Σε μια σημαντική κίνηση που μπορεί να επιταχύνει την ανάπτυξη των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, ο ΑΔΜΗΕ υπέβαλε στο Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας (ΥΠΕΝ) την πρότασή του για ένα νέο μοντέλο ευέλικτων συνδέσεων στο ηλεκτρικό σύστημα. Η πρωτοβουλία στοχεύει στην καλύτερη αξιοποίηση του διαθέσιμου «χώρου» στο δίκτυο, αντιμετωπίζοντας ταυτόχρονα τις προκλήσεις του κορεσμού στον κλάδο μέχρι το 2030.
Η ραγδαία εξάπλωση των ΑΠΕ είχε πιέσει τα δίκτυα, φτάνοντάς τα στα όριά τους. Η ταχύτητα με την οποία αναπτύσσονται νέα δίκτυα δεν μπορεί να ακολουθήσει τον ρυθμό αύξησης των ΑΠΕ, ένα φαινόμενο που παρατηρείται πλέον σε πολλές χώρες.
Το νέο πλαίσιο του ΑΔΜΗΕ εισάγει ευέλικτους όρους σύνδεσης για τα έργα ΑΠΕ, δίνοντας τη δυνατότητα προσφοράς χωρίς πλήρη εγγύηση απορρόφησης της παραγόμενης ενέργειας.
Το έγγραφο βρίσκεται ήδη στα χέρια του υπουργείου, σηματοδοτώντας την έναρξη της διαδικασίας νομοθέτησης της νέας «φόρμουλας» κατανομής ηλεκτρικού χώρου για τα νέα έργα ΑΠΕ.
H φιλοσοφία του καινούργιου αυτού μοντέλου είναι να ενθαρρύνει νέες επενδύσεις και να επιταχύνει την ενσωμάτωση των έργων στο δίκτυο, ακόμη και σε περιοχές όπου η δυνατότητα απορρόφησης έχει φτάσει σε όρια κορεσμού.
Σε αντίθεση με τους «παραδοσιακούς» όρους σύνδεσης που προϋποθέτουν πλήρη διαθεσιμότητα δικτύου για την απορρόφηση της ισχύος του έργου, το νέο μοντέλο προβλέπει παροχή προσφοράς σύνδεσης ακόμα και όταν δεν υπάρχει επαρκής διαθέσιμος ηλεκτρικός χώρος. Ο ΑΔΜΗΕ έχει ήδη αρχίσει να ενσωματώνει σταδιακά στοιχεία του νέου μοντέλου στις προσφορές σύνδεσης τα τελευταία δύο χρόνια.
Πώς λειτουργούν οι ευέλικτες συνδέσεις
Σύμφωνα με την πρόταση, οι ευέλικτες συνδέσεις θα λειτουργούν με διπλό καθεστώς:
- Ένα μέρος της ισχύος θα έχει εγγυημένη απορρόφηση από το σύστημα.
- Ένα άλλο μέρος θα υπόκειται σε όρους και προϋποθέσεις, με δυνατότητα επιβολής λειτουργικών περιορισμών από τον Διαχειριστή.
Στην πράξη, οι νέοι σταθμοί ΑΠΕ δεν θα διαθέτουν πλήρη εξασφάλιση απορρόφησης, αλλά θα διασφαλίζεται ένα ποσοστό της παραγόμενης ενέργειας. Σε περιπτώσεις όπου οι περιορισμοί υπερβαίνουν αυτό το ποσοστό, θα προβλέπεται αποζημίωση, ενώ οι περιορισμοί θα μειώνονται σταδιακά με την πρόοδο των έργων ενίσχυσης του δικτύου.
Μελέτες ανά περιοχή και στρατηγική υπερδέσμευσης
Ο ΑΔΜΗΕ θα πραγματοποιεί εξειδικευμένες μελέτες για κάθε περιοχή, λαμβάνοντας υπόψη τα υφιστάμενα έργα και εκείνα με ήδη εξασφαλισμένες οριστικές προσφορές σύνδεσης. Οι μελέτες θα αναθεωρούνται τακτικά, ώστε να εξασφαλίζεται η ορθή εκτίμηση της διαθέσιμης χωρητικότητας.
Επιπλέον, το νέο πλαίσιο αντιμετωπίζει ρεαλιστικά την πρακτική της υπερδέσμευσης (overbooking) ηλεκτρικού χώρου, επιτρέποντας πρόσβαση στο δίκτυο περισσότερων έργων ΑΠΕ από την αρχική εκτίμηση δυναμικότητας, χωρίς να θέτει σε κίνδυνο τη σταθερότητα του συστήματος.
Η τελική υλοποίηση του νέου μοντέλου αναμένεται να καθοριστεί με υπουργικές αποφάσεις και να ενσωματωθεί σε ένα από τα επόμενα νομοσχέδια που θα κατατεθούν στη Βουλή.
Το «αγκάθι» των περικοπών
Θα πρέπει να σημειωθεί ότι η ολοένα μεγαλύτερη αύξηση της «δεξαμενής» ώριμων έργων ΑΠΕ, μέσω του overbooking, ενίσχυσε και τις τάσεις ανόδου των περικοπών πράσινης ενέργειας.
Μάλιστα, τον Ιούλιο, όταν και η ζήτηση για ηλεκτρική ενέργεια είχε φθάσει στα ύψη λόγω καύσωνα, οι περικοπές στις ΑΠΕ κατέγραψαν νέο ρεκόρ. Οι περισσότερες περικοπές σημειώθηκαν μεταξύ 10 το πρωί και 3 το μεσημέρι, ενώ η μέρα με τις υψηλότερες περικοπές ήταν η Κυριακή 13 Ιουλίου 2025, με συνολικές περικοπές ΑΠΕ 19.35 GWh.
Συνολικά στο διάστημα Ιανουαρίου-Ιουλίου 2025 απορρίφθηκαν 1.385 GWh, δηλαδή το 8,3% της συνολικής παραγωγής. Το ποσοστό αυτό είναι υπερδιπλάσιο σε σχέση με την αντίστοιχη περίοδο του 2024 (585 GWh).
Το κόστος αυτής της αδυναμίας το επωμίζονται και οι καταναλωτές, που στερούνται την ευκαιρία να επωφεληθούν από χαμηλότερες τιμές ηλεκτρικής ενέργειας, αλλά και οι παραγωγοί ΑΠΕ, οι οποίοι βλέπουν πολύτιμα έσοδα να χάνονται. Παράλληλα, το επενδυτικό ενδιαφέρον για συστήματα αποθήκευσης, όπως οι μπαταρίες, συναντά εμπόδια και κενά στη νομοθεσία, τα οποία προς το παρόν παραμένουν άλυτα.
Tούτων δοθέντων, είναι σημαντικό ότι η εφαρμογή των ευέλικτων όρων θα αντιμετωπίσει το πρόβλημα της υπερδέσμευσης ηλεκτρικού «χώρου» (overbooking), δίνοντας συνέχεια στη χορήγηση ΟΠΣ και διασφαλίζοντας παράλληλα την οικονομική ορατότητα των επενδύσεων.
Oι ευέλικτοι όροι σύνδεσης δεν αφορούν μόνο τεχνικές λεπτομέρειες, αλλά συνδέονται άμεσα με την πορεία των «πράσινων» επενδύσεων και με τη στρατηγική της χώρας για την επιτάχυνση της ενεργειακής μετάβασης.
