Με μια νέα Αρχή, που θα αναλάβει την εποπτεία της αγοράς και θα προκύψει από τη συνένωση του Συνηγόρου του Καταναλωτή, Υπηρεσιακών Μονάδων της Γενικής Γραμματείας Εμπορίου που αφορούν την προστασία του καταναλωτή και της ΔΙΜΕΑ, φιλοδοξεί η κυβέρνηση να ενισχύσει τη διαφάνεια στην αγορά αλλά και το "οπλοστάσιο" του Καταναλωτή.
Είναι προφανές ότι το νέο πλαίσιο αφορά τις υπηρεσίες κοινής ωφέλειας, το ρεύμα, το φυσικό αέριο και το νερό, όπου είναι συσσωρευμένα και πολλά παράπονα καταναλωτών. Να σημειωθεί ότι με βάση την ετήσια έκθεση πεπραγμένων 2023 της Ανεξάρτητης Αρχής Συνήγορος του Καταναλωτή, που παραδόθηκε τον περασμένο Σεπτέμβριο στον Πρόεδρο της Βουλής, εσφαλμένες μετρήσεις κατά την αλλαγή παρόχων ηλεκτρικής ενέργειας, που οδηγούν σε επιβαρύνσεις σε καταναλωτές, αλλά και σειρά άλλων ζητημάτων σε σχέση με την εξυπηρέτηση των πολιτών είναι τα βασικά σημεία "τριβών', που εντοπίζει ο Συνήγορος του Καταναλωτή αποδίδοντας ευθύνες στον ΔΕΔΔΗΕ που διαχειρίζεται το δίκτυο της μέσης και χαμηλής τάσης.
Σε περιπτώσεις επανειλημμένες είναι οι συστάσεις του Συνήγορου του Καταναλωτή προς τον ΔΕΔΔΗΕ για διόρθωση εσφαλμένων μετρήσεων κατανάλωσης ηλεκτρικού ρεύματος ιδιαίτερα με αποτέλεσμα την άδικη επιβάρυνση των καταναλωτών. Η Αρχή, μάλιστα, έχει δεχτεί πολλές σχετικές αναφορές από καταναλωτές ηλεκτρικής ενέργειας και έχει προχωρήσει σε έγγραφες συστάσεις που, ωστόσο, δεν οδηγούν σε αποτέλεσμα γιαυτό και με τη νέα δομή υπάρχει η φιλοδοξία για καλύτερες και πιο δυναμικές παρεμβάσεις.
Μάλιστα αναφέρεται από τον Συνήγορο, ότι παρά την ενημέρωση τόσο του υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας όσο και της ΡΑΑΕΥ δεν έχει γίνει καμία ουσιαστική παρέμβαση για την επίλυση του συγκεκριμένου προβλήματος. Ειδικότερα, βασικά σημεία των αναφορών που υποβάλλονται στην Αρχή κατά του ΔΕΔΔΗΕ έχουν να κάνουν με την αμφισβήτηση των μεγεθών κατανάλωσης που αποτυπώνονται στους λογαριασμούς ηλεκτρικής ενέργειας, είτε κατά την έκδοση των τακτικών εκκαθαριστικών λογαριασμών (λόγω λαθών στη συλλογή των μετρήσεων ή λόγω τεχνικών προβλημάτων των μετρητών ηλεκτρικής ενέργειας) είτε κατά την έκδοση λογαριασμών κατανάλωσης μετά τη διαδικασία αλλαγής προμηθευτή ή αλλαγής πελάτη στην εκάστοτε παροχή. Επίσης, σημαντικός εντός του 2023 ήταν και ο αριθμός των παραπόνων σχετικά με τον γενικό τρόπο λειτουργίας του ΔΕΔΔΗΕ.
