Ηλεκτρική διασύνδεση Κρήτης-Αττικής: Μπαίνει κανονικά στην “πρίζα” και φέρνει πιο κοντά την Κρήτη στην ηπειρωτική χώρα - Τα οφέλη

Στα μέσα Ιανουαρίου του 2024 ο ΑΔΜΗΕ, σε ενημέρωσή του ανέφερε ότι το μεγάλο έργο ηλεκτρικής διασύνδεσης Κρήτης-Αττικής θα ετίθετο σε πλήρη λειτουργία το καλοκαίρι του 2025. Όπως φαίνεται εντός Αυγούστου, πιθανότατα και τις επόμενες ώρες, η δέσμευση γίνεται πράξη με την έναρξη της πλήρους και συνεχούς λειτουργίας του καλωδίου, καθώς περαιώθηκαν, με βάση πληροφορίες, οι τεχνικές δοκιμές.

Πρόκειται για ένα εγχείρημα, που έβαλε σε τροχιά υλοποίησης ο πρώην υπουργός Ενέργειας Γιώργος Σταθάκης, όταν μάλιστα με πείσμα επέμεινε, στηριζόμενος τότε, κι από τον τομεάρχη ενέργειας της Ν.Δ. Κ. Χατζηδάκη στο μακρινό 2016, να αποκοπεί ως υποέργο από τη διασύνδεση Κύπρου - Ελλάδος, καθώς διέβλεπε ότι έτσι το έργο δεν επρόκειτο να γίνει ποτέ. Όπερ κι εγένετο με βάση τα μέχρι τώρα δεδομένα με το έργο της σύνδεσης με την Κύπρο που συναντά πολλά προβλήματα. 

Σύγκριση

Έτσι, το όλο έργο έτρεξε με ταχύτατο ρυθμό από τη θυγατρική του ΑΔΜΗΕ “Αριάδνη Interconnection”. Ολοκληρώθηκε. δε, κατασκευαστικά σε χρόνο-ρεκόρ μόλις 4,5 ετών, όταν ανάλογα έργα Ευρωπαίων Διαχειριστών χρειάστηκαν πάνω από 7 έτη. Η υλοποίηση του έργου εκτός από υψηλό βαθμό τεχνικής δυσκολίας, αντιμετώπισε δυσμενείς συγκυρίες που συνέπεσαν με τη φάση κατασκευής του, όπως η πανδημία και οι σοβαρές διαταραχές που αυτή προκάλεσε στην παγκόσμια εφοδιαστική αλυσίδα.

Όπως αναφερόταν από τον ΑΔΜΗΕ τον Ιανουάριο του 2024 το χρονοδιάγραμμα που προέβλεπε την ολοκλήρωση των κατασκευαστικών εργασιών και έναρξη της ηλέκτρισης στο τέλος του 2024  και θέση του project σε πλήρη λειτουργία το καλοκαίρι του 2025 (σε συνέχεια των απαραίτητων δοκιμών). “Δηλαδή το έργο ολοκληρώνεται πέντε χρόνια μετά τη συμβασιοποίησή του το καλοκαίρι του 2020, κάτι που αποτελεί ρεκόρ, με βάση και σχετική σύγκριση του έργου με άλλα έργα ηλεκτρικών διασυνδέσεων ανάλογων προδιαγραφών που υλοποιούνται αυτή την περίοδο στην Ευρώπη. Όπως για παράδειγμα, η ηλεκτρική διασύνδεση Μαυροβουνίου-Ιταλίας (MON.ITA) που χρειάστηκε πάνω από επτά χρόνια για να ολοκληρωθεί και οι ηλεκτρικές διασυνδέσεις Γερμανίας - Νορβηγίας (NORD.LINK) και Ηνωμένου Βασιλείου - Νορβηγίας (NSL), έργα ανάλογης τεχνολογίας για τα οποία απαιτήθηκαν περί τα έξι χρόνια από την συμβασιοποίησή τους έως τη θέση της σε εμπορική λειτουργία” ανέφερε ο ΑΔΜΗΕ.

Πιο συγκεκριμένα, με βάση πηγές κοντά στον Διαχειριστή, τόσο στον Σταθμό Μετατροπής στην Αττική (Κουμουνδούρος) όσο και στο άλλο άκρο της διασύνδεσης (Δαμάστα Ηρακλείου Κρήτης) τα βασικά έργα Πολιτικού Μηχανικού που αφορούν τις κύριες  κτιριακές εγκαταστάσεις του Σταθμού (χώρος μετατροπής AC σε DC -Converter/DC Halls- και το κτίριο ελέγχου) είχαν σχεδόν ολοκληρωθεί από τις αρχές του 2024. Την ίδια περίοδο προχώρησαν και οι εργασίες για τα βοηθητικά κτίρια και οι λοιπές εργασίες διαμόρφωσης των εξωτερικών χώρων. Στον Κουμουνδούρο το 2024 έγινε η εγκατάσταση των μετασχηματιστών μετατροπέων, αλλά και προχώρησε η εγκατάσταση του κρίσιμου ηλεκτρομηχανολογικού εξοπλισμού στο χώρο του Converter Hall.

Στη Δαμάστα, η μεταφορά και εγκατάσταση των μετασχηματιστών μετατροπέων έγινε τον Φεβρουάριο του 2024 ενώ πραγματοποιήθηκαν και οι προκαταρκτικές εργασίες για την εκκίνηση εγκατάστασης του κρίσιμου ηλεκτρομηχανολογικού εξοπλισμού.

Αναφορικά με το καλωδιακό τμήμα της διασύνδεσης, εντός του 2023 ολοκληρώθηκε η εγκατάσταση και προστασία των υποβρύχιων καλωδίων υπερύψηλής τάσης σε όλο το μήκος της διαδρομής των 336 χλμ. από την Αττική έως την Κρήτη (συνολικά εγκαταστάθηκαν 672 χλμ. ενεργειακών καλωδίων και 672 χλμ. οπτικών ινών). 

