Τα δύσκολα μονοπάτια που έχει.. να διαβεί ο κάθετος διάδρομος καταδεικνύει η μηδενική συμμετοχή από ενδιαφερόμενους, στην πρόσφατη μηνιαία δημοπρασία Route 1 για τη μεταφορά φυσικού αερίου από την Ελλάδα στην Ουκρανία με τη χώρα μας να προσβλέπει να καταστεί ενεργειακή δίοδος κομβικής σημασίας (διευρύνοντας το εξαγωγικό της αποτύπωμα) στην ευρύτερη περιοχή της Νοτιοανατολικής Ευρώπης και όχι μόνο.
Για να τονωθεί το ενδιαφέρον συμμετοχής στις νέες δημοπρασίες δέσμευσης χωρητικότητας, ο ανεξάρτητος διαχειριστής συστήματος μεταφοράς φυσικού αερίου ICGB, σε συνεργασία με τους διαχειριστές συστημάτων μεταφοράς (TSOs) της Ελλάδας, της Βουλγαρίας, της Ρουμανίας, της Μολδαβίας και της Ουκρανίας, είναι έτοιμος να θέσει σε εφαρμογή δύο νέα διασυνοριακά προϊόντα δυναμικότητας: τη Διαδρομή 2 και τη Διαδρομή 3.
Η Διαδρομή 2 και η Διαδρομή 3 βασίζονται στο ήδη ανακοινωμένο δεσμευμένο προϊόν δυναμικότητας της Διαδρομής 1 (Route 1).
Για να διασφαλιστεί ότι τα προϊόντα αυτά είναι εμπορικά βιώσιμα και ελκυστικά για τους συμμετέχοντες στην αγορά, όλοι οι συμμετέχοντες διαχειριστές συμφώνησαν να εφαρμόσουν έκπτωση 25% στα κανονικά μηνιαία τιμολόγια.
Η ICGB και ο διαχειριστής της Ουκρανίας GTSOU προχώρησαν ακόμη περισσότερο, προσφέροντας έκπτωση 46% έκαστος – τη μεγαλύτερη στην περιοχή – ως σαφή ένδειξη της κοινής δέσμευσης για την υποστήριξη της ενεργειακής ανθεκτικότητας της Ουκρανίας και την περιφερειακή κρατική συνεργασία. Η δυναμικότητα θα προσφέρεται αποκλειστικά με μηνιαία προϊόντα, μέσω ενός ενιαίου πλειστηριασμού για την τιμή ανά μήνα.
Εκτιμάται πάντως πως όσο πλησιάζουμε προς το χειμώνα (από τις δημοπρασίες του Οκτωβρίου και πέρα), θα αυξηθεί η ζήτηση για να γεμίσουν οι αποθήκες του Κιέβου.
Ο παράγοντας IGB δίνει ώθηση στον κάθετο διάδρομο
Την ίδια στιγμή, στα σκαριά είναι η αύξηση της δυναμικότητας του ελληνοβουλγαρικού αγωγού αερίου IGB. Πρόσφατα η κοινοπραξία ICGB έλαβε άδεια για την κατασκευή του Τμήματος 1 του σχεδίου επέκτασης της δυναμικότητας μεταφοράς από 3 σε 5 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα ετησίως (bcm/y).
Ο διασυνδετήριος αγωγός τέθηκε σε λειτουργία σε μια εποχή που η Ευρώπη αναζητούσε τη διαφοροποίηση των πηγών ενέργειας λόγω των ανησυχιών για τον εφοδιασμό μετά τη σύγκρουση Ρωσίας-Ουκρανίας. Τα 3 bcm ετησίως επιτρέπουν παραδόσεις από την περιοχή της Κασπίας και νέες πηγές που διασφαλίζουν ότι οι δύο χώρες δεν θα εξαρτώνται ποτέ από μία μόνο πηγή ενεργειακού εφοδιασμού.