Όπως αναφέρεται, ο διαχειριστής δικτύου παίζει κρίσιμο ρόλο στην ομαλή λειτουργία της αγοράς, καθώς είναι υπεύθυνος για την καταμέτρηση της κατανάλωσης, τη συντήρηση του δικτύου, αλλά και την παροχή υπηρεσιών, όπως νέες συνδέσεις, αντικαταστάσεις μετρητών, επαύξηση ισχύος παροχών, κ.λπ. Κάποιες από αυτές τις υπηρεσίες θεωρούνται τόσο σημαντικές, ώστε έχουν θεσπιστεί συγκεκριμένα χρονοδιαγράμματα μέσα στα οποία ο διαχειριστής οφείλει να ολοκληρώσει τις εργασίες του («εγγυημένες υπηρεσίες»). Παρά το εξαντλητικό θεσμικό πλαίσιο που διέπει τη λειτουργία του διαχειριστή, σημειώνεται στην έκθεση, εντούτοις παρατηρούνται ιδιαίτερα προβλήματα σε πεδία, όπως σε ζητήματα που αφορούν στην ορθή και έγκαιρη καταμέτρηση των οικιακών καταναλώσεων ρεύματος, στην έγκαιρη υλοποίηση νέων συνδέσεων, στην εγκατάσταση μετρητών με μειωμένο (νυκτερινό) τιμολόγιο ή στην καθυστερημένη διακοπή της ηλεκτροδότησης, ύστερα από αίτημα του καταναλωτή Σε ό,τι αφορά τη διόρθωση των λανθασμένων μετρήσεων ιδιαίτερα κατά την αλλαγή παρόχων ηλεκτρικής ενέργειας, ο Συνήγορος του Καταναλωτή σημειώνει ότι αφορά καταναλώσεις, οι οποίες εύκολα προκύπτει, κατόπιν απλής εξέτασης του ιστορικού κατανάλωσης, ότι είναι λανθασμένες λόγω αυθαίρετων καταχωρίσεων του νέου προμηθευτή, οι οποίες ωστόσο γίνονται δεκτές από το ΔΕΔΔΗΕ.
Έτσι, με αυτά τα δεδομένα, από το πεδίο της ενέργειας, ο υπουργός Ανάπτυξης Τάκης Θεοδωρικάκος, μιλώντας στο Υπουργικό Συμβούλιο, χθες, τόνισε ότι απαιτείται η σύσταση μιας ισχυρής εθνικής Αρχής η οποία θα αναλάβει συνολικά την εποπτεία της αγοράς και την προστασία του καταναλωτή, στα πρότυπα αρχών άλλων χωρών, μακριά από τη σημερινή εικόνα των ελεγκτικών αρχών της αγοράς, που παραπέμπει σε επικαλύψεις αρμοδιοτήτων, πολυδιάσπαση ευθυνών, αποπροσανατολισμό του πολίτη.
“Σήμερα υπάρχει μια σοβαρή πανσπερμία αλλά και αλληλοκάλυψη υπηρεσιών και αρμοδιοτήτων με αποτέλεσμα η προστασία των δικαιωμάτων του καταναλωτή να τίθεται εν αμφιβόλω με ταυτόχρονη διατήρηση καταχρηστικών συμπεριφορών εις βάρος του.
Ενδεικτικά μπορεί να αναφερθεί η ύπαρξη δύο σημείων για την υποδοχή καταγγελιών με την λειτουργία δύο διαφορετικών τηλεφωνικών κέντρων, ενώ οι πολίτες δεν γνωρίζουν ποιες αρμοδιότητες έχει ο κάθε φορέας που δέχεται τις καταγγελίες” ανέφερε ο κ. Θεοδωρικάκος.
Στο φόντο αυτό ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης άναψε το “πράσινο” φως για μια Νέα Αρχή που θα προκύψει από τη συνένωση του Συνηγόρου του Καταναλωτή, Υπηρεσιακών Μονάδων της Γενικής Γραμματείας Εμπορίου που αφορούν την προστασία του καταναλωτή και της ΔΙΜΕΑ.
