Σε αξιωματούχο της κυβέρνησης του Νίκου Αναστασιάδη, ιδιώτη επενδυτή και στέλεχος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, δηλαδή στην προ ΑΔΜΗΕ περίοδο, φαίνεται ότι στρέφονται οι έρευνες της ευρωπαϊκής εισαγγελίας για την ηλεκτρική διασύνδεση Ελλάδας-Κύπρου, την ώρα που ο υπουργός Οικονομικών της Κυπριακής Δημοκρατίας, Μάκης Κεραυνός βάλλει εκ νέου κατά του έργου και οι κυβερνήσεις των δύο χωρών επιδίδονται σε ένα ιδιότυπο πινγκ πονγκ ευθυνών για την (δύσκολη από κάθε πλευρά) επόμενη ημέρα.
Σύμφωνα με την κυπριακή εφημερίδα «Φιλελεύθερος», η έρευνα της ευρωπαϊκής εισαγγελίας αφορά την περίοδο πριν από την πώληση του έργου από τη EuroAsia Interconnector στον ΑΔΜΗΕ και ειδικότερα:
- Πολιτικά εκτεθειμένο πρόσωπο – αξιωματούχο και συγγενικά του πρόσωπα, για τα οποία κατατέθηκε επώνυμα ισχυρισμός ότι προώθησε εκ της θέσεώς του, έναντι προσωπικού οφέλους, την επένδυση της EuroAsia Interconnector, με τελικό στόχο την εξασφάλιση γενναίας χορηγίας από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Ο στόχος επιτεύχθηκε, με χορηγία 658 εκατ. ευρώ, η μεγαλύτερη που δόθηκε ποτέ για τέτοιο έργο από την Κομισιόν. Αυτή η πτυχή της έρευνας θα καλύψει και ισχυρισμούς για εμπλοκή και άλλων πολιτικά εκτεθειμένων προσώπων ή και κυβερνητικών στελεχών.
- Παράλληλα, υπό διερεύνηση έχουν τεθεί από την ευρωπαϊκή εισαγγελία και οι συνθήκες υπό τις οποίες η επενδυτική πρόταση ενός ιδιώτη, χωρίς επιβεβαιωμένη τεχνογνωσία και ικανή πρόσβαση σε εξωτερική χρηματοδότηση, για ένα εξαιρετικά δαπανηρό και απαιτητικό έργο εθνικής και πανευρωπαϊκής σημασίας (ηλεκτρική διασύνδεση Ισραήλ – Κύπρου με το ευρωπαϊκό δίκτυο) εγκρίθηκε, υποστηρίχθηκε και χρηματοδοτήθηκε από την Κυπριακή Δημοκρατία (μεταξύ άλλων με δάνειο 100 εκατ. ευρώ του κράτους από το Ταμείο Ανάκαμψης) και στη συνέχεια από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Εξετάζονται, μεταξύ άλλων, οι συνθήκες υπό τις οποίες η Ευρωπαϊκή Επιτροπή και η Γενική Διεύθυνση Ενέργειας, λίγους μήνες μετά την απόφασή της να χρηματοδοτήσει την ηλεκτρική διασύνδεση που προωθούσε η EuroAsia με 658 εκατομμύρια, προέβη σε επανειλημμένα διαβήματα προς την κυπριακή κυβέρνηση, μετά τις προεδρικές εκλογές του 2023, ώστε να αποσυρθεί από το έργο ο τότε ιδιοκτήτης της EuroAsia, λόγω αδυναμίας του να βρει πρόσβαση σε δανεισμό εκατομμυρίων ευρώ, αλλά και της έλλειψης τεχνογνωσίας εκ μέρους της εταιρείας του. Κάτι που τελικά έγινε, με την «επιστράτευση» του ΑΔΜΗΕ, ο οποίος αγόρασε το έργο από την EuroAsia για περίπου 48 εκατ. ευρώ.