Ολοκληρώθηκαν δε το 2024 και εντός τρέχοντος έτους μια σειρά από έργα όπως οι υποδομές των υπόγειων καλωδιακών τμημάτων ( σε Αττική και Κρήτη), η κατασκευή της υπόγειας όδευσης από το ΚΥΤ Κουμουνδούρου προς το σημείο προσαιγιάλωσης στην Πάχη.

Τα οφέλη

Να σημειωθεί ότι η  ολοκλήρωση της ηλεκτρικής διασύνδεσης  Αττικής - Κρήτης βάζει τίτλους τέλος στις κοστοβόρες πετρελαϊκές ηλεκτροπαραγωγικές μονάδες της Μεγαλονήσου φέρνοντας απομείωση των χρεώσεων της κατηγορίας ΥΚΩ για  όλους τους καταναλωτές, σε όλη τη χώρα. Να σημειωθεί ότι μέχρι σήμερα τα επιπλέον κόστη αυτά καλύπτονται από τις Υπηρεσίες Κοινής Ωφέλειας (ΥΚΩ) που πληρώνουν όλοι ως μέρος του λογαριασμού ρεύματος. Βέβαια αφορούν κι άλλες υπηρεσίες προς άλλα μη διασυνδεδεμένα νησιά, αλλά και για τις πιο ευάλωτες ομάδες.  

Όπως έχει αναφέρει μάλιστα, στα τέλη Μαΐου, με αφορμή τη δοκιμαστική λειτουργία της μεγάλης διασύνδεσης Αττικής-Κρήτης  ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας Σταύρος Παπασταύρου, η μη διασύνδεση των νησιών με την ηπειρωτική Ελλάδα κοστίζει κάθε χρόνο στους Έλληνες και στις Ελληνίδες 850 εκατ. ευρώ. Με την ηλεκτρική διασύνδεση Κρήτης και ηπειρωτικής χώρας, θα υπάρξει εξοικονόμηση κατά 300 εκατ. ευρώ ετησίως, ενώ το οικονομικό όφελος, συνδυαστικά με τη διασύνδεση Κρήτης-Πελοποννήσου, θα ανέλθει σε 550 εκατ. ευρώ το χρόνο. 

Παράλληλα ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Σταύρος Παπασταύρου σε τηλεοπτική του συνέντευξη με αφορμή τη δοκιμαστική λειτουργία της μεγάλης διασύνδεσης Αττικής-Κρήτης, με τη μεταφορά ηλεκτρικής ενέργειας συνεχούς ρεύματος μέσα από το έργο που κατασκεύασε η Ariadne Interconnection, θυγατρική του ΑΔΜΗΕ τόνισε ότι «το μεγαλύτερο ελληνικό νησί ενσωματώνεται στο εθνικό σύστημα ενέργειας, ενώ μπαίνει τέλος σε μια εκκρεμότητα δεκαετιών».

Το έργο

Πάντως η διασύνδεση της Κρήτης είναι ένα μεγάλο τεχνικό έργο με  ποντίσεις των υποβρυχίων καλωδίων, που έφτασαν σε βάθη έως και 1.200 μέτρα, κάτι που κατατάσσει το έργο στις βαθύτερες διασυνδέσεις του κόσμου.

«Έγινε σε χρόνο ρεκόρ από την ομάδα του ΑΔΜΗΕ, από τη θυγατρική του, Αριάδνη, και από τους αναδόχους. Μιλάμε για το brain drain - είχαμε και brain gain, ήρθαν 30-40 εξειδικευμένοι μηχανικοί Έλληνες από το εξωτερικό», προσέθεσε ο υπουργός.

Επίσης, ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας στάθηκε ιδιαίτερα στο όφελος που προκύπτει από την ολοκλήρωση της διασύνδεσης αυτής, τονίζοντας ότι η μη διασύνδεση των νησιών με την ηπειρωτική Ελλάδα κοστίζει κάθε χρόνο στους Έλληνες και στις Ελληνίδες 850 εκατ. ευρώ.

Υπενθυμίζεται ότι η Κρήτη διασυνδέθηκε κατ’ αρχάς το 2021 με την Πελοπόννησο, με τεχνολογία εναλλασσόμενου ρεύματος. Έτσι, η λειτουργία της δεύτερης διασύνδεσης αποτελεί ορόσημο για την Κρήτη, αφού σε συνδυασμό με την διασύνδεση μέσω Πελοποννήσου, αίρεται πλήρως η ηλεκτρική απομόνωση του μεγαλύτερου ελληνικού νησιού, καθιστώντας το ενεργειακό κόμβο με πολύ σημαντικά περιβαλλοντικά και οικονομικά οφέλη για τη χώρα και την τοπική κοινωνία.

Πρόκειται για ένα έργο ισχύος 1 GW και προϋπολογισμού 1,1 δισ. ευρώ, με τη χρήση τεχνολογίας αιχμής VSC στους Σταθμούς Μετατροπής και με ποντίσεις υποβρυχίων καλωδίων 500 kV σε βάθη έως 1.200 μέτρα, που το κατατάσσουν μέσα στις βαθύτερες διασυνδέσεις του κόσμου.

Η ηλεκτρική διασύνδεση Κρήτης-Αττικής αποτελείται από πολλά μεγάλα υποέργα με Αναδόχους κάποιες από τις μεγαλύτερες εταιρείες στον χώρο όπως οι Siemens, ΤΕΡΝΑ, Nexans, Prysmian, ΝΚΤ και Ελληνικά Καλώδια.