Με την ηλεκτρική διασύνδεση Ελλάδας- Κύπρου (GSI) να τίθεται σε εβδομαδιαία βάση σε τηλεδιασκέψεις μεταξύ των των Ρυθμιστικών Αρχών Ελλάδας και Κύπρου (ΡΑΑΕΥ και ΡΑΕΚ) και του ΑΔΜΗΕ,αλλά και τον ΑΔΜΗΕ και την Ελλαδική πλευρά να τελεί σε αναμονή της υλοποίησης των πρόσφατων εξαγγελιών της Κυπριακής πλευράς για έγκριση μέσω της ΡΑΕΚ των πρώτων 25 εκατ. ευρώ για τον Great Sea Interconnector, ο Πρωθυπουργός στο πλαίσιο συνέντευξής του στην τηλεόραση του Σκάι έστειλε σαφές μήνυμα για το έργο.
H ηλεκτρική διασύνδεση Ελλάδας- Κύπρου (GSI) θα προχωρήσει και θα ολοκληρωθεί την κατάλληλη στιγμή τόνισε o πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης, σημειώνοντας ότι είναι «πιο σημαντικό έργο για την Κύπρο απ' ότι για την Ελλάδα. Χρηματοδοτείται με ευρωπαϊκούς πόρους. Το καλώδιο με τον έναν ή τον άλλο τρόπο θα γίνει. Η όδευση ενός καλωδίου δεν απαιτεί έγκριση κανενός παράκτιου κράτους. Αυτή τη στιγμή η Τουρκία εγείρει ερωτήματα παντελώς αδικαιολόγητα. Το καλώδιο την κατάλληλη στιγμή θα προχωρήσει. Ο επιμερισμός του κόστους της κατασκευής του καλωδίου θα πρέπει να γίνει με τρόπο δίκαιο. Πιστεύω θα το λύσουμε και η Τουρκία να αντιληφθεί ότι δεν μπορεί να ζητά προσέγγιση με την Ευρώπη και από την άλλη να μπλοκάρει έργο ευρωπαϊκού ενδιαφέροντος» τόνισε χαρακτηριστικά.
Ουσιαστικά, ο Πρωθυπουργός έστειλε μήνυμα στη Λευκωσία, λέγοντας ότι είναι ένα έργο πιο σημαντικό για την Κυπριακή πλευρά. Βέβαια, δεν έδωσε σαφές χρονοδιάγραμμα για το πότε και πώς θα προχωρήσει, λέγοντας ότι το έργο “την κατάλληλη στιγμή θα προχωρήσει”. Ουσιαστικά επέλεξε να μη “σηκώσει” τόνους, επαναλαμβάνοντας τη θέση της Αθήνας, που όμως δεν αποτελεί θέση της Άγκυρας, ότι. δηλαδή, η “όδευση ενός καλωδίου δεν απαιτεί έγκριση κανενός παράκτιου κράτους”. Βέβαια το θέμα με τη διασύνδεση παραμένει γεωπολιτικό, κάτι που αποτελεί και μια από τα βασικά σημεία που αναδεικνύει η Λευκωσία, καθυστερώντας τις ρυθμιστικές εγκρίσεις.
Η τηλεδιάσκεψη
Στο κλίμα αυτό έγινε η τρίτη τηλεδιάσκεψη, χωρίς, όμως, να γίνουν τα απαραίτητα βήματα σε τεχνικό και ρυθμιστικό επίπεδο. Έτσι περνούν οι μέρες και οι μήνες. Σχεδόν τέσσερις εβδομάδες έχουν περάσει από τότε που ο Κύπριος Υπουργός Ενέργειας κ. Γιώργος Παπαναστασίου, στους “Διαλόγους της Νισύρου” ανέφερε ότι εντός των επομένων ημερών η Κύπρος θα εγκρίνει μέσω της ΡΑΕΚ τα πρώτα 25 εκατ ευρώ για τον Great Sea. Ωστόσο η απαραίτητη απόφαση δεν έχει εκδοθεί, παρά το γεγονός ότι η Ελληνική πλευρά έχει πράξει εδώ και καιρό αυτό που της αναλογεί. Δηλαδή, κη ΡΑΑΕΥ έχει ήδη περάσει δική της απόφαση στη βάση της οποίας ο ΑΔΜΗΕ αναμένεται να αρχίσει να εισπράττει αυξημένα τέλη χρήσης δικτύου από τους Έλληνες καταναλωτές, καθώς σε αυτά θα συμπεριλαμβάνεται και το κόστος του GSI.