-Υπό διερεύνηση έχει τεθεί και καταγγελία ότι στέλεχος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, που συμμετείχε στη διαχείριση-έγκριση των αιτήσεων της EuroAsia για το έργο της διασύνδεσης, διαπιστώθηκε αργότερα ότι εργοδοτήθηκε από την εν λόγω εταιρεία.
Νέοι… κεραυνοί κατά του έργου
Στο μεταξύ, σε συνέντευξή του στην ίδια εφημερίδα που πρόκειται να δημοσιευθεί μεθαύριο Κυριακή -και τμήμα της δημοσιοποίησε ήδη ο «Φιλελεύθερος»- ο υπουργός Οικονομικών της Κυπριακής Δημοκρατίας, Μάκης Κεραυνός ξεκαθαρίζει ότι δεν πρόκειται να εκταμιευθούν τα 25 εκατ. ευρώ προς την ΑΔΜΗΕ καθώς όπως τονίζει:
«Από τον ΑΔΜΗΕ δεν έχουν γίνει όλα όσα είχαν συμφωνηθεί σε ένα πλαίσιο συναντίληψης, είτε είναι χρονοδιαγράμματα, είτε είναι κατασκευή του έργου, είτε βυθομετρήσεις κλπ. Επομένως, υπάρχει μια καθυστέρηση του έργου και από την άλλη δεν μπορούν να απελευθερωθούν χρήματα, αφού δεν έχουν υλοποιηθεί θέματα τα οποία θα έπρεπε να είχαν δρομολογηθεί από τον ΑΔΜΗΕ».
«Άρα εσείς δεν θα συναινέσετε στην εκταμίευση των χρημάτων;», ερωτάται από την δημοσιογράφο και απαντά: «νομίζω ήμουν ξεκάθαρος».
Μήνυμα της κυπριακής κυβέρνησης προς τον ΑΔΜΗΕ
Στο ίδιο μήκος κύματος ο κυβερνητικός εκπρόσωπος της Κύπρου, Κωνσταντίνος Λετυμπιώτης, αφού ξεκαθάρισε χθες ότι «δεν υπάρχει η οποιαδήποτε διαφορά με την Ελληνική Κυβέρνηση», έστειλε το εξής μήνυμα στον ΑΔΜΗΕ απαντώντας σε ερώτηση δημοσιογράφου για το ποιες είναι αυτές οι υποχρεώσεις που δεν υλοποιούνται: «Αυτό είναι ζήτημα, το οποίο συζητήθηκε κατά την τελευταία μεγάλη σύσκεψη στην Κύπρο πέρσι. Είναι γνωστές οι υλοποιήσεις και ως προς την πρόοδο των εργασιών του έργου».
Σε παρατήρηση δημοσιογράφου ότι μεγαλομέτοχος του ΑΔΜΗΕ κατά 51% είναι το κράτος της Ελλάδος, και άρα είναι και προς την Ελληνική Κυβέρνηση αυτή η απαίτηση, ο εκπρόσωπος υπογράμμισε: «Είναι προς τον φορέα υλοποίησης με τις διαδικασίες του φορέα υλοποίησης. Μπορεί να είναι μέτοχος η Ελληνική Κυβέρνηση, όμως ο φορέας υλοποίησης είναι που έχει δικές του διαδικασίες ως προς τη λήψη αποφάσεων ή ως προς την υλοποίηση των προϋποθέσεων που είχαν τεθεί».
Ερωτηθείς αν οι εκκρεμότητες αφορούν οικονομικά ζητήματα ή τις μελέτες, ο εκπρόσωπος εξήγησε: «Είναι οι προϋποθέσεις, οι οποίες είναι εις γνώση του φορέα υλοποίησης και οι οποίες είχαν συμφωνηθεί, είχαν συζητηθεί κατά τη μεγάλη διευρυμένη σύσκεψη που είχε γίνει και πέρσι εδώ στην Κύπρο».
