσύνη παρά και πέρα από την ενέργεια και ανεξαρτήτως μεγέθους στην Αθήνα και παντού με βάση την έρευνα του ΣΕΒ” ανέφερε ο κ. Θεοδωρόπουλος. “Δεν είναι ότι μόνο δυσκολεύονται στην καθημερινή της λειτουργία. Επηρεάζει η λειτουργία της δικαιοσύνης και τις επενδύσεις που”‘χαμηλώνουν” την παραγωγικότητα” συμπλήρωσε και τόνισε ότι:
“Ο θεσμός της δικαιοσύνης, εάν επιταχύνει μπορεί να ξεμπλοκάρει τη παραγωγικότητα. Η δικαιοσύνη, όπως λέει και το συνέδριο, είναι συνυφασμένη με την ευημερία ενός τόπου ειδικά εδώ που είμαστε και τελευταίοι από πλευράς παραγωγικότητας”.
“Η έννοια του χρόνου είναι διαφορετική για τις επιχειρήσεις και τη δικαιοσύνη” ανέφερε ο πρόεδρος του ΣΕΒ και τόνισε: “Έχουν μειωθεί οι χρόνοι αλλά είμαστε μακριά από το σημείο που θέλουμε να βρεθούμε. Μια απονομή στις 1000 ή στις 1100 μέρες μπορεί αν είναι εύλογος χρόνος αλλά για μας είναι μη απονομή” τόνισε ο κ. Θεοδωρόπουλος και ανέφερε προς επίρρωση των λεχθέντων περίπτωση προστίμου που επιβλήθηκε από τελωνείο, σε επιχείρησή του, που ακυρώθηκε στα δικαστήρια μετά από 21 χρόνια!
“Καλύτερη, συγκριτικά, με αλλού, είναι η δικαιοσύνη στην Ελλάδα” τόνισε και κατέληξε ότι μοναδικός δρόμος για την επιτάχυνση των διαδικασιών είναι η αξιοποίηση της τεχνητής νοημοσύνης. Παράλληλα σε μια άσκηση αυτοκριτικής τόνισε ότι και οι επιχειρήσεις θα πρέπει να δουν τα ζητήματα του εξωδικαστικού συμβιβασμού εάν και η πολιτεία ενισχύσει τον θεσμό.
Σε σχέση, δε, με τη σημασία του εξωδικαστικού πλαισίου επίλυσης διαφορών αξίζει να αναφερθεί η παρατήρηση της η κας Φ. Μαρκανταση της διαΝΕΟΣΙΣ, σε πάνελ το πρωί της Τρίτης, που τόνισε ότι μια “”υπόθεση για να τελεσιδικήσει στην Ελλάδα απαιτούνται πάνω από 1000 μέρες. Λύση είναι οι εξωδικαστικοί συμβιβασμοί που απαιτούν κάτι πάνω από 200 μέρες.”
Σε ανάλογο τόνο και ο κ. Καλλίνικος Καλλίνικος, σε πάνελ κατά την πρωινή συνεδρίαση, Εκτελεστικός Αντιπρόεδρος Ομίλου Goldair, Μέλος Δ.Σ. ΣΕΒ, που περιέγραψε μια υπόθεση επιχείρησης από το 2020. Όπως είπε, η πλειοψηφία των μετόχων, με απόφαση της Γ.Σ., προχώρησε σε δράσεις εξυγίανσης ισολογισμού. Το πλάνο έτρεξε με επιτυχία και έφερε κέρδη σε όλους τους μετόχους. Ακόμη και σε … αυτούς που είχαν προσφύγει στη δικαιοσύνη προσπαθώντας να μπλοκάρουν τις εξελίξεις. Η απόφαση τελικά βγήκε το 2025 ακυρώνοντας το όλο σχέδιο, που ωστόσο, όμως είχε βασιστεί σε δανεισμό, κινήσεις ανάπτυξης κτλ. Ουσιαστικά όλα πήγαν … στράφι και βέβαια επακολούθησε το χάος… Άρα το ζήτημα, όπως είπε ο κ. Καλλίνικος, είναι και η ταχύτητα αλλά και η ποιότητα…
Παράλληλα, με βάση τον κ. Καλλίνικο λόγω αδειοδοτήσεων, προσφυγών, κτλ απαιτείται από 3-10 χρόνια για να ξεκινήσει μια στρατηγική επένδυση στην Ελλάδα, σε μια χώρας.
