Η Κυριακή 5 Οκτωβρίου 2025 καταγράφεται ως η πιο ταραχώδης ημέρα για το έργο Great Sea Interconnector (GSI) — την ηλεκτρική διασύνδεση Ελλάδας–Κύπρου–Ισραήλ, που προοριζόταν να αποτελέσει ενεργειακή γέφυρα της Ανατολικής Μεσογείου. Οι δηλώσεις, οι διαψεύσεις και η έκτακτη σύσκεψη στο Μέγαρο Μαξίμου έφεραν στην επιφάνεια τη βαθύτερη κρίση συνεργασίας ανάμεσα σε Αθήνα και Λευκωσία.
Η κυβέρνηση της Κυπριακής Δημοκρατίας φέρεται, σύμφωνα κυπριακές πηγές, να δέχθηκε με ικανοποίηση την σαφή διευκρίνιση από πλευράς ΑΔΜΗΕ ότι αναγνωρίζει το Πλαίσιο Συμφωνίας Κύπρου-Ελλάδος και τις πρόνοιές του για την ηλεκτρική διασύνδεση Ελλάδας-Κύπρου-Ισραήλ.
Οι ίδιες πηγές πληροφόρησης αναφέρουν πως η Λευκωσία παραπέμπει στην πρόσφατη κοινή δήλωση του Προέδρου Χριστοδουλίδη και του Πρωθυπουργού Μητσοτάκη στη Νέα Υόρκη στις 23 περασμένου Σεπτεμβρίου, με την οποία επανέλαβαν την προσήλωση των δύο κυβερνήσεων προς την υλοποίηση του συγκεκριμένου έργου στρατηγικής σημασίας.
Η εξέλιξη δεν παραπέμπει σε ένα «τέλος καλά, όλα καλά», καθώς για πρώτη φορά και οι δύο ηγέτες, πρώτα ο Χριστοδουλίδης με τις δηλώσεις του και μετά ο Μητσοτάκης με την έκτακτη σύσκεψη απόγευμα Κυριακής, κλιμάκωσαν σε αυτόν τον βαθμό τις ελληνοκυπριακές σχέσεις. Πλέον είναι σαφές ότι όλες οι εναλλακτικές σχετικά με το έργο της διασύνδεσης βρίσκονται στο τραπέζι, με μια απότομη αποκλιμάκωση της ρητορικής μεταξύ των δύο χωρών να θεωρείται η πιθανότερη. Οι επόμενοι που αναμένεται να πάρουν θέση είναι η Κομισιόν, που βάζει και πολλά χρήματα στο έργο, αλλά και η γαλλική κατασκευάστρια του καλωδίου Nexans που εξαντλεί και τα τελευταία ψήγματα υπομονής της.
Πρωινή έκρηξη στη Λευκωσία
Όλα ξεκίνησαν το πρωί της Κυριακής 5 Οκτωβρίου, γύρω στις 11:00. Ο Πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας, Νίκος Χριστοδουλίδης, απαντώντας σε ερώτηση δημοσιογράφων για δημοσίευμα του Φιλελεύθερου, εξαπέλυσε πρωτοφανή επίθεση κατά του ΑΔΜΗΕ.
«Η κυπριακή κυβέρνηση δεν εκβιάζεται από κανέναν επικεφαλής του ΑΔΜΗΕ. Αν νομίζει ότι με τέτοιες επιστολές μπορεί να μας πιέσει, τότε δεν ξέρει με ποιους έχει να κάνει», είπε, προκαλώντας αίσθηση τόσο στη Λευκωσία όσο και στην Αθήνα.
Το δημοσίευμα αποκάλυπτε ότι ο ΑΔΜΗΕ υπέβαλε ένσταση στη ΡΑΕΚ (Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας Κύπρου), ζητώντας να του αναγνωριστούν δαπάνες ύψους 251 εκατ. ευρώ, έναντι των 82 εκατ. ευρώ που είχε εγκρίνει η ΡΑΕΚ με την απόφασή της στις 31 Ιουλίου.
Η είδηση μεταδόθηκε άμεσα από τα κυπριακά και ελληνικά ΜΜΕ, προκαλώντας κύμα αντιδράσεων και εικασιών για ρήγμα στις σχέσεις των δύο πλευρών.
Η διάψευση του ΑΔΜΗΕ
Λίγες ώρες αργότερα, ο ΑΔΜΗΕ προχώρησε σε επίσημη ανακοίνωση διάψευσης.