Σε άλλη ερώτηση για το αντικείμενο της έρευνας, ο εκπρόσωπος ανέφερε ότι «η ενημέρωση που έχουμε είναι ότι έχουν υπάρξει κάποιες καταγγελίες, οι οποίες κατ’ αρχήν και κατ’ αρχάς έχουν διερευνηθεί αρμοδίως από την Ευρωπαϊκή Εισαγγελία και κρίθηκε ότι θα πρέπει να γίνει μια έρευνα που αφορά το έργο. Δεν έχουμε περισσότερες πληροφορίες. Έχουμε ενημερωθεί καθηκόντως, και όπως συμβαίνει και σε αντίστοιχες περιπτώσεις, η Ευρωπαϊκή Εισαγγελία θα προχωρήσει στις έρευνές της με τις διαδικασίες που τη διέπουν.»
Κληθείς να πει αν ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας συμφωνεί με τη θέση του Υπουργού Οικονομικών ότι δεν είναι βιώσιμο το έργο μέχρι να γίνουν αυτά πρέπει να γίνουν από τον Ανεξάρτητο Διαχειριστή Μεταφοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας (ΑΔΜΗΕ), ο Εκπρόσωπος είπε: «Η θέση της κυβέρνησης είναι μια και ενιαία, όπως ανέφερε χθες και ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας, ότι η βιωσιμότητα του έργου εξαρτάται από την υλοποίηση αυτών των προϋποθέσεων από πλευράς του φορέα υλοποίησης ως προς τη βιωσιμότητα του έργου».
Ερωτηθείς αν συμφωνεί με αυτήν τη θέση ο αρμόδιος Υπουργός Ενέργειας, ο εκπρόσωπος είπε: «Αυτή είναι η θέση της κυβέρνησης, ότι ο φορέας υλοποίησης θα πρέπει να προχωρήσει στην υλοποίηση των προϋποθέσεων. Αυτή είναι μια ενιαία θέση ολόκληρης της κυβέρνησης».
Ερωτηθείς αν τίθεται θέμα επικοινωνίας ή έλλειψης επικοινωνίας με την ελληνική πλευρά, γιατί προχθές τρεις αξιωματούχοι της Ελληνικής Κυβέρνησης είπαν ότι δεν έχουν γνώση των μελετών, τις οποίες επικαλέστηκε ο Κύπριος Υπουργός Οικονομικών, για να πει ότι το έργο δεν είναι βιώσιμο στην παρούσα φάση, και κάλεσαν την Κυπριακή Κυβέρνηση να ξεκαθαρίσει τη θέση της, ενώ δημοσιεύματα στον ελληνικό Τύπο αναφέρουν ότι η Κύπρος τραβά το καλώδιο από την πρίζα, ο εκπρόσωπος επισήμανε:
«Κανείς δεν τραβά το καλώδιο από την πρίζα. Δεν πρόκειται να σχολιάσω δημοσιεύματα ή το πώς ερμηνεύουν δημοσιογραφικά. Θα επαναλάβω αυτό που έχω πει. Οι επαφές με την Ελληνική Κυβέρνηση είναι τακτικές, είναι συχνές και εδράζονται στη διαχρονική ειλικρίνεια που τις χαρακτηρίζει. Θα πω κάτι, το οποίο νομίζω είναι ενδεικτικό και έχει αποδειχτεί στην πράξη από την πρώτη στιγμή. Αυτό το έργο, [είναι] ένα έργο, για το οποίο έχουν ξεκινήσει ο σχεδιασμός και οι ανακοινώσεις στη χώρα μας από το 2011, ένα έργο πολύ σημαντικό για την Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ), το οποίο έχει εξασφαλίσει μια πολύ υψηλή χρηματοδότηση από πλευράς της ΕΕ. Και εμείς έχουμε αναγνωρίσει από την πρώτη στιγμή τη γεωπολιτική αξία, τη στρατηγική του σημασία, με έναν τρόπο νηφάλιο, αναγνωρίζοντας ότι υπάρχει το ζήτημα της έγκαιρης υλοποίησης του έργου. Θυμάστε και τις συζητήσεις που είχαν προηγηθεί τον περασμένο χρόνο μέσα από τη δέουσα επιμέλεια που είχαμε επιδείξει ως προς κάποια ζητήματα, τα οποία είχαν συζητηθεί. Στη βάση αυτών των ζητημάτων που είχαν αναδειχθεί είναι και αυτές οι προϋποθέσεις που θα πρέπει να εκπληρωθούν, για να μπορέσει το έργο να υλοποιηθεί».