Από την πλευρά του ο καθηγητής στο ΕΚΠΑ Σπ.Βλαχόπουλος εστίασε στην ανάγκη παρέμβαση στο πρόγραμμα σπουδών των νομικών σχολών, στην ανάγκη μηχανισμού προληπτικών ελέγχων των νόμων αλλά κι επιτάχυνσης με αιχμή παραδείγματα όπως το πώς εξελίχθηκε η εμβληματική επένδυση στην Costa Nαvarino.
Οι δικαστές
Από την πλευρά τους οι επικεφαλής των ανωτάτων δικαστηρίων έκαναν λόγο για σημαντικές βελτιώσεις αλλά και για περαιτέρω ανάγκες που πρέπει να καλυφθούν.
Η πρόεδρος του Αρείου Πάγου κα Αναστασία Παπαδοπούλου, έκανε λόγο για δυσκολίες με καθυστερήσεις από τη “συσσώρευση μεγάλου αριθμού λόγω ποινικοποίησης της οικονομικής και κοινωνικής ζωής αλλά και ένεκα των πολλών αναβολών και πολυπρόσωπων δικών”.
Ο Πρόεδρος ΣτΕ κ. Μ. Πικραμένος τόνισε ότι ο χρόνος δικαιοσύνης και επιχειρήσεων είναι διαφορετικός. “Απαιτεί στοχασμό η όποια απόφαση. Άλλος ο χρόνος του επιχειρείν από του δικαζειν” τόνισε και συμπλήρωσε ότι στην Ελλάδα υπάρχουν μεγάλες βελτιώσεις, που φέρνουν στη χώρα σε καλύτερη θέση/ “Γίνεται προσπάθεια για επίτευξη των στόχων, δημοσιεύονται οι ανακοινώσεις για αποτελέσματα διάσκεψης, που είναι πολύ σημαντικό, όπως πχ συνέβη με τον ΝΟΚ” τόνισε και εστίασε στο ότι υπάρχει τρίμηνο ως στοχοθεσία για κάθε δικαστή. “Στόχος είναι τα 2 χρόνια για το ανώτατο δικαστήριο” είπε ο πρόεδρος του ΣτΕ και σχολίασε το κλίμα που δημιουργείται από τα όσα συμβαίνουν στο δημόσιο χώρο και το διαδίκτυο. “Ακυρώνουν τα FB , Instagram τη δημόσια εμπιστοσύνη στη δικαιοσύνη” τόνισε αναφερόμενος σε σχόλια και άλλα που καταγράφονται στα Μέσα Κοινωνικής Δικτύωσης.
Τα Τέμπη
Να σημειωθεί ότι ο πρόεδρος του Αρείου Πάγου, Αναστασία Παπαδοπούλου, αναφέρθηκε στο αίτημα εκταφής τονίζοντας ότι «το αίτημα αυτό υποβλήθηκε στο πλαίσιο της ανάκρισης, η οποία όμως έχει πλέον ολοκληρωθεί νομίμως και η δικογραφία έχει διαβιβαστεί στην πρόεδρο Εφετών. Στην παρούσα φάση, το ζήτημα αφορά την εξέταση οστών για ουσίες όπως το ξυλόλιο, ωστόσο τέτοια αιτήματα είχαν ήδη κατατεθεί κατά την ανάκριση και απορρίφθηκαν με αιτιολογημένες αποφάσεις. Συνεπώς, δεν μπορεί να γίνει επιστροφή σε αυτά. Αν υπάρξει τέτοια δυνατότητα, αυτή εναπόκειται αποκλειστικά στην κρίση της προέδρου Εφετών».
