Ένα ολοκληρωμένο σχέδιο, που αναβαθμίζει γεωπολιτικά τη χώρα, αλλά και την καθιστά οικονομικά ανθεκτική, παρουσίασε, με αιχμή μεγάλα έργα ενεργειακών υποδομών, που προωθεί ο Όμιλος Κοπελούζου, ο πρόεδρός του ομίλου Δημήτρης Κοπελούζος, τη Δευτέρα στον εμβληματικό Ξενοδοχείο “Μεγάλη Βρετανία, χώρο συνδεδεμένο με μεγάλες στιγμές της σύγχρονης ιστορίας.
Ο Δημήτρης Κοπελούζος, κατά τη διάρκεια συνάντησης με δημοσιογράφους, εστίασε, συγκεκριμένα, στο πλάνο για δημιουργία δεύτερου σταθμού FSRU (Floating Storage and Regasification Unit), δηλαδή, δεύτερης πλωτής μονάδας αποθήκευσης και αεριοποίησης Υγροποιημένου Φυσικού Αερίου (ΥΦΑ/LNG) στο Θρακικό πέλαγος, αλλά και στο σχέδιο ηλεκτρικής διασύνδεσης της Ελλάδος με την Αίγυπτο, γνωστό και ως GREGY, (Greece-Egypt Interconnector), που αφορά στην κατασκευή ενός υποθαλάσσιου ηλεκτρικού καλωδίου που θα συνδέσει την Αίγυπτο με την Ελλάδα, δημιουργώντας έναν «πράσινο ενεργειακό διάδρομο» μεταξύ Αφρικής και Ευρώπης, μεταφέροντας 3 GW καθαρής ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές (ΑΠΕ) στην Αίγυπτο.
Ιστορική καμπή
Με εύγλωττο τρόπο ο κ. Κοπελούζος έδωσε το στίγμα της ιστορικής σημασίας και των δύο έργων για τα οποία θα υπάρξουν επενδυτικές αποφάσεις το 2026 στο φόντο σημαντικών προκλήσεων, αλλά και ανταγωνισμού, ειδικά σε ό,τι έχει να κάνει με το FSRU.
Με ισχυρή, πάντως, την πεποίθηση οι γειτονικές χώρες, για ένα σημαντικό διάστημα, δε θα έχουν οικονομικές δυνατότητες μεγάλων ενεργειακών έργων, αλλά και ότι για τα επόμενα 20 χρόνια η Ρωσία θα είναι “κομμένη” από την ενεργειακή τροφοδοσία της Ευρώπης, λόγω απώλειας αισθήματος αξιοπιστίας μετά τον πόλεμο στην Ουκρανία, ο κ. Κοπελούζος τόνισε ότι ανοίγεται μια μεγάλη ευκαιρία για τη χώρα να καταστεί κόμβος, εφόσον τρέξουν τα σχέδια αυτά.
“Οι Ευρωπαίοι διαπίστωσαν ότι δίνουν χρήματα για πόλεμο. Μόνο η Ευρώπη ζημιώθηκε και η Ουκρανία από τον πόλεμο. Όλοι οι άλλοι κέρδισαν. Πήραν ακριβό αέριο και χρηματοδοτούσαν Ρωσία για πόλεμο. Για τα επόμενα 20 χρόνια ούτε ένα κυβικό ρωσικό αέριο δε θα πάει στην Ευρώπη” τόνισε ο Δημήτρης Κοπελούζος.
Ειδικά, με τα δύο “παραπληρωματικά” έργα, το νέο FSRU αλλά και το GREGY η Ελλάδα μπορεί να δίνει μια μεγάλη “ενεργειακή γέφυρα” που θα δίνει φορτία βάσης και ενεργειακούς πόρους, όχι μόνο στην ευρύτερη γειτονιά, αλλά και στην Ουκρανία, που είναι και η μεγάλη αγορά αλλά και συγκεντρώνει οικονομικό και γεωπολιτικό ενδιαφέρον. Κάτι τέτοιο, όπως ανέφερε, καταφάνηκε και στο Ζάππειο, στην πρόσφατη σύνοδο με τη συμμετοχή αμερικανών αξιωματούχων.
