Δυναμικά μπαίνει στον χάρτη των μεγάλων υπεράκτιων αιολικών επενδύσεων η Μεσόγειος, με την Eni να κάνει το πρώτο μεγάλο βήμα στα νερά του Ιονίου.
Η ιταλική εταιρεία προχωρά με ταχείς ρυθμούς στην ανάπτυξη του πλωτού αιολικού πάρκου Messapia, συνολικής ισχύος 1.314 MW, στο Ιόνιο Πέλαγος, κοντά στο Στενό του Οτράντο, δηλαδή αρκετά κοντά στα θαλάσσια σύνορα Ελλάδας – Ιταλίας. Το έργο χαρακτηρίζεται στρατηγικό για την ενεργειακή μετάβαση της Ιταλίας και έχει ήδη περάσει το στάδιο των περιβαλλοντικών και τεχνικοοικονομικών μελετών.
Στο πλαίσιο της προβλεπόμενης διασυνοριακής αξιολόγησης, τα σχετικά έγγραφα στάλθηκαν στο ελληνικό Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας, ώστε να τεθούν σε δημόσια διαβούλευση. Οι ελληνικές αρχές, οι τοπικές κοινωνίες και οι πολίτες έχουν στη διάθεσή τους 30 εργάσιμες ημέρες για να καταθέσουν σχόλια ή ενστάσεις, καθώς το έργο ενδέχεται να έχει επιπτώσεις και στο ελληνικό θαλάσσιο οικοσύστημα.
Οι ιταλικές μελέτες εξετάζουν τυχόν αλληλεπιδράσεις με υφιστάμενες ή μελλοντικές υποδομές, όπως ο αγωγός φυσικού αερίου IGI Poseidon, η ηλεκτρική διασύνδεση GritA και το υπό σχεδιασμό GritA 2, που θα διπλασιάσει τη μεταφορική ικανότητα Ελλάδας – Ιταλίας ως το 2030. Οι τεχνικές παρεμβολές κρίνονται περιορισμένες, ενώ η ναυσιπλοΐα δεν αναμένεται να επηρεαστεί σημαντικά, καθώς οι βασικές γραμμές επιβατηγών πλοίων βρίσκονται εκτός ζώνης ενδιαφέροντος.
Από περιβαλλοντικής πλευράς, οι επιπτώσεις θεωρούνται μέτριες, με πιθανές παρενέργειες από τον θόρυβο και τις δονήσεις στη φάση κατασκευής και λειτουργίας. Ωστόσο, το έργο θα συμβάλει καθοριστικά στη μείωση εκπομπών CO₂, καθώς η εγκατεστημένη ισχύς του αντιστοιχεί στο 10% περίπου της σημερινής αιολικής παραγωγής της Ιταλίας.
Η ελληνική πραγματικότητα
Την ώρα που η Ιταλία προχωρά, η Ελλάδα παραμένει σε αναμονή. Αν και το Εθνικό Πρόγραμμα Ανάπτυξης Υπεράκτιων Αιολικών έχει ολοκληρώσει τα περισσότερα θεσμικά βήματα, εκκρεμεί η Κοινή Υπουργική Απόφαση που θα ορίσει τα θαλάσσια «οικόπεδα» για επενδύσεις. Η καθυστέρηση αυτή αναβάλλει ένα πρόγραμμα που θα μπορούσε να φέρει δισεκατομμύρια σε επενδύσεις και να τοποθετήσει τη χώρα στον πυρήνα της αιολικής παραγωγής της Ανατολικής Μεσογείου.
Σύμφωνα με την επικεφαλής του προγράμματος της ΕΔΕΥΕΠ, Φλώρα Καραθανάση, έχουν ήδη δρομολογηθεί μελέτες ανεμολογικές, γεωλογικές και περιβαλλοντικές, ενώ ολοκληρώθηκε η γεωλογική βάση δεδομένων.
Ένα από τα πρώτα πιλοτικά έργα και χαρακτηριστικότερο εγχώριο παράδειγμα είναι το υπεράκτιο πάρκο σταθερής έδρασης 600 MW στην Αλεξανδρούπολη, που αναπτύσσεται από ΔΕΗ, Motor Oil και ΤΕΡΝΑ Ενεργειακή, με το φάκελο να έχει ήδη διαβιβαστεί στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή.
Διεθνείς προκλήσεις και ελληνικές ευκαιρίες
Σε ευρωπαϊκό επίπεδο, η ανάπτυξη των υπεράκτιων αιολικών συναντά, επίσης, σημαντικά εμπόδια. Υψηλό κόστος δανεισμού, πίεση στις εφοδιαστικές αλυσίδες και ελλείψεις σε λιμενικές και ναυπηγικές υποδομές. Η WindEurope υπολογίζει ότι μόνο για την αναβάθμιση λιμανιών και πλοίων εγκατάστασης θα χρειαστούν πάνω από 13 δισ. ευρώ έως το 2030. Την ίδια ώρα, η WoodMackenzie προειδοποιεί ότι η παγκόσμια ισχύς εκτός Κίνας ίσως φτάσει μόλις τα 100 GW, πολύ κάτω από τον στόχο των 240 GW.
Από την πλευρά της, η Ελλάδα διαθέτει πλεονεκτήματα, τόσο το ισχυρό αιολικό δυναμικό όσο και τα εκτεταμένα χωρικά ύδατα και τη στρατηγική θέση, αλλά χρειάζεται γρήγορες αποφάσεις και στοχευμένες επενδύσεις σε λιμενικές και τεχνικές υποδομές.
Το ιταλικό παράδειγμα της Eni δείχνει ότι το μέλλον της ενέργειας στη Μεσόγειο θα είναι κοινό και θα κριθεί από τη συνεργασία, την περιβαλλοντική υπευθυνότητα και τη βούληση για επίσπευση των πράσινων έργων.
Σε μια περίοδο όπου η ενεργειακή ασφάλεια και η μετάβαση σε καθαρές μορφές ενέργειας βρίσκονται στο επίκεντρο της ευρωπαϊκής στρατηγικής, η Ελλάδα καλείται να αποφασίσει αν θα ακολουθήσει τη γειτονική χώρα με δυναμικά βήματα ή αν θα παραμείνει θεατής σε μια αγορά που τρέχει με ρυθμούς πολύ ταχύτερους από τις εσωτερικές διαδικασίες.