Π. Μαρινάκης: «Δεν υπάρχει καμιά όχληση της ευρωπαϊκής εισαγγελίας»
«Οι δηλώσεις του κ. Κεραυνού δημιουργούν εύλογα ερωτηματικά για την οικονομική βιωσιμότητα του έργου, τη χρηματοδότησή του και το κόστος», επανέλαβε χθες από την πλευρά της Ελλάδας ο υφυπουργός παρά τω πρωθυπουργώ και κυβερνητικός εκπρόσωπος, Παύλος Μαρινάκης.
«Έχει πει ο πρωθυπουργός, επαναλαμβάνοντας την επιθυμία της Ελλάδας να προχωρήσει ένα πολύ σημαντικό έργο καίριας σημασίας, ότι μια πολύ σημαντική διάσταση αυτού του έργου είναι και η οικονομική διάσταση, ο επιμερισμός δηλαδή του κόστους. Δεν νομίζω να υπάρχει κανείς που πιστεύει ή προτείνει το έργο αυτό να πληρωθεί μόνο από τον Έλληνα φορολογούμενο. Άρα, αυτό είναι κάτι που δεν μπορούμε να το προσπεράσουμε», υπογράμμισε και πρόσθεσε:
«Από κει και πέρα, δεν έχουν τεθεί υπόψη οι μελέτες βιωσιμότητας στις οποίες αναφέρθηκε ο Κύπριος υπουργός. Είναι επιτακτική η ανάγκη να ξεκαθαρίσει τη θέση της η κυπριακή πλευρά. Επαναλαμβάνουμε πως το έργο είναι καίριας σημασίας για την ελληνική κυβέρνηση».
Ερωτηθείς για την ευρωπαϊκή εισαγγελία και την έρευνα που διενεργεί επί του έργου, ο κυβερνητικός εκπρόσωπος υπογράμμισε ότι «δεν υπάρχει καμία - οποιαδήποτε όχληση έστω - της Ευρωπαϊκής Εισαγγελίας σχετικά με το GSI - αυτή είναι η ενημέρωση που έχω».
Σε άλλο σημείο της τοποθέτησής του επισήμανε: «είναι προφανές ότι με την Κύπρο μάς συνδέουν στενότατοι δεσμοί και υποστηρίζουμε τις μεγάλες κυπριακές θέσεις για τα εθνικά. Από κει και πέρα, υπάρχουν ζητήματα που έχουν τις δικές τους προεκτάσεις. Η ελληνική κυβέρνηση δεν μπορεί να παραβλέψει τις σημαντικές λεπτομέρειες ενός έργου, διαφορετικά δεν θα κινείτο υπέρ της προάσπισης των Ελλήνων φορολογούμενων. Αυτή είναι η ουσία της συζήτησης».
Με τον γενικό διευθυντή στο συμβούλιο υπουργών της ΕΕ
Επισημαίνεται ότι η Κύπρος υποβάθμισε την εκπροσώπησή της στο επίπεδο του γενικού διευθυντή Ενέργειας (Μάριου Παναγίδη) στο άτυπο συμβούλιο των υπουργών Ενέργειας της Ευρωπαϊκής Επιτροπής που πραγματοποιείται σήμερα στην Κοπεγχάγη και όπου την Ελλάδα εκπροσωπεί ο υφυπουργός Ενέργειας, Νίκος Τσάφος. Ως εκ τούτου χαμηλώνει ο πήχης των προσδοκιών για τις διμερείς συνομιλίες στο περιθώριο του συμβουλίου.