Στο πλαίσιο αυτό, η διαχειρίστρια εταιρεία επικεντρώνεται στη δυνατότητα επέκτασης της δυναμικότητας του αγωγού στα 5 δισ. κυβικά μέτρα ετησίως. Αρχικά, η αναθεώρηση αυτή είχε προγραμματιστεί για πέντε έως έξι χρόνια μετά τη θέση σε λειτουργία.
Το market test
Ωστόσο, οι νέες συνθήκες ώθησαν την εταιρεία να αναθεωρήσει αυτό το χρονοδιάγραμμα αν και τα εμπόδια δεν είναι λίγα. Πάντως, πρόσφατο market test δεν έδειξε ζωηρό ενδιαφέρον, χωρίς αυτό να σημαίνει πως δεν μπορεί να μεταβληθεί άρδην το σκηνικό.
Η διετής διαδικασία περιλαμβάνει μη δεσμευτική και δεσμευτική φάση για τον προσδιορισμό του ενδιαφέροντος της αγοράς σχετικά με την υλοποίηση του έργου αύξησης της δυναμικότητας του διασυνδετήριου αγωγού από 3 δισ. κ.μ./έτος σε 5 δισ. κ.μ./έτος.
Οι μη δεσμευτικές προσφορές αναμένονται έως την 1η Σεπτεμβρίου του 2025, ενώ οι δεσμευτικές προγραμματίζονται για το καλοκαίρι του 2026.
Ανοίγοντας την εικόνα - Οι ευρύτερες γεωστρατηγικές προεκτάσεις
Στόχος είναι η εξασφάλιση αξιόπιστης χρηματοδότησης του αγωγού και για το λόγο αυτό, η ICGB συμμετέχει σε συζητήσεις με πιθανούς εταίρους. Η επέκταση της δυναμικότητας του αγωγού θα συνεισέφερε σημαντικά στην κάλυψη της αυξανόμενης ζήτησης στις εγχώριες αγορές και την αύξηση της ευελιξίας όσον αφορά τις πηγές εφοδιασμού, συμπεριλαμβανομένου πρόσθετου LNG από τους τερματικούς σταθμούς της Ελλάδας και αυξημένων ποσοτήτων από την περιοχή της Κασπίας, μέσα μάλιστα σε ένα σκηνικό ευρύτερης γεωπολιτικής αστάθειας.
Ταράζει τα ενεργειακά ύδατα ο IGB – Το FSRU Αλεξανδρούπολης
Ο ΙGB μπορεί να βάλει ένα κρίσιμο λιθαράκι στο εν εξελίξει ενεργειακό παζλ του οποίου τα κομμάτια συνεχώς αναδιατάσσονται με μία μίνι εφοδιαστική αλυσίδα, με την Ελλάδα στην πρώτη γραμμή, να σχηματίζεται.
Η αρμονική «σύμπραξη» του IGB με τον πλωτό σταθμό αποθήκευσης και επαναεριοποίησης (FSRU) της Αλεξανδρούπολης θα επιτρέψει στην περιοχή να έχει πρόσβαση σε υγροποιημένο αέριο (LNG) από πολλούς παγκόσμιους προμηθευτές, όπως οι ΗΠΑ, το Κατάρ και άλλες χώρες που εξάγουν LNG.
Ο στόχος για εξαγωγές 10 δις. κυβικά μέτρα αερίου
Εκτιμάται πως έως το 2026 η Ελλάδα μπορεί να εξάγει έως και 8 bcm προς τον ευρωπαϊκό Βορρά, με τη μερίδα του λέοντος να πάει στην Ουκρανία.
Πέρα από τον IGB, αν προσθέσουμε στην εξίσωση και τον αγωγό αερίου με τη Βόρεια Μακεδονία (1,5 -3 bcm), από τη Βόρεια Ελλάδα έως τη Σερβία, τη Σλοβακία και την Ουκρανία είναι εφικτό να διοχετεύονται πάνω από 10 bcm ετησίως μελλοντικά.