Η Νέα Ανεξάρτητη Αρχή Εποπτείας της Αγοράς και Προστασίας του Καταναλωτή θα προσομοιάζει με αντίστοιχες αρχές ευρωπαϊκών κρατών –όπως η Δανία και η Ιταλία- και κυρίως με τη Σουηδική Αρχή Προστασίας του Καταναλωτή. Όπως μάλιστα, αναφέρεται, από το ΥΠΑΝ, θα είναι “ένα επιτυχημένο μοντέλο με αρμοδιότητες: την εποπτεία της αγοράς, την προώθηση των δικαιωμάτων των καταναλωτών, την αντιμετώπιση αθέμιτων εμπορικών πρακτικών, την επίλυση διαφορών, τη συμβουλευτική υποστήριξη και την προστασία των εύθραυστων (ηλικιωμένων, άτομα με αναπηρίες κοκ) καταναλωτών.
Όπως τόνισε ο κ. Μητσοτάκης το Σουηδικό μοντέλο είναι αυτό το οποίο επιχειρεί η κυβέρνηση να εφαρμόσει στην Ελλάδα και αφορά στην δημιουργία μιας ενιαίας Αρχής η οποία θα λειτουργεί παράλληλα με την Αρχή Ανταγωνισμού, θα πλαισιώνεται από υφιστάμενα στελέχη του Συνηγόρου του Καταναλωτή, της Γενικής Διεύθυνσης Αγοράς, της ΔΙΜΕΑ και ο ρόλος της θα είναι ο ουσιαστικός έλεγχος της αγοράς.
Το Σουηδικό μοντέλο
Αναλυτικά, με βάση τα όσα παρουσίασε ο αρμόδιος υπουργός Τάκης Θεοδωρικάκος, χθες, στο Υπουργικό Συμβούλιο, η νέα Αρχή θα έχει την ευθύνη των ελέγχων, θα εξετάζει τις καταγγελίες καταναλωτών θα μπορεί να επιβάλλει κυρώσεις και πρόστιμα αλλά και να επεμβαίνει για την εξωδικαστική επίλυση των διαφορών μεταξύ επιχειρήσεων και καταναλωτών. Η Ανεξάρτητη Αρχή Εποπτείας της Αγοράς και Προστασίας του Καταναλωτή θα προσομοιάζει με αντίστοιχες αρχές ευρωπαϊκών κρατών –όπως η Δανία και η Ιταλία- και κυρίως με τη Σουηδική Αρχή Προστασίας του Καταναλωτή(Konsumentverket ).
Πρόκειται για ένα μοντέλο με αρμοδιότητες: την εποπτεία της αγοράς, την προώθηση των δικαιωμάτων των καταναλωτών, την αντιμετώπιση αθέμιτων εμπορικών πρακτικών, την επίλυση διαφορών, τη συμβουλευτική υποστήριξη και την προστασία των εύθραυστων (ηλικιωμένων, άτομα με αναπηρίες κοκ) καταναλωτών. Παρεμβαίνει σε υποθέσεις μείζονος σημασίας για το δημόσιο συμφέρον, ερευνά αυτεπάγγελτα, προειδοποιεί, επιβάλλει πρόστιμα και εφόσον το κρίνει αναγκαίο προσφεύγει στα δικαστήρια κατά επιχειρήσεων που παραβιάζουν τη νομοθεσία.
Η Ελληνική Αρχή Εποπτείας της Αγοράς θα είναι Ανεξάρτητη διοικητική αρχή, υποκείμενη σε κοινοβουλευτικό έλεγχο στο πρότυπο της ΑΑΔΕ, με όργανα διοίκησης το Διοικητή και τρεις Υποδιοικητές, πλήρους και αποκλειστικής απασχόλησης με 5ετή θητεία. Οι Υποδιοικητές θα έχουν αρμοδιότητες : Εποπτείας και Ελέγχου Αγοράς και Προστασίας Καταναλωτή, Συνηγόρου του Καταναλωτή και τέλος Οικονομικών και Διοικητικών Υπηρεσιών της Αρχής.