“Όλη η νοτιοανατολική Ευρώπη ήταν αποκλεισμένη, ενεργειακά, από την Ευρώπη και έπαιρνε μόνο ρωσικό φυσικό αέριο. Δεν είχε τη δυνατότητα να παίρνει από αλλού. Έπρεπε να υπάρξει μια εναλλακτική” τόνισε ο κ. Κοπελούζος με αιχμή το πλάνο που ξεκίνησε πριν από 15 χρόνια για το FSRU της Αλεξανδρούπολης.
Το πρώτο FSRU
“Το FSRU ήταν η μόνη αιτία για την επιτυχή σύνοδο στο Ζάππειο και το άνοιγμα στο αμερικανικό παράγοντα. Το σκεφτήκαμε, όταν δεν υπήρχε η ανάγκη, πριν από σας για σας” τόνισε με έμφαση με αιχμή τις αποφάσεις του Ομίλου για το πρώτο και υφιστάμενο, σήμερα, FSRU. “Αν δεν υπήρχε το FSRU σήμερα θα μιλάγαμε άραγε για όλα αυτά; Σήμερα όμως έχουμε κάτι που λειτουργεί” τόνισε και υπογράμμισε ότι μόλις ένα FSRU “χωρά” στο σημερινό ενεργειακό χάρτη της χώρας. Κι αυτό γιατί, όπως είπε, πλέον, τέτοια έργα, δεν επιδοτούνται από την ΕΕ και παράλληλα υπάρχει υπερπληθώρα (μόνον η Τουρκία έχει 5 και σχεδιάζει άλλα δύο). “Όποιος καταλήξει να το κάνει θα είναι ευεργέτης για τη χώρα” τόνισε με έμφαση αποτυπώνοντας τη σημασία αλλά και τη δυσκολία του έργου.
Οι προκλήσεις χρηματοδότησης
Πάντως, ένας δεύτερος σταθμός FSRU έχει προκλήσεις και άλλα δεδομένα σε σχέση με τις αρχές του 2022, όταν ελήφθη η απόφαση για την Αλεξανδρούπολη. Τότε, πέρα από το ότι υπήρχαν ακόμη ενισχύσεις για υποδομές αερίου, οι ευρωπαϊκές τράπεζες χρηματοδοτούσαν έργα ορυκτών καυσίμων και δεν είχε εισβάλει η Ρωσία στην Ουκρανία, γεγονός που εκτίναξε τα κόστη για τέτοια πλοία.
“Όλα τα μελετούμε και δεν είμαστε αρνητικοί” ανέφεραν με αιχμή το νέο μετοχικό σχήμα για το νέο τερματικό σταθμό και το πλάνο χρηματοδότησης. “Αποδεκτή είναι και η DFC. Μιλάμε ούτως ή άλλως Το 2026 θα αποφασίσουμε. Δεν έχουμε θέμα πελατείας, αλλά θέλουμε ανταγωνιστική ταρίφα. Θα θέλαμε, όμως, πιο σημαντικές εγγυήσεις από πελάτες μας. Ακόμη δεν έχουμε συμφωνία με Ουκρανούς, αλλά με τις αυξημένες εγγυήσεις για το νέο σταθμό στέλνουμε ένα μήνυμα ότι θα είναι δύσκολο να μην μας παρατήσουν αν αλλάξει κάτι” τόνισε η διοίκηση του Ομίλου με αιχμή μια επένδυση σε FSRU που σήμερα είναι στα 650 εκατ. ευρω.
Γιαυτό, όπως είπε ο κ. Κοπελούζος απαιτούνται μεγαλύτερα και μακρύτερης διάρκειας συμβόλαια (15-20 ετών έναντι 5-10 ετών σήμερα), υψηλότερες ταρίφες και βέβαια οι προαναφερθείσες υψηλότερες εγγυήσεις.