Η ίδια διευκρίνισε ότι «κανένα δικαίωμα δεν έχει χαθεί. Οποιοδήποτε αίτημα απορρίφθηκε στην ανάκριση μπορεί να υποβληθεί εκ νέου στο ακροατήριο. Στόχος όλων πρέπει να είναι η έναρξη της δίκης και της αποδεικτικής διαδικασίας. Θέλουν άραγε κάποιοι να μην ξεκινήσει ποτέ αυτή η δίκη;». Παράλληλα, στράφηκε με έντονο τρόπο εναντίον όσων –όπως είπε– «εκμεταλλεύονται τον πόνο των συγγενών». «Η χώρα έχει γνωρίσει κι άλλα τραγικά γεγονότα, όπως στη Μάνδρα και στο Μάτι, χωρίς να υπάρξουν τέτοιου είδους αντιδράσεις. Δεν μπορούμε να αφαιρούμε από τον ανακριτή το δικαίωμα να κλείσει την ανάκριση. Όταν το έπραξε, υπήρχαν άνθρωποι έξω από το γραφείο του που φώναζαν “Δεν θα σε αφήσουμε να την κλείσεις”! Μα ποιοι είναι αυτοί που μπορούν να εμποδίσουν τον ανακριτή; Οι κατηγορούμενοι πρέπει να οδηγηθούν στο δικαστήριο και, αν κριθούν ένοχοι, να τιμωρηθούν. Πότε όμως θα συμβεί αυτό; Πότε θέλουν όσοι κινούνται γύρω από τους συγγενείς να διεξαχθεί η δίκη; Ο μόνος δρόμος για τη δικαιοσύνη είναι η έναρξη της ακροαματικής διαδικασίας».
Στο ίδιο μήκος κύματος κινήθηκε και ο εισαγγελέας του Αρείου Πάγου, Κωνσταντίνος Τζαβέλλας, ο οποίος εξέφρασε την έντονη δυσαρέσκειά του απέναντι σε όσους επιχειρούν να του αποδώσουν την ευθύνη να δώσει παραγγελία ώστε η δικογραφία να επιστρέψει στην ανάκριση. «Δεν είναι δυνατόν νομικοί να απαιτούν από μένα να δώσω εντολή στον εισαγγελέα Εφετών Λάρισας ή στην πρόεδρο Εφετών να ανοίξουν ξανά την υπόθεση. Αυτό είναι εκτός του πλαισίου του νόμου. Το αίτημα έχει κριθεί στην προδικασία και μόνο η πρόεδρος Εφετών είναι αρμόδια να το εξετάσει», υπογράμμισε χαρακτηριστικά.
Χατζηδάκης: Στόχος να μειωθεί ο χρόνος για την τελεσιδικία σε 630 ημέρες το 2027, από 1.500 σήμερα
Τέσσερις προτάσεις για την επιτάχυνση της απονομής της δικαιοσύνης προκειμένου να αποκατασταθεί η εμπιστοσύνη, να ενισχυθεί η ασφάλεια δικαίου και το κράτος δικαίου παρουσίασε ο αντιπρόεδρος της κυβέρνησης Κωστής Χατζηδάκης, μιλώντας απόψε στο Συνέδριο «Δικαιοσύνη: Θεμέλιο Ανάπτυξης & Ευημερίας» που πραγματοποιείται στην Αθήνα.
Ο κ. Χατζηδάκης τόνισε ότι η κυβέρνηση έχει κάνει σημαντικά βήματα για να βελτιωθεί η κατάσταση. Σε αυτά περιλαμβάνονται:
-Ο νέος δικαστικός χάρτης που αναδιοργανώνει τη γεωγραφία της Δικαιοσύνης, που θεσπίστηκε για πρώτη φορά μετά από πολλές δεκαετίες. Ήδη στην Αθήνα ο αριθμός των δικαστών αυξήθηκε από 400 σε περίπου 750.
-Ο μηχανισμός περικοπής αποδοχών για σοβαρές καθυστερήσεις στην έκδοση αποφάσεων.
-Η νέα δικονομία για το Ελεγκτικό Συνέδριο και το ΣτΕ και ο νέος Κώδικας Πολιτικής Δικονομίας.
-Η έμπρακτη εμπιστοσύνη στους λειτουργούς της δικαιοσύνης: Με την ενίσχυση της συμμετοχής των δικαστών στην επιλογή της ηγεσίας των ανωτάτων δικαστηρίων. Καθώς και με τη μεταφορά στους δικηγόρους και τους συμβολαιογράφους αρμοδιοτήτων που μέχρι σήμερα επιβάρυναν τα δικαστήρια.
«Υπολογίζεται», είπε, «πως ήδη 25.000 υποθέσεις τον χρόνο αφαιρούνται από τα δικαστήρια».