Η δομή
Με βάση το ΥΠΑΝ, τα όργανα διοίκησης είναι ο Διοικητής και τρεις (3) Υποδιοικητές, πλήρους και αποκλειστικής απασχόλησης με 5ετή θητεία.
Ι. Διοικητής
Επικεφαλής της Αρχής, υπεύθυνος για τη στρατηγική, τη διοίκηση και τη συνολική λειτουργία της.
Αρμοδιότητες: διεύθυνση της λειτουργίας της Αρχής, στρατηγικός σχεδιασμός, εποπτεία, έγκριση κανονισμών, εκπροσώπηση Αρχής στο Εθνικό Συμβούλιο Καταναλωτή και Αγοράς (Ε.Σ.Κ.Α.), εν γένει εκπροσώπηση Αρχής.
Υποδιοικητές
Θα οριστούν τρεις Υποδιοικητές με τις ακόλουθες αρμοδιότητες:
(Α) Υποδιοικητής Εποπτείας και Ελέγχου Αγοράς και Προστασίας Καταναλωτή. (Β) Υποδιοικητής – Συνήγορος του Καταναλωτή.
(Γ) Υποδιοικητής Οικονομικών και Διοικητικών Υπηρεσιών της Αρχής
Η στελέχωση, δε, θα γίνει με μεταφορά οργανικών θέσεων στις αντίστοιχες θέσεις, με σύσταση θέσεων ειδικών συμβούλων και ειδικών συνεργατών και με πιμέτρηση και πρόβλεψη οργανικών θέσεων. Μάλιστα θα προβλέπεται εσωτερική και εξωτερική κινητικότητα (κατά παρέκκλιση των ισχυουσών διατάξεων), αλλά και διαδικασίες κατά παρέκκλιση ΑΣΕΠ (σε διαδικασίες επιλογής προϊσταμένων οργανικών μονάδων που λειτουργούν σε επίπεδο γενικής διεύθυνσης ή αυτοτελούς διεύθυνσης, επιτρέπεται να συμμετέχουν υποψήφιοι που δεν υπηρετούν στην Αρχή ή σε άλλον φορέα Γενικής Κυβέρνησης).
Η, δε, χρηματοδότηση γίνεται από τον κρατικό προϋπολογισμό, τα ευρωπαϊκά προγράμματα (π.χ. Consumer Programme), ενώ βέβαια, θα βάζει και καταναλωτής το χέρι στην τσέπη με ένα παράβολο, που θα προβλεφθεί για την υποβολή καταγγελιών. Επίσης θα προβλέπεται κι ένα ποσοστό εσόδων από διοικητικά πρόστιμα.
Παράλληλες κινήσεις κατά της ακρίβειας
Πέρα από τη δημιουργία της νέας Αρχής, η κυβέρνηση, με βάση όσα ανέφερε ο κ. Θεοδωρικάκος, για να θωρακίσει τον καταναλωτή, προωθεί τη δημιουργία ειδικής εφαρμογής για τα κινητά τηλέφωνα (app) μέσω της οποίας οι καταναλωτές θα μπορούν να ενημερώνουν και να κινητοποιούν τους ελεγκτικούς μηχανισμούς.
Η εφαρμογή θα είναι έτοιμη εντός του ερχόμενου φθινοπώρου και μέσω αυτής οι καταναλωτές θα μπορούν να προχωρούν σε καταγγελίες για τις παραπλανητικές προσφορές και άλλες παραβάσεις που πέφτουν στην αντίληψη τους ενώ θα έχουν και τη δυνατότητα να επισυνάπτουν φωτογραφικό ή βιντεοληπτικό υλικό, το οποίο θα είναι χρονοσημασμένο και γεωντοπισμένο από την ίδια την εφαρμογή και θα αποτελεί αποδεικτικό υλικό .
Επίσης μέσω άλλης εφαρμογής app το e-Καταναλωτής θα παρέχει καθημερινή ενημέρωσε για τα σημεία όπου θα διαμορφώνεται η χαμηλότερη τιμή ανά προϊόν.