“Ένα ακόμη προαπαιτούμενο είναι ότι οι μέτοχοι μιας τέτοιας επένδυσης θα πρέπει να συμβιβαστούν με την ιδέα ότι το έργο θα έχει χαμηλότερη απόδοση (IRR) έναντι του πρώτου FSRU, αυτού στην Αλεξανδρούπολη, που κόστισε 490 εκατ ευρώ, εκ των οποίων μάλιστα τα 210 εκατ. αφορούσαν κοινοτική επιδότηση», είπε ο κ. Κοπελούζος, προσθέτοντας στη λίστα και ένα πέμπτο θέμα το οποίο θέτει συχνά και η αμερικανική πλευρά.
Έσπευσε, δε, να τονίζει ότι θα πρέπει να μειωθούν κι άλλο οι ταρίφες διαμετακόμισης μέσω του Κάθετου Διαδρόμου που παρά την έκπτωση στην οποία συμφώνησαν πρόσφατα οι πέντε εμπλεκόμενοι Διαχειριστές, εντούτοις παραμένει μια σχετικά ακριβή διαδρομή σε σχέση με άλλες που έχουν επίσης κατάληξη την Ουκρανία, ειδικά αν συνυπολογίσει κανείς ότι στο παιχνίδι δεν παίζει μόνο η Ελλάδα.
Επεσήμανε ωστόσο ότι το project για το Θρακικό Πέλαγος φαίνεται να είναι το πιο ώριμο, ένεκα εμπειρίας που έχει αποκομίσει η Gastrade από τη μέχρι τώρα λειτουργία της Αλεξανδρούπολης, όσο και γιατί το έργο βρίσκεται σε φάση έκδοση της περιβαλλοντικής άδειας, που αναμένεται ακόμη και μέσα στο 2025 ή στις αρχές του 2026.
Υπάρχει χώρος
Πάντως, όπως αναφέρθηκε από τη διοίκηση του Ομίλου και τον Κώστα Σιφναίο, διευθύνοντα Σύμβουλο της Gastrade, που έχει την ευθύνη για το FSRU κι όπου βασικός μέτοχος είναι ο Όμιλος Κοπελούζου, υπάρχει χώρος για να “μπουν” στο “παιχνίδι” τροφοδοσίας της ΝΑ Ευρώπης, οι ελληνικές υποδομές FSRU καθώς δεν μπορούν τα σημερινά FSRU σε Κροατία, Πολωνία και Λιθουανία ή και Γερμανία να καλύψουν τις ανάγκες της Αν. Ευρώπης, ενώ η Τουρκία, καθώς υπάρχουν αναφορές ότι “βαφτίζει” τουρκικό αέριο, έχει μπει στο “μάτι” των ΗΠΑ.
“Στη περίπτωση της Πολωνίας μπορεί να είμαστε ακριβότεροι, ωστόσο συγκριτικά με τη Λιθουανία, και τη Κροατία έχουμε χαμηλότερες τιμές. Η μεν Ουγγαρία έχει καλές τιμές αλλά περιορισμένες εξαγωγικές δυνατότητες, η δε, όμως Σλοβακία που έχει δυνατότητες είναι πολύ ακριβή”, τόνισαν ο κ. Κοπελούζος και ο κ. Σιφναίος.
“Υπάρχει συμπληρωματικότητα και όχι ανταγωνισμός. Δεν υπάρχει διαφορά, μεγάλη, στις ταρίφες” τόνισε, επίσης, ο Κώστας Σιφναίος, διευθύνων σύμβουλος της Gastrade, που τρέχει το FSRU.
