Η ανθρωπογενής κλιματική αλλαγή, η οποία βρίσκεται σε εξέλιξη, επιδεινώνει μια σειρά από φυσικούς κινδύνους. Οι πιο συνηθισμένοι είναι η ξηρασία και οι καύσωνες, αλλά και οι πιο σοβαρές καταιγίδες, συμπεριλαμβανομένων των ανεμοστρόβιλων και των τυφώνων. Επιπλέον, νέα στοιχεία υποδεικνύουν λιγότερο αναμενόμενες επιπτώσεις - συγκεκριμένα περισσότερους σεισμούς στις Άλπεις.
Πώς είναι δυνατόν ο θερμότερος αέρας να οδηγήσει σε σεισμό; Σύμφωνα με μια νέα μελέτη, η αρχή δεν είναι περίπλοκη: η υπερθέρμανση του πλανήτη επιταχύνει το λιώσιμο των παγετώνων στις κορυφές των βουνών και το λιωμένο νερό που απορροφάται στο υπέδαφος αυξάνει τον κίνδυνο καταστροφικών σεισμών.
Οι επιστήμονες εντόπισαν στοιχεία κάτω από τον ορεινό όγκο Montblanc, στον παγετώνα Grandes Jorasses, ύψους τεσσάρων χιλιάδων μέτρων. Όταν ανέλυσαν σεισμολογικά δεδομένα από την περιοχή, διαπίστωσαν μια ενδιαφέρουσα συσχέτιση: οι σεισμοί κάτω από τον ορεινό όγκο ήταν συχνότεροι όταν υπήρχαν κύματα καύσωνα.
Ωστόσο, όπως λέει ένας από τους βασικούς κανόνες της επιστήμης: η συσχέτιση δεν είναι αιτιώδης συνάφεια. Έτσι, αυτή η συσχέτιση θα μπορούσε να είναι απλώς συμπτωματική ή να προκαλείται από κάτι άλλο. Έτσι, οι επιστήμονες προσπαθούν να καταλάβουν αν υπάρχει αιτιώδης σχέση μεταξύ των δύο φαινομένων. Δεν τη βρήκαν στο έδαφος, οπότε έψαξαν βαθύτερα.
Στοιχεία κάτω από το βουνό
Στο Το Χόμπιτ του Τόλκιν υπάρχει ένας θησαυρός δράκου κάτω από το Βουνό, και βρήκαν έναν επιστημονικό θησαυρό κάτω από τον ορεινό όγκο του Montblanc - πολλές ισχυρές αποδείξεις ότι τα δύο φαινόμενα συνδέονται πράγματι. Ακριβείς σεισμικές καταγραφές έδειξαν ότι ένας καύσωνας το 2015 πυροδότησε ένα κύμα μικρών σεισμών κάτω από το βουνό. Αν και οι δονήσεις αυτές δεν ήταν καταστροφικές, η επιστήμη γνωρίζει ότι όσο αυξάνεται η συχνότητα των μικρών σεισμών, τόσο αυξάνεται και η πιθανότητα μεγάλων σεισμών. "Αυξάνει δραματικά τον κίνδυνο", δήλωσε στο περιοδικό Science ο σεισμολόγος Toni Kraft του ETH Zurich, ο οποίος συνέγραψε τη μελέτη.
Το νερό παίζει βασικό ρόλο στη δημιουργία των σεισμών. Όταν διεισδύει στους πόρους των πετρωμάτων, η αυξημένη πίεσή του μπορεί να εξουδετερώσει τις δυνάμεις που κρατούν τα ρήγματα ενωμένα μεταξύ τους, γεγονός που μπορεί στη συνέχεια να οδηγήσει στο σπάσιμο αυτών των δεσμών και στην αποκόλληση των κομματιών.
Υπάρχουν πολλές περιπτώσεις όπου αυτό έχει αποδειχθεί- για παράδειγμα, στην ανατολική Ταϊβάν το 2003, ένας σεισμός μεγέθους 6,8 βαθμών διέσπασε τη γη ακριβώς λόγω των έντονων εποχιακών βροχοπτώσεων. Ο ίδιος μηχανισμός λειτουργεί και στην περίπτωση των ανθρωπογενών σεισμών, ιδίως στην περίπτωση της εξόρυξης φυσικού αερίου με τη χρήση fracking, όπου το νερό πιέζεται υπό πίεση βαθιά στο υπέδαφος.