Αναμένεται, δε, και νέα τηλεδιάσκεψη την ερχόμενη εβδομάδα. Στο μεταξύ ο Διαχειριστής έχει ήδη επενδύσει κεφάλαια 250 εκατ. ευρώ για το έργο, αναμένοντας την έκδοση της ρυθμιστικής απόφασης από τη ΡΑΕΚ. Αυτή η απόφαση, όπως αναφέρεται από τον ΑΔΜΗΕ, είναι απαραίτητη για να προχωρήσει το έργο μια και θα πρέπει να αποτυπωθεί, έμπρακτα, η βούληση από όλες τις πλευρές. Στο μεταξύ αναμένεται η επόμενη καταβολή χρημάτων προς τη γαλλική Nexans – την κατασκευάστρια εταιρεία του καλωδίου μέχρι τα τέλη Αυγούστου.
Να σημειωθεί ότι και η ΕΕ αναμένει τις εξελίξεις και την άρση των όποιων εκκρεμοτήτων, καθώς ήδη έχει εγκρίνει για το GSI επιχορήγηση άνω των 600 εκατ. ευρώ, τη μεγαλύτερη που έχει δοθεί ποτέ από κοινοτικούς πόρους σε ανάλογο έργο.
Άλλο η διπλωματία, άλλο η ρύθμιση ειλημμένης απόφασης
Η στάση της ΡΑΕΚ σύμφωνα με ασφαλείς πληροφορίες από την Κύπρο έχει προκαλέσει και την δυσφορία της κυπριακής κυβέρνησης. ΗΡΑΕΚ, με βάση τους ευρωπαϊκούς κανονισμούς οφείλει να τηρεί τις συμφωνίες που περιλαμβάνονται στο μνημόνιο συναντίληψης Ελλάδας και Κύπρου, που υπογράφηκε το Σεπτέμβριο του 2024, για καταβολή €125 εκατ. σε πέντε ετήσιες δόσεις (€25 εκατ. το χρόνο) αρχής γενομένης από το 2025 νοουμένου ότι το έργο βρίσκεται υπό κατασκευή.
Ως εκ τούτου, υποδεικνύεται ότι δεν είναι θέμα του ρυθμιστή να αμφισβητεί την υλοποίηση ή όχι του έργου, αλλά της Κυπριακής Δημοκρατίας. Με δεδομένες τις δημόσιες δηλώσεις του αρμόδιου υπουργού Παπανστασίου το έργο δεν αμφισβητείται, άρα οι ενέργειες της ΡΑΕΚ κρίνονται εκ του περισσού.
Σημειώνεται ακόμα, ότι σύμφωνα με το πλαίσιο κατανόησης, το οποίο αναγνωρίζουν η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, στην περίπτωση που υπάρχουν αμφιβολίες ότι το έργο συνεχίζεται -δηλαδή ότι δεν παράγεται μόνο καλώδιο, αλλά βρίσκονται σε εξέλιξη όλες οι φάσεις του έργου- τότε θα πρέπει να τεθεί το ζήτημα από την κυπριακή κυβέρνηση προς την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και την ελληνική κυβέρνηση, όπως προνοείται στο πλαίσιο κατανόησης του 2024.
«Άλλο θέμα είναι η διπλωματία και άλλο η ρύθμιση μιας ειλημμένης απόφασης επικαλούμενων των γεωπολιτικών εξελίξεων», υπογραμμίζουν οι αρμόδιοι.
Ταυτόχρονα, σημειώνουν ότι πρόκειται για έργο ρυθμιζόμενο από τους ευρωπαϊκούς κανονισμούς που διέπουν τα έργα της ηλεκτρικής διασύνδεσης και πως ως εκ τούτου, ο ρυθμιστής οφείλει να αξιολογήσει τα έξοδα του φορέα υλοποίησης και εάν τα έξοδα είναι εύλογα θα πρέπει να τα αποδώσει.