Οι ανάγκες
Όπως χαρακτηριστικά αναφέρθηκε από τη διοίκηση του Ομίλου, το 2024, όλες μαζί οι χώρες του Κάθετου Διαδρόμου, είχαν κατανάλωση 51 bcm. Από αυτά τα 17 bcm ήταν ρωσικό, που όμως με βάση τις αποφάσεις της ΕΕ θα πρέπει να αντικατασταθεί από άλλες πηγές και δη LNG. Στο τέλος, μάλιστα, της δεκαετίας, όπως εκτίμησε ο κ. Σιφναίος, η πρόβλεψη των Διαχειριστών των συστημάτων μεταφοράς αερίου της περιοχής είναι ότι η συνολική κατανάλωση θα έχει αυξηθεί στα επίπεδα των 68 bcm. Κι αυτό γιατί εφόσον τελειώσει ο πόλεμος η οικονομία της Ουκρανίας θα μπει σε ρότα ανόδου, αλλά και γιατί θα αποσυρθούν οι μονάδες άνθρακα της ευρύτερης περιοχής, χωρίς παράλληλα να υπάρχει η δυνατότητα κάλυψης των αναγκών από πυρηνικά εργοστάσια. (Βουλγαρία, Ρουμανία, κ.ά).
Στο φόντο αυτό, με δεδομένες τις ανάγκες για ηλεκτροπαραγωγή από φυσικό αέριο, εκτιμάται ότι η επιπλέον ζήτηση στα τέλη της δεκαετίας θα είναι για 30 bcm, εκ των οποίων η Ελλάδα θα μπορούσε να διεκδικήσει ένα 25%, κοντά δηλαδή στα 6-7 bcm, σύμφωνα με τον κ. Σιφναίο.
Σε αυτό το σενάριο, η Ελλάδας θα μπορούσε να εξάγει 7 bcm στα τέλη του 2026 (εφόσον αναβαθμιστεί ο IGB και φτάσει στα 5 bcm), από τα 5,5 bcm εξαγωγών σήμερα (3,3 bcm μέσω του ελληνοβουλγαρικού αγωγού και 2,2 bcm μέσω Σιδηρόκαστρου). Βέβαια, αυτό με την προσθήκη ενός νέου FSRU.
Σημειωτέον ότι για το φετινό χειμώνα η Ουκρανία έχει κάνει γνωστό ότι πέραν της εγχώριας παραγωγής που ανέρχεται περίπου στα 19 bcm, έχει επιπλέον ανάγκες για 4 bcm.
Συζητήσεις
Πάντως, με ένταση γίνονται συζητήσεις με εν δυνάμει πελάτες, πολλοί από τους οποίους είναι ίδιοι με αυτούς που έχουν δεσμεύσει capacity στην Αλεξανδρούπολη.
«Το γεγονός ότι τα slots τη Ρεβυθούσα έχουν κλειστεί μέχρι και το 2036 δείχνει ότι οι ανάγκες για την ελληνική αγορά είναι μεγάλες. Το capacity στην Αλεξανδρούπολη είναι κλεισμένο κατά 60% έως το 2030, ωστόσο σε βραχυπρόθεσμο επίπεδο υπάρχουν κάποια μικρά περιθώρια και πράγματι μιλάμε με πολλούς εγχώριους ομίλους», επισήμανε από τη πλευρά του ο Διευθύνων Σύμβουλος της Gastrade, Κώστας Σιφναίος.
Θα πέσουν οι τιμές LNG
Σε σχέση με τις τιμές, πάντως, ο κ. Κοπελούζος εκτίμησε ότι μέσα στην επόμενη τετραετία όταν θα μπουν στην αγορά οι νέοι μεγάλοι όγκοι από ΗΠΑ και Κατάρ και αυξηθεί κατά 60% η διεθνής παραγωγή, οι τιμές του LNG θα υποχωρήσουν σημαντικά.
Το GREGY
Πέρα από το νέο FSRU η εικόνα των κρίσιμων για το μέλλον υποδομών για τη χώρα “κλείνει” με το GREGY, το οποίο ο κ. Κοπελούζος χαρακτήρισε ως το σημαντικότερο έργο για το μέλλον χώρας. “Θα βοηθήσει βιομηχανία να γίνει ανταγωνιστική λόγων του ότι θα είναι φτηνή και βέβαια πράσινη η ενέργεια που θα φέρει” τόνισε.