Και όταν οι παγετώνες λιώνουν γρήγορα (όπως συμβαίνει τώρα), το νερό μπορεί να απελευθερωθεί στο έδαφος σε μεγάλες ποσότητες. Αυτή η διαδικασία δεν έχει ακόμη συνδεθεί πειστικά με τους σεισμούς, αλλά η νέα εργασία υποδηλώνει έντονα ότι η υπόθεση είναι βάσιμη, σύμφωνα με τους επιστήμονες. "Παρέχει περισσότερες αποδείξεις ότι η γεώσφαιρα ανταποκρίνεται στην κλιματική αλλαγή", δήλωσαν οι συγγραφείς της μελέτης.
Σαφής τάση
Εκτός από αυτά τα στοιχεία, οι επιστήμονες έχουν και ένα άλλο επιχείρημα: σύμφωνα με αυτούς, η τάση των σεισμών στην περιοχή αυτή είναι ήδη πολύ σαφής: αυξάνονται πάντα προς το τέλος του καλοκαιριού. Δηλαδή, σε μια εποχή που το νερό από το λιώσιμο των παγετώνων είναι αρκετό για να εισρεύσει στην κοιλάδα και στη συνέχεια να διεισδύσει στα πετρώματα. Στη συνέχεια, προς το τέλος του χειμώνα, οι σεισμοί αρχίζουν και πάλι να μειώνονται.
Το τρίτο επιχείρημα είναι μια λεπτομερής ανάλυση των δεδομένων από ένα σεισμόμετρο υψηλής ποιότητας που εγκαταστάθηκε στον ορεινό όγκο Montblanc πριν από δεκαεννέα χρόνια. Αυτό το ευαίσθητο όργανο έχει καταγράψει πάνω από 12 000 σεισμικές δονήσεις διαφόρων μεγεθών, οπότε οι επιστήμονες διέθεταν πληθώρα δεδομένων. Έδειξαν ότι οι σεισμοί σε αυτόν τον σταθμό αυξήθηκαν σημαντικά μετά το κύμα καύσωνα το καλοκαίρι του 2015, όταν έλιωσε μια τεράστια ποσότητα πάγου. Τα ισχυρότερα κύματα καύσωνα οδήγησαν προφανώς σε πιο ισχυρές δονήσεις, σύμφωνα με την ανάλυση αυτή.
Μαθήματα από το παρελθόν
Οι επιστήμονες γνωρίζουν τη δύναμη του νερού στις Άλπεις από τη δεκαετία του 1960. Όταν σκάφτηκε μια σήραγγα κάτω από το Montblanc, αποδείχθηκε ότι πολύ συχνά πλημμύριζε από το νερό - το οποίο έρεε μέσα σε αυτήν από τους βράχους. Η ανάλυση του νερού ακόμη και τότε έδειξε ότι ήταν σχετικά φρέσκο και επομένως δεν είχε αποτεθεί στον ορεινό όγκο, αλλά απλώς διέρρεε μέσα από αυτόν από τον παγετώνα.
Κατά τη διάρκεια της κατασκευής αυτής της σημαντικής σήραγγας μήκους 11 χιλιομέτρων οι γεωλόγοι περιέγραψαν για πρώτη φορά ορισμένα από τα ρήγματα που δημιουργήθηκαν από τη σύγκρουση των τεκτονικών πλακών που σχημάτισαν τις Άλπεις, τα οποία χρησιμεύουν ως "σωλήνες" μέσω των οποίων το νερό από τα βουνά ρέει στο υπέδαφος κάτω από αυτά.
Ο συνδυασμός όλων αυτών των στοιχείων παρέχει, σύμφωνα με τους συγγραφείς της μελέτης, μια πολύ παραστατική εικόνα των επιπτώσεων του νερού στην περιοχή, καθώς και του τρόπου με τον οποίο εκδηλώνεται η κλιματική αλλαγή. Οι ερευνητές θέλουν να συνεχίσουν την έρευνά τους σε άλλες περιοχές των Άλπεων για να αποκαλύψουν περαιτέρω μοτίβα αυτού του φαινομένου. Αναγνωρίζουν ότι σίγουρα υπάρχουν περισσότερες επιρροές- μία από αυτές θα μπορούσε να είναι οι συνέπειες της διαταραχής των βουνών που προκαλείται από τη διάνοιξη σηράγγων που περιγράφηκε παραπάνω.
Οι συγγραφείς τόνισαν στο Science ότι η εργασία τους δεν θέλει να δημιουργήσει καμία ιδέα για αποκαλυπτικά σενάρια. Για παράδειγμα, οι σεισμοί αυτοί δεν είναι τόσο ισχυροί ώστε να μπορούν να απειλήσουν τη σήραγγα ή άλλες υποδομές. Θα μπορούσε όμως να συμβεί, λένε, σε άλλα βουνά που μπορεί να είναι πιο ευαίσθητα σε τέτοιες αλλαγές, όπως τα Ιμαλάια.
Πηγή: ΕΡΤ