Ο Διαχειριστής τόνισε ότι «ουδέποτε ζήτησε την άμεση καταβολή των 251 εκατ. ευρώ», διευκρινίζοντας ότι η ένσταση αφορά «την τυπική διαδικασία επανεξέτασης της απόφασης της ΡΑΕΚ» και πως το μόνο ποσό που διεκδικείται άμεσα είναι η πρώτη δόση των 25 εκατ. ευρώ για το 2025, όπως έχει εγκριθεί στο επενδυτικό πλάνο του έργου.
Παράλληλα, κύκλοι στην Αθήνα έκαναν λόγο για «αυθαίρετη και αδιασταύρωτη πληροφόρηση» εκ μέρους της κυπριακής εφημερίδας, επισημαίνοντας ότι οι διαδικασίες βρίσκονται εντός των προβλεπόμενων θεσμικών ορίων και ότι δεν υπάρχει καμία πρόθεση «εκβιασμού» της κυπριακής πλευράς.
Το απόγευμα στο Μέγαρο Μαξίμου
Η ένταση μεταφέρθηκε γρήγορα στην Αθήνα.
Καθώς οι δηλώσεις του Κύπριου Προέδρου έπαιζαν στα δελτία ειδήσεων, ο Πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης, που επέστρεφε από την Αμοργό, κάλεσε σε έκτακτη σύσκεψη στο Μέγαρο Μαξίμου τον Υπουργό Περιβάλλοντος & Ενέργειας και τη διοίκηση του ΑΔΜΗΕ.
Η σύσκεψη ξεκίνησε αργά το απόγευμα και ολοκληρώθηκε λίγο πριν τις 19:00.
Σύμφωνα με κυβερνητικές πηγές, ο Πρωθυπουργός ενημερώθηκε αναλυτικά για τις οικονομικές, νομικές και τεχνικές παραμέτρους του έργου, ενώ επιβεβαιώθηκε ότι «η Αθήνα παραμένει προσηλωμένη στην κοινή ευρωπαϊκή γραμμή με τη Λευκωσία, όπως είχε συμφωνηθεί στη Νέα Υόρκη».
Ωστόσο, οι ίδιες πηγές αναγνώριζαν ότι η σημερινή ρήξη έχει δημιουργήσει «σοβαρότατη πολιτική και επικοινωνιακή σκιά» γύρω από το έργο. Δεν εκδόθηκε επίσημη ανακοίνωση μετά τη σύσκεψη, κάτι που δείχνει ότι η κυβέρνηση προτιμά πρώτα να επιδιώξει ήρεμες επαφές με τη Λευκωσία.
Η ευρωπαϊκή διάσταση και ο ρόλος της Nexans
Εν τω μεταξύ, στο παρασκήνιο, η γαλλική Nexans, ο ανάδοχος του έργου για την κατασκευή του υποθαλάσσιου καλωδίου, παρακολουθεί στενά τις εξελίξεις.
Η εταιρεία, που έχει ήδη παραδώσει μεγάλο τμήμα του έργου, δεν έχει λάβει πληρωμές τους τελευταίους μήνες, ενώ φέρεται έτοιμη να αναστείλει προσωρινά την παραγωγή αν δεν αποσαφηνιστεί το καθεστώς πληρωμών.
Η Κομισιόν, η οποία παρακολουθεί στενά τη σύγκρουση, θεωρεί το έργο κομβικό για την ενεργειακή ασφάλεια της Ευρώπης και φέρεται να προετοιμάζει νέα παρέμβαση για να διασφαλιστεί η συνέχισή του.
Η επόμενη μέρα
Η Κυριακή 5 Οκτωβρίου θα μείνει στην ιστορία του GSI ως η ημέρα που το «καλώδιο της διασύνδεσης» έγινε καλώδιο έντασης.
Η Αθήνα καλείται τώρα να ισορροπήσει ανάμεσα στην ανάγκη πολιτικής αποκλιμάκωσης και την υπεράσπιση των επενδύσεων του ΑΔΜΗΕ, ενώ η Λευκωσία δείχνει αποφασισμένη να μην υποχωρήσει στις οικονομικές της επιφυλάξεις.
Το ερώτημα πλέον είναι αν η ρήξη αυτή θα αποδειχθεί προσωρινή — ή αν το έργο που σχεδιάστηκε για να ενώσει δύο χώρες, θα μετατραπεί στο σύμβολο του ενεργειακού τους διαζυγίου.
