Η Τουρκία αρνείται να στηρίξει το σχέδιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τον πλήρη τερματισμό των εισαγωγών ρωσικού φυσικού αερίου μέχρι το 2027, απειλώντας να υπονομεύσει τις προσπάθειες της ΕΕ να απεξαρτηθεί ενεργειακά από τη Ρωσία. Η Άγκυρα, που λειτουργεί εδώ και χρόνια ως βασικός κόμβος μεταφοράς ρωσικής ενέργειας προς την Ευρώπη, εμφανίζεται απρόθυμη να συνεργαστεί με τις Βρυξέλλες στην παρακολούθηση των ροών φυσικού αερίου.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει προτείνει αυστηρότερα μέτρα διαφάνειας και παρακολούθησης για να εντοπιστεί και να περιοριστεί η εισροή ρωσικού φυσικού αερίου στην ΕΕ, απαιτώντας από τις εταιρείες που εισάγουν καύσιμα να αποκαλύπτουν όλες τις σχετικές πληροφορίες, συμπεριλαμβανομένων των συμβάσεων προμήθειας. Για την αποτελεσματική εφαρμογή αυτών των κανόνων, όμως, η ΕΕ θα χρειαστεί τη συνεργασία βασικών διαμετακομιστών, όπως η Τουρκία.
Ωστόσο, το τουρκικό Υπουργείο Εξωτερικών δηλώνει ότι η χώρα εφαρμόζει μόνο κυρώσεις που έχουν εγκριθεί από το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ και θεωρεί πως μονομερείς κυρώσεις μπορούν να βλάψουν τις οικονομίες και να δημιουργήσουν ανησυχίες για την ενεργειακή ασφάλεια όλων. Η απροθυμία της Τουρκίας να υποστηρίξει το ευρωπαϊκό σχέδιο καταγράφεται σε μια περίοδο κρίσης στις σχέσεις της με την ΕΕ, κυρίως λόγω της καταστολής της τουρκικής αντιπολίτευσης.
Ειδικοί προειδοποιούν ότι αυτή η στάση ανοίγει ένα «παραθυράκι» μέσω του οποίου το ρωσικό φυσικό αέριο θα συνεχίσει να εισρέει στην ΕΕ χωρίς επαρκή έλεγχο. Το πρόβλημα είναι ιδιαίτερα οξύ σε σημεία διασύνδεσης όπως το Strandzha-Malkoclar στα σύνορα Τουρκίας-Βουλγαρίας και το πέρασμα των Κήπων μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας. Εκεί, φορτία υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG) παραδίδονται μέσω τουρκικών τερματικών σταθμών, αλλά η ακριβής προέλευσή τους αμφισβητείται, καθώς υπάρχει κίνδυνος ανάμειξης με ρωσικό αέριο.
Παρότι η Bulgargaz, η βουλγαρική κρατική ενεργειακή εταιρεία, και η τουρκική Botaş υποστηρίζουν ότι παρακολουθούν στενά τις ροές, οι αναλυτές και ευρωβουλευτές εκφράζουν αμφιβολίες, επισημαίνοντας ότι η Τουρκία δεν έχει κίνητρα να συμμορφωθεί πλήρως, δεδομένης της επιδεινούμενης πολιτικής και διπλωματικής σχέσης της με τις Βρυξέλλες.
Για να αντιμετωπιστεί αυτή η πρόκληση, προτείνονται κίνητρα όπως η επανέναρξη διαλόγου για ενεργειακά ζητήματα, η πρόοδος στις ενταξιακές συνομιλίες και η παροχή χρηματοδότησης για πράσινα έργα μέσω της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων. Η τουρκική πλευρά δηλώνει πως είναι πρόθυμη να συνεργαστεί, εφόσον υπάρξει η ανάλογη βούληση από την ΕΕ.
Παρά ταύτα, η έλλειψη δικαιοδοσίας της ΕΕ επί των τουρκικών τελωνείων και η πιθανότητα αλλοίωσης τελωνειακών εγγράφων καθιστούν δυσχερή την πλήρη διαφάνεια και την αποτελεσματική εφαρμογή των ευρωπαϊκών κανόνων. Με άλλα λόγια, η ροή ρωσικού φυσικού αερίου μέσω της Τουρκίας παραμένει ένας γρίφος για την ΕΕ, που δυσκολεύεται να κλείσει αυτό το κρίσιμο «παραθυράκι» στην προσπάθειά της να απεξαρτηθεί ενεργειακά από τη Μόσχα.
