Τα αλλεπάλληλα μπλακ άουτ, που βύθισαν τις τελευταίες μέρες στο σκοτάδι περιοχές της Λεμεσού και της Λευκωσίας, αποκάλυψαν για ακόμη μία φορά το ενεργειακό κενό της Κύπρου. Μία βλάβη σε μετασχηματιστή στον Καρβουνά στάθηκε αρκετή για να αφήσει χιλιάδες νοικοκυριά και επιχειρήσεις χωρίς ρεύμα, σε ημέρες μάλιστα ακραίου καύσωνα.
Την ίδια ώρα, ένα σημαντικό μέρος της κοινωνίας και της πολιτικής τάξης εξακολουθεί να αντιδρά στην υλοποίηση της ηλεκτρικής διασύνδεσης με την Ελλάδα, του Great Sea Interconnector, που θα μπορούσε να αλλάξει ριζικά το ενεργειακό τοπίο του νησιού.
Η κατάσταση
Οι ασυνήθιστα υψηλές θερμοκρασίες, που οδηγούν σε συνεχή χρήση κλιματιστικών, σε συνδυασμό με βλάβες σε μονάδες της ΑΗΚ και στους τρεις σταθμούς ηλεκτροπαραγωγής, έχουν δημιουργήσει ένα εκρηκτικό μείγμα κινδύνου για την κάλυψη της ζήτησης ηλεκτρισμού τις επόμενες ώρες.
Η μέγιστη διαθέσιμη παραγωγή από μονάδες της ΑΗΚ ανέρχεται μόλις σε 1.050 μεγαβάτ, ισχύς που ενδέχεται να μην επαρκεί για να καλύψει την κατανάλωση μεταξύ 7 και 9 το βράδυ, όταν η παραγωγή από φωτοβολταϊκά θα μηδενιστεί.
Η Αντίφαση
Η Κύπρος βρίσκεται σε ενεργειακή απομόνωση. Παρά τις αυξανόμενες εγκαταστάσεις ανανεώσιμων πηγών, η έλλειψη αποθηκευτικών υποδομών σημαίνει ότι, όταν πέσει ο ήλιος ή παρουσιαστεί βλάβη, η παροχή ρεύματος τίθεται σε κίνδυνο.
Η διασύνδεση με την Ελλάδα δεν είναι πανάκεια, αλλά αποτελεί το μόνο έργο που μπορεί να προσφέρει άμεση πρόσβαση σε εναλλακτικές πηγές ηλεκτρισμού και να θωρακίσει το σύστημα από εκτεταμένες διακοπές.
Κι όμως, η δημόσια συζήτηση περιστρέφεται γύρω από το υψηλό κόστος, τις γεωπολιτικές τριβές και τις ανησυχίες για την περιβαλλοντική επίδραση της υποθαλάσσιας γραμμής. Αυτές οι ανησυχίες είναι θεμιτές, αλλά το ερώτημα παραμένει: ποιο είναι το κόστος της αδράνειας;
Το Οικονομικό Τίμημα της Μη Σύνδεσης
- Άμεσες απώλειες: Ένα μπλακ άουτ διάρκειας μερικών ωρών μπορεί να κοστίσει εκατοντάδες χιλιάδες ευρώ στην οικονομία — από χαμένη παραγωγικότητα, καταστροφή προϊόντων και διακοπή υπηρεσιών.
- Έμμεσες συνέπειες: Η ανασφάλεια τροφοδοσίας αποθαρρύνει επενδύσεις σε τομείς υψηλής κατανάλωσης ενέργειας και περιορίζει την ανταγωνιστικότητα.
- Μακροπρόθεσμο κόστος: Χωρίς πρόσβαση σε φθηνότερες πηγές ρεύματος από διασυνδεδεμένες αγορές, οι καταναλωτές θα συνεχίσουν να πληρώνουν υψηλότερες τιμές.
Η Στρατηγική Επιλογή
Η απόφαση για το αν η Κύπρος θα συνδεθεί ενεργειακά με την Ελλάδα και την ευρωπαϊκή αγορά δεν είναι απλώς τεχνικό ή περιβαλλοντικό ζήτημα — είναι στρατηγικό και οικονομικό.
Τα τελευταία περιστατικά δείχνουν ότι η χώρα δεν μπορεί να επαφίεται μόνο στις δικές της μονάδες παραγωγής, ειδικά όταν αυτές είναι γηρασμένες και ευάλωτες.
Η Κύπρος πρέπει να αποφασίσει αν θα παραμείνει σε ενεργειακή απομόνωση, πληρώνοντας το τίμημα με συχνά μπλακ άουτ και υψηλές τιμές, ή αν θα επενδύσει σε διασυνδέσεις που, παρά το υψηλό αρχικό κόστος, προσφέρουν μακροπρόθεσμη ασφάλεια και οικονομικά οφέλη.
Οι διακοπές ρεύματος δεν είναι τυχαία γεγονότα. Είναι προειδοποιήσεις. Και αγνοώντας τες, το σκοτάδι μπορεί να γίνει η νέα της κανονικότητα.
