Η Ευρωπαϊκή Ένωση σχεδιάζει να παρουσιάσει έναν οδικό χάρτη για την πλήρη απαγόρευση των εισαγωγών ρωσικού φυσικού αερίου έως το τέλος του 2027, στο πλαίσιο της στρατηγικής της για ενεργειακή ανεξαρτησία από τη Ρωσία. Το σχέδιο αποτελεί μέρος του REPowerEU, που στοχεύει στη διαφοροποίηση των ενεργειακών πηγών και την ενίσχυση των ανανεώσιμων μορφών ενέργειας, σύμφωνα με το πρακτορείο Bloomberg.
Η ανάγκη για απογαλακτισμό από τη Ρωσία εντάθηκε μετά την εισβολή στην Ουκρανία το 2022. Πριν από τον πόλεμο, οι ρωσικές εισαγωγές αντιπροσώπευαν πάνω από το 40% του φυσικού αερίου της ΕΕ, ενώ το 2024 είχαν μειωθεί σε περίπου 19%. Παρά τη μείωση αυτή, η ΕΕ συνεχίζει να προμηθεύεται μεγάλες ποσότητες ρωσικού LNG, κυρίως μέσω μακροπρόθεσμων συμβάσεων με ρήτρες «take-or-pay», γεγονός που καθιστά δύσκολη την άμεση διακοπή τους.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αναμένεται να προτείνει την απαγόρευση εισαγωγών στο πλαίσιο νέων συμφωνιών και συμβάσεων spot με τη Ρωσία, μέτρα που θα τεθούν σε ισχύ έως το τέλος του 2025. Επιπλέον, ετοιμάζεται πρόταση και για σταδιακή απαγόρευση και των εισαγωγών LNG μέσω μακροπρόθεσμων συμφωνιών έως το 2027.
Το χρονοδιάγραμμα της απεξάρτησης εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από την ικανότητα της ΕΕ να εξασφαλίσει εναλλακτικές πηγές LNG, από χώρες όπως οι Ηνωμένες Πολιτείες, το Κατάρ, ο Καναδάς και κράτη της Αφρικής. Οι συνομιλίες με τις ΗΠΑ βρίσκονται σε εξέλιξη στο πλαίσιο εμπορικών διαπραγματεύσεων με τη διοίκηση Τραμπ.
Ωστόσο, η επιβολή νομικά δεσμευτικών κυρώσεων προσκρούει σε πολιτικά εμπόδια, καθώς απαιτείται ομόφωνη απόφαση των 27 κρατών-μελών. Χώρες όπως η Ουγγαρία και η Σλοβακία αντιτίθενται στην επιβολή κυρώσεων λόγω στενών σχέσεων με τη Ρωσία.
Η Κομισιόν εξετάζει επίσης νομικές επιλογές που θα επιτρέψουν στις ευρωπαϊκές εταιρείες να αποχωρήσουν από τα υφιστάμενα συμβόλαια επικαλούμενες ανωτέρα βία. Ωστόσο, πολλοί νομικοί αναλυτές εκφράζουν σκεπτικισμό για την αποτελεσματικότητα αυτής της προσέγγισης, καθώς έχουν περάσει χρόνια από τη δέσμευση για ενεργειακή απεξάρτηση.
Παράλληλα, οι αγορές ενέργειας στην Ευρώπη παρουσιάζουν πτώση τιμών, εν μέρει λόγω υπερπροσφοράς και της ισχυρής παραγωγής από ανανεώσιμες πηγές. Τα αποθέματα φυσικού αερίου είναι γεμάτα κατά 40%, στοιχείο που ενισχύει την ενεργειακή ασφάλεια ενόψει του χειμώνα.
Συνολικά, η ΕΕ επιδιώκει μια στρατηγική ενεργειακής αυτάρκειας που περιλαμβάνει απεξάρτηση από τη Ρωσία, διαφοροποίηση των προμηθευτών, αύξηση των ανανεώσιμων πηγών και βελτίωση της ενεργειακής αποδοτικότητας, με στόχο την ολοκλήρωση της μετάβασης έως το 2027.
