Παρά το μορατόριουμ δημοσίων παρεμβάσεων που συμφωνήθηκε μεταξύ Αθήνας και Λευκωσίας, ο Κύπριος υπουργός Οικονομικών Μάκης Κεραυνός επανήλθε με νέες εμπρηστικές δηλώσεις, ρίχνοντας λάδι στη φωτιά γύρω από το έργο της ηλεκτρικής διασύνδεσης Ελλάδας–Κύπρου.
Ο κ. Κεραυνός υπονόησε ότι υπάρχουν μελέτες που δείχνουν ότι το έργο δεν είναι βιώσιμο και έχουν αποσταλεί στην ελληνική κυβέρνηση ένα χρόνο πριν, κάτι που διαψεύδει την ίδια του την κυβέρνηση η οποία έχει στείλει μαζί με την ελληνική σχετική επιστολή προς την Κομισιόν τον Μάρτιο του 2025, επιβεβαιώνοντας την στήριξή τους στο έργο ώστε να παραμείνει στην λίστα PCI.
Η στάση του Κύπριου υπουργού Οικονομικών δημιουργεί ερωτήματα για το αν πρόκειται απλώς για προσωπική επιλογή σκληρής γραμμής ή για συνειδητό ρόλο σε μια καλά σκηνοθετημένη τακτική της Λευκωσίας.
Όπως αναφέρουν διπλωματικοί κύκλοι, δεν αποκλείεται ο κ. Κεραυνός να λειτουργεί ως «κακός μπάτσος» σε ένα καλοστημένο παιχνίδι πίεσης προς την Αθήνα και τις Βρυξέλλες — με στόχο να διαπραγματευτεί καλύτερους όρους για τη χρηματοδότηση και το επιμερισμό κόστους του έργου ή ακόμα και για την προσχηματική εγκατάλειψή του με επίρριψη ευθύνης στην ελληνική πλευρά.
Η τακτική αυτή, αν και ριψοκίνδυνη, δεν είναι ασυνήθιστη στις διαπραγματεύσεις Λευκωσίας–Βρυξελλών. Ωστόσο, στην παρούσα συγκυρία, ενδέχεται να εκθέσει την Κύπρο και να καθυστερήσει περαιτέρω ένα έργο στρατηγικής σημασίας που θα μπορούσε να μειώσει έως και 30% το κόστος ηλεκτρισμού για τους Κυπρίους.
Από την ρητορική Κεραυνού δεν ξέφυγε η αναφορά ότι και η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων δεν θεωρεί βιώσιμο το έργο, κάτι που διαψεύδεται με την συμμετοχή της στο project τους τελευταίους 14 μήνες, αλλά και με νέα διάψευση κύκλων της χτες μετά τις δηλώσεις του υπουργού.
Η Κομισιόν μπαίνει στο παιχνίδι
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αποφάσισε να αναλάβει ενεργό ρόλο στην υπόθεση του Great Sea Interconnector (GSI), θεωρώντας το έργο κρίσιμης σημασίας για την ενεργειακή ασφάλεια της Ανατολικής Μεσογείου.
Το ραντεβού με τον Επίτροπο Ενέργειας Νταν Γιόργκενσεν θα γίνει μόνο με τη συμμετοχή των υπουργών Ενέργειας Ελλάδας και Κύπρου, χωρίς υπηρεσιακούς ή πολιτικούς συμβούλους. Η Κομισιόν δηλώνει έτοιμη να αναλάβει πρωτοβουλία διαπραγμάτευσης με την Τουρκία, ώστε να ξεμπλοκάρει τεχνικά και γεωπολιτικά εμπόδια, υπό την προϋπόθεση ότι η Κύπρος θα αρχίσει να καλύπτει τις οικονομικές της υποχρεώσεις απέναντι στο έργο και στον ΑΔΜΗΕ.
Η παρέμβαση αυτή σηματοδοτεί την πρώτη ευθεία εμπλοκή των Βρυξελλών στο έργο, με στόχο να διασφαλιστεί ότι η υλοποίησή του δεν θα χαθεί μέσα σε πολιτικές αντιπαραθέσεις και εθνικά μικροπαίγνια.
Τα συμφέροντα που δεν θέλουν το έργο
Πίσω από τη ρητορική και τις πολιτικές αντιθέσεις ολοένα και περισσότεροι – και στις Βρυξέλλες - αφήνουν να εννοηθεί ότι πίσω από την στάση των Κύπριων αξιωματούχων, κρύβονται πιέσεις που δέχονται από ισχυρά επιχειρηματικά συμφέροντα στο νησί.
Είναι γνωστό ότι εισαγωγείς πετρελαίου επωφελούνται από την ενεργειακή απομόνωση του νησιού. Επίσης οι εγχώριοι παραγωγοί ΑΠΕ, οι οποίοι απολαμβάνουν υψηλές τιμές λόγω έλλειψης ανταγωνισμού.
Υπάρχουν και παράγοντες της αγοράς ενέργειας που φοβούνται ότι η διασύνδεση και ο έλεγχος από τον ΑΔΜΗΕ θα επιβάλουν διαφάνεια και νέους κανόνες.
Η αντίσταση αυτών των ομάδων εξηγεί τη διγλωσσία και τις εσωτερικές τριβές στη Λευκωσία, που καθυστερούν την οριστική απόφαση για το έργο.
Η επόμενη μέρα
Η συνάντηση της Πέμπτης με τον Επίτροπο Γιόργκενσεν θα καθορίσει αν η πολιτική αντιπαράθεση θα δώσει τη θέση της στη συνεργασία — ή αν η υπόθεση θα εξελιχθεί σε ένα ακόμη παράδειγμα κυπριακής “αυτοϋπονόμευσης” ενός ευρωπαϊκού έργου ζωτικής σημασίας.
