Στην καρδιά της Δυτικής Αυστραλίας, σε ένα φαινομενικά αδιάφορο λάκκο κοντά στο χωριό Eneabba, κρύβεται ένα στοίχημα δισεκατομμυρίων. Πρόκειται για απόθεμα ενός εκατομμυρίου τόνων σπάνιων γαιών – κρίσιμων ορυκτών για ηλεκτρικά οχήματα, ανεμογεννήτριες και αμυντικά συστήματα. Η Καμπέρα ποντάρει δυνατά: με δάνειο 1 δισ. δολαρίων στη Iluka Resources, σκοπεύει να σπάσει το μονοπώλιο που η Κίνα έχει οικοδομήσει επί δεκαετίες.
Σήμερα, η Κίνα ελέγχει πάνω από το 50% της παγκόσμιας εξόρυξης σπάνιων γαιών και σχεδόν το 90% της επεξεργασίας τους. Οι ΗΠΑ εισάγουν το 80% των αναγκών τους από το Πεκίνο, ενώ η Ε.Ε. εξαρτάται κατά 98%. Δεν είναι τυχαίο ότι οι σπάνιες γαίες χαρακτηρίζονται πλέον στρατηγικό υλικό για τη «πράσινη μετάβαση», τα ηλεκτρικά αυτοκίνητα και τις αμυντικές τεχνολογίες.
Η Iluka, που παραδοσιακά εξόρυσσε ζιρκόνιο και τιτάνιο, βρέθηκε με ένα τεράστιο απόθεμα δυσπροσίου και τερβίου – δύο από τα πιο περιζήτητα σπάνια μέταλλα. Αξίζουν ήδη πάνω από 650 εκατ. δολάρια, αλλά το δύσκολο κομμάτι είναι η επεξεργασία: μια διαδικασία πολύπλοκη, δαπανηρή και γεμάτη περιβαλλοντικούς κινδύνους.
Με την κρατική στήριξη, σχεδιάζεται η κατασκευή ενός νέου διυλιστηρίου, που θα ξεκινήσει να λειτουργεί σε δύο χρόνια και – σύμφωνα με την εταιρεία – θα μπορεί μέχρι το 2030 να καλύψει σημαντικό ποσοστό της δυτικής ζήτησης. «Χωρίς μια εναλλακτική αλυσίδα εφοδιασμού, η βιομηχανία μας παραμένει όμηρος της Κίνας», παραδέχεται ο επικεφαλής της Iluka, Νταν ΜακΓκραθ.
Η υπουργός Πόρων της Αυστραλίας, Μαντλίν Κινγκ, το θέτει πιο ωμά: «Η ανοιχτή αγορά σπάνιων γαιών είναι μύθος. Υπάρχει ένας προμηθευτής που καθορίζει τους κανόνες. Είτε θα καθίσουμε άπραγοι, είτε θα χτίσουμε τη δική μας βιομηχανία.»
Η πρόκληση; Να αποδειχθεί ότι η Αυστραλία μπορεί να γίνει αξιόπιστη και πιο καθαρή πηγή, σε έναν αγώνα όπου το διακύβευμα είναι η ίδια η ενεργειακή ασφάλεια της Δύσης.
Πηγή: BBC