Στο ίδιο πλαίσιο, ο κ. Κοπελούζος παραλλήλισε το GREGY με το σχέδιο Μάρσαλ, επισημαίνοντας ότι τότε και τώρα και για τα δύο σχέδια, ο εξηλεκτρισμός της χώρας ήταν ζητούμενο. Υπενθύμισε ότι για τον σκοπό αυτό ιδρύθηκε η ΔΕΗ, με χρηματοδότηση 94 εκατ. δολαρίων για μονάδες παραγωγής και γραμμές μεταφοράς, ποσό που σε σημερινές τιμές αντιστοιχεί σε περίπου 1,3 δισ. ευρώ. «Με αυτά τα κεφάλαια τέθηκαν τα θεμέλια της ελληνικής βιομηχανίας. Σήμερα, 77 χρόνια μετά, το GREGY, με επένδυση 13 δισ. ευρώ, στοχεύει στη νέα επέκταση της ελληνικής βιομηχανικής παραγωγής», τόνισε.
“Θα γίνουν νέες ενεργοβόρες βιομηχανίες αλλά και data centres. Ποιος θα έρθει να έλθει να τα κάνει με ακριβή ενέργεια” τόνισε ο κ. Κοπέλούζος και συμπλήρωσε αφού είπε ότι ήδη υπάρχουν 48 μνημόνια συνεργασίας ότι το έργο θα έχει αναφορά η διασύνδεση με την Αίγυπτο και στα κόστη ενέργειας για τα νοικοκυριά.
“Θα λύσουμε το θέμα και για βιομήχανους και για σπίτια. Θα φέρουμε 22 τεραβατωρες ενέργειας. Τώρα η κατανάλωση είναι στις 11 τεραβατώρες. Θα έχουμε για οικιακό και για αγροτικό ρεύμα” τόνισε λέγοντας ότι “σήμερα οι κινητοποιήσεις γίνονται για το ενεργειακό κόστος”
“Αναθέσαμε σε μια σοβαρή εταιρεία να μελετήσει το έργο όχι για για να το ομορφύνει” συμπλήρωσε. “Τί έβγαλε; Το 2030 θα επιδρά στη χονδρική τιμή με 21 ευρώ μεγαβατώρα, άρα θα φέρει, σε σχέση με σήμερα, ένα 25% μείωση τιμής. Στα PPA το όφελος θα είναι στο 45%. Η Γερμανία δημιούργησε βιομηχανία γιατί είχε έκπτωση με ρωσικό αέριο, που ήταν 17% από το μέσο ορό Ευρώπης. Εδώ μιλάμε για 25%. Είναι μια επανάσταση” τόνισε ο κ. Κοπελούζος.
“77 χρόνια μετά το σχέδιο Μάρσαλ έχουμε ένα έργο για την ανταγωνιστικότητα. Με την επένδυση στο GREGY, που είναι στα 13 δισ. θα αναβιώσει βιομηχανία. Είναι το πιο σημαντικό έργο. Το FSRU μας έφερε στο προσκήνιο και οι ΗΠΑ νομίζουν ότι θα λύσουν θέμα και έτσι έδωσαν γεωστρατηγικό ρόλο χώρα. Με το καλώδιο θα την κάνουμε εξαγωγικό κέντρο αλλά και θα γίνει και πάλι ανταγωνιστική η βιομηχανία. Υποστηρίζεται από όλες τις κυβερνήσεις” τόνισε ο κ. Κοπελούζος που παραπέμποντας στον πρόεδρο Αλ Σίσι της Αιγύπτου είπε θα ενώσει Ελλάδα - Αίγυπτο για πολλά χρόνια”. “Θα είναι η φτηνή ΔΕΗ” τόνισε και συμπλήρωσε ότι “θα γίνει εξαγωγική χώρα όπως και να ναι η χώρα. Είναι το πιο σοβαρό έργο για το μέλλον για την ηλεκτρική ενέργεια και για χιλιάδες θέσεις εργασίας που θα δημιουργηθούν σε βιομηχανίες με τις επεκτάσεις τους. Θα πέσουν οι χρεώσεις και στην Ελλάδα” συμπλήρωσε.