-Οι επενδύσεις στη Δικαιοσύνη με πόρους του εθνικού προϋπολογισμού και των ευρωπαϊκών ταμείων. Περιλαμβάνουν μεταξύ άλλων τις αυξήσεις στους μισθούς και τα επιδόματα των υπηρετούντων στη Δικαιοσύνη, την κάλυψη των οργανικών θέσεων δικαστών και τις νέες προσλήψεις για δικαστικούς υπαλλήλους που είναι σε εξέλιξη, τον εκσυγχρονισμό των δικαστικών μεγάρων και την ψηφιοποίηση.
- Οι κανόνες για την καλή νομοθέτηση που έχουν εισαχθεί π.χ. με το Ν. 4462/2019, και οι κωδικοποιήσεις που νομοθετούνται σε ένα ευρύτατο φάσμα, από τη φορολογία ως τους ΟΤΑ.
Ωστόσο, όπως σημείωσε ο αντιπρόεδρος της κυβέρνησης, η κατάσταση της Δικαιοσύνης δεν ήταν και δεν είναι ακόμη αυτή που θα έπρεπε, κάτι που επισημαίνεται όχι μόνο από τους πολίτες - μόλις το ένα τρίτο των πολιτών δηλώνουν εμπιστοσύνη στη Δικαιοσύνη, έναντι περίπου 60% που είναι ο ευρωπαϊκός μέσος όρος – αλλά και από τους οίκους αξιολόγησης της οικονομίας. Σύμφωνα με τα σχετικά στοιχεία σήμερα χρειάζονται κατά μέσο όρο 1.500 ημέρες για την τελεσιδικία μιας υπόθεσης και στόχος της κυβέρνησης είναι να μειωθούν στις 630 ημέρες που είναι ο μέσος όρος των χωρών του Συμβουλίου της Ευρώπης.
Στο πλαίσιο αυτό οι προτάσεις που παρουσίασε ο κ. Χατζηδάκης είναι:
Πρώτον, να ενισχυθεί η εξωδικαστική επίλυση διαφορών, με τη δημιουργία ενός νέου, κεντρικού οργάνου στις κομβικές δημόσιες υπηρεσίες που συναλλάσσονται με τον πολίτη (π.χ. ΕΦΚΑ), στο πρότυπο της Διεύθυνσης Επίλυσης Διαφορών της ΑΑΔΕ.
Δεύτερον, να επεκταθεί στον Άρειο Πάγο η διαδικασία που καθιερώθηκε στο ΣτΕ ώστε να απορρίπτονται γρήγορα, οι προδήλως αβάσιμες αναιρέσεις.
Τρίτον, να καθιερωθεί νομοθετικά η αρχή της ευνοϊκότερης διοικητικής κύρωσης: αν μετά από μία διοικητική παράβαση επέλθει νομοθετική μεταβολή και προβλεφθεί ηπιότερη διοικητική κύρωση (μικρότερο πρόστιμο, κ.λπ.), να ισχύει και για τις παραβάσεις που είναι εκκρεμείς στα δικαστήρια.
Τέταρτον, να εγκαθιδρυθεί ένας μόνιμος μηχανισμός που θα εξασφαλίζει τη συμμόρφωση της Διοίκησης στις αποφάσεις της Δικαιοσύνης. «Είναι υποχρέωσή μας απέναντι στη Δικαιοσύνη και τον πολίτη, ώστε να μη νιώθει ανυπεράσπιστος απέναντι στο «βαθύ κράτος».
Ο κ. Χατζηδάκης υπογράμμισε ότι για ενισχυθεί η ασφάλεια δικαίου και η εμπιστοσύνη, είναι κρίσιμη η συμβολή όλων. «Μόνο έτσι», κατέληξε, «θα εμπεδωθεί ένα κλίμα εμπιστοσύνης, που θα δώσει ουσία και βάθος στις μεταρρυθμίσεις. Μια Δικαιοσύνη γρήγορη, αξιόπιστη και δίκαιη είναι το πιο σταθερό θεμέλιο για να αναπτυχθεί η οικονομία, να ενισχυθεί η κοινωνική συνοχή και να αναβαθμιστεί η δημοκρατία μας».
