Κοιτάζοντας ψηλά στον γαλάζιο ουρανό βλέπει κανείς λευκές λωρίδες που τον διασχίζουν. Η δημοφιλής θεωρία είναι ότι μας ψεκάζουν... όμως η πραγματικότητα είναι διαφορετική. Αυτές οι λευκές ρίγες που ονομάζονται contrails βρίσκονται σταθερά στο στόχαστρο της ΕΕ λόγω των σοβαρών επιπτώσεών τους στο κλίμα.
Ως εκ τούτου, η νομοθεσία της ΕΕ απαιτεί ότι από το 2025, οι «εκπομπές μη CO2» των αεροπορικών εταιρειών πρέπει να παρακολουθούνται, να αναφέρονται και να επαληθεύονται, για όλες τις πτήσεις που αναχωρούν από την ΕΕ. Εκτός από τα ίχνη, αυτό το σχέδιο παρακολούθησης αφορά τα οξείδια του αζώτου, το διοξείδιο του θείου και τις εκπομπές αιθάλης.
Τα contrails σχηματίζονται όταν τα σωματίδια που εκπέμπονται από τα αεροπλάνα συνδυάζονται με το νερό στα παγωμένα και υγρά μέρη της ατμόσφαιρας. Αυτοί οι μικροί κρύσταλλοι πάγου είναι οι λωρίδες που βλέπουμε στον ουρανό. Ορισμένα contrails σχηματίζουν σύννεφα τα οποία μπορούν να παραμείνουν στην ατμόσφαιρα έως και μερικές ώρες. Στη συνέχεια, όταν ο ήλιος δύει, παγιδεύουν τη θερμότητα που προέρχεται από τη γη, θερμαίνοντας τον πλανήτη.
Αν επρόκειτο για μία μόνο πτήση, ο αντίκτυπος της θέρμανσης που προκαλείται από τα contrails θα ήταν ασήμαντος. Καθώς όμως υπάρχουν περισσότερες από 20.000 καθημερινές πτήσεις που διασχίζουν μόνο την Ευρώπη, τα σύννεφα contrails γίνονται ένα μόνιμο φαινόμενο, οδηγώντας σε εξαιρετικά σημαντική θέρμανση της ατμόσφαιρας.
Αντίθετες οι αεροπορικές εταιρείες
Οι αεροπορικές εταιρείες αντιτάσσονται σε αυτές τις απαιτήσεις της ΕΕ λέγοντας ότι η επιστήμη δεν βρίσκεται ακόμα στο σημείο για να υποστηρίξει ένα υποχρεωτικό καθεστώς παρακολούθησης.
Αυτό δεν είναι το μόνο επιστημονικό σημείο στο οποίο διαφωνούν αεροπορικές εταιρείες και κυβερνήσεις.
Η θέση της ΕΕ, που υποστηρίζεται από μια εκτενή έκθεση του 2020, είναι ότι οι εκπομπές αεροσκαφών που δεν περιέχουν CO2 έχουν επιπτώσεις στο κλίμα μεγαλύτερες και από τις εκπομπές CO2 των αεροσκαφών.
Η Διεθνής Ένωση Αερομεταφορών (IATA), η οποία εκπροσωπεί τόσο τις ευρωπαϊκές όσο και τις διεθνείς αεροπορικές εταιρείες, αποδέχεται ότι οι εκπομπές μη CO2 έχουν γενικό αντίκτυπο στην αύξηση της θερμοκρασίας , αλλά λέει ότι υπάρχει μικρότερη επιστημονική συναίνεση για το μέγεθος της θέρμανσης.
Ωστόσο, η παρακολούθηση αυτών των εκπομπών χωρίς CO2 είναι ζωτικής σημασίας.
Ένα σημείο στο οποίο όλοι συμφωνούν είναι ότι ο αντίκτυπος των contrails στο κλίμα προέρχεται από έναν μικρό αριθμό πτήσεων, σε ορισμένες περιοχές και σε συγκεκριμένες ώρες. Τα αεροσκάφη που πετούν ψηλά στην ατμόσφαιρα μέσω δροσερού και υγρού αέρα έχουν τη μεγαλύτερη επίδραση – ιδιαίτερα αν τα contrails επιμένουν τη νύχτα.
Με ισχυρά δεδομένα για το πότε και πού είναι πιθανό να σχηματιστούν και να επιμείνουν ίχνη, τα μεμονωμένα αεροσκάφη θα πρέπει να μπορούν να αποφύγουν στο μέλλον αυτές τις ζώνες και να μειώσουν σοβαρά τον αντίκτυπό τους στο κλίμα.
Η συναίνεση όμως φτάνει ως αυτό το σημείο. Οι αεροπορικές εταιρείες υποστηρίζουν ότι η επιστήμη δεν μπορεί ακόμη να προσδιορίσει τις κλιματικές επιπτώσεις των εκπομπών μη CO2 για μεμονωμένες πτήσεις. Οι πρόωροι επιχειρησιακοί ελιγμοί για την αποφυγή εκπομπών μη CO2 θα μπορούσαν να έχουν γενικά χειρότερο αντίκτυπο, σύμφωνα με αυτήν την άποψη. Αυτοί οι ελιγμοί συνεπάγονται περισσότερη καύση καυσίμου και επομένως μεγαλύτερες εκπομπές CO2, συνεπώς εάν δεν καταφέρουν να μειώσουν τα contrails τότε το αποτέλεσμα είναι ξεκάθαρα αρνητικό για το κλίμα.
Σε επιστολή που έστειλε τον Απρίλιο την οποία είδε το Euractiv, η IATA ζήτησε από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να εφαρμόσει υποχρεωτική παρακολούθηση μόνο στις πτήσεις εντός της ΕΕ. Ένα παρόμοιο επιχείρημα είχε οδηγήσει στο παρελθόν στην «προσωρινή» απαλλαγή της Επιτροπής για τις πτήσεις εκτός ΕΕ από την πληρωμή του CO2 που εκπέμπουν. Αυτή η εξαίρεση ξεκίνησε το 2012 και πρόκειται να συνεχιστεί τουλάχιστον έως το 2027.
Όμως, ενώ αυτή η τακτική μπορεί να λειτούργησε για τις αεροπορικές εταιρείες στο παρελθόν, κινδυνεύει επίσης να δημιουργήσει διαχωρισμούς.
Χθες η ΜΚΟ, Transport & Environment, απέστειλε στην Επιτροπή κοινή επιστολή υποστηρίζοντας την υποχρεωτική παρακολούθηση των εκπομπών μη CO2. Ζήτησε οι πτήσεις εκτός ΕΕ να παραμείνουν στο πεδίο των προσπαθειών παρακολούθησης και έκανε πρακτικές προτάσεις σχετικά με τον τρόπο με τον οποίο θα μπορούσαν να εφαρμοστούν ρεαλιστικά αυτές οι απαιτήσεις.
Μεταξύ των υπογραφόντων της επιστολής ήταν η easyJet – μια αεροπορική εταιρεία κυρίως εντός της ΕΕ με μηδενικό ενδιαφέρον να δει τους διεθνείς ανταγωνιστές της να την γλυτώνουν.
