Ελλείψεις και αναταραχές στις εφοδιαστικές αλυσίδες των αυτοκινητοβιομηχανιών

Η θύελλα των εμπορικών εντάσεων και οι αναταραχές στην εφοδιαστική αλυσίδα των αυτοκινητοβιομηχανιών προκαλούν πτώση του Δείκτη Μηνιαίων Μετάλλων (Automotive MMI κατά 0,70%, χωρίς να υπολογίζονται οι επιπτώσεις από τους δασμούς του προέδρου Τραμπ.

Τον τελευταίο μήνα, οι υψηλού κινδύνου εμπορικές συνομιλίες ΗΠΑ–Κίνας, οι περιορισμοί στις εξαγωγές κρίσιμων ορυκτών και οι διακυμάνσεις στους δασμούς μετάλλων έχουν προκαλέσει αναστάτωση στις στρατηγικές προμηθειών του κλάδου. Από ελλείψεις σπανίων γαιών που οδηγούν σε κλείσιμο εργοστασίων μέχρι τις ασταθείς τιμές χάλυβα και αλουμινίου που πιέζουν τους προϋπολογισμούς, το τοπίο αλλάζει καθημερινά. Αχτίδα αισιοδοξίας βέβαια αποτελεί ότι διαφαίνεται μια προσωρινή εμπορική εκεχειρία.

Επείγουσες διαπραγματεύσεις κεκλεισμένων των θυρών ξεκίνησαν μετά τους περιορισμούς στις σπάνιες γαίες από την Κίνα τον Απρίλιο και τον Μάιο. Στις αρχές Ιουνίου, εμπορικές ομάδες ΗΠΑ και Κίνας συναντήθηκαν στο Λονδίνο και, σύμφωνα με πληροφορίες, κατέληξαν σε μια ανεπίσημη συμφωνία για την επίλυση του αδιεξόδου. Η Κίνα συμφώνησε να ξαναρχίσει τις αποστολές σπανίων γαιών σε μεγάλες ποσότητες, ενώ οι ΗΠΑ έδωσαν σήμα ότι ενδέχεται να χαλαρώσουν ορισμένους περιορισμούς στις εξαγωγές τεχνολογίας.

Στην πράξη, το Πεκίνο άρχισε σιωπηρά να εγκρίνει άδειες εξαγωγής για βασικούς πελάτες. Σύμφωνα με πηγές του Reuters, η Κίνα χορήγησε προσωρινές άδειες εξαγωγής σπανίων γαιών σε προμηθευτές των GM, Ford και Stellantis, των κορυφαίων αμερικανικών αυτοκινητοβιομηχανιών. Η προκαταρκτική συμφωνία συνεπάγεται επίσης άρση ορισμένων τιμωρητικών δασμών. Μετά την έναρξη των λεγόμενων δασμών Τραμπ την άνοιξη, οι δασμοί και από τις δύο πλευρές αυξήθηκαν σε διψήφια ή και τριψήφια ποσοστά.

Σε μια χαρακτηριστική περίπτωση, ο Λευκός Οίκος διπλασίασε τους δασμούς στις εισαγωγές χάλυβα από 25% σε 50%. Ο στόχος ήταν να ασκηθεί πίεση στο Πεκίνο, αλλά η κίνηση αυτή προκάλεσε άνοδο του κόστους πρώτων υλών στο εσωτερικό. Πλέον, με μια εκεχειρία 90 ημερών σε ισχύ, οι διαπραγματευτές αναμένεται να μειώσουν τους πιο πρόσφατους δασμούς Τραμπ, ταυτόχρονα με την χαλάρωση των κινεζικών ελέγχων στα ορυκτά. Για τις ομάδες προμηθειών της αυτοκινητοβιομηχανίας, κάθε ανακούφιση στους δασμούς είναι ευπρόσδεκτη και μπορεί να περιορίσει τη μεταβλητότητα των τιμών για χάλυβα, αλουμίνιο και άλλα βασικά υλικά.

Μετά την επιβολή των δασμών, οι αυτοκινητοβιομηχανίες συνειδητοποίησαν ότι η έκθεσή τους στον κίνδυνο ήταν τρομακτικά υψηλή. «Ολόκληρη η βιομηχανία αυτοκινήτου βρίσκεται σε πανικό», ανέφερε στο Reuters διευθύνων σύμβουλος ευρωπαϊκής εταιρείας μαγνητών. Σημείωσε μάλιστα ότι κάποια εργοστάσια ενδέχεται να σταματήσουν τη λειτουργία τους μέχρι τα μέσα Ιουλίου χωρίς εναλλακτικές προμήθειες μαγνητών. Σε απάντηση, εταιρείες και κυβερνήσεις επιταχύνουν τις προσπάθειες για διαφοροποίηση πηγών σπανίων γαιών και βασικών μετάλλων.

Η απάντηση της βιομηχανίας είναι ένας συνδυασμός καινοτομίας και παραδοσιακής εξόρυξης. Πολλές αυτοκινητοβιομηχανίες επενδύουν σε εναλλακτικά υλικά και τεχνολογίες ώστε να μειώσουν την εξάρτησή τους από τις κινεζικές σπάνιες γαίες. Ορισμένοι μεγάλοι κατασκευαστές όπως οι GM, BMW, Stellantis και προμηθευτές όπως οι ZF και BorgWarner σχεδιάζουν ηλεκτροκινητήρες που απαιτούν ελάχιστη ή καθόλου χρήση σπανίων γαιών, ενώ άλλοι πειραματίζονται με νέες συνθέσεις μαγνητών ή ακόμη και εξαρτήματα χωρίς καθόλου σπάνιες γαίες, όπως ηχεία και αισθητήρες.

Μέσα σε όλα αυτά, οι αυτοκινητοβιομηχανίες αγωνίζονται να αποφύγουν τις διακοπές στην παραγωγή μέσω επανασχεδιασμού προϊόντων και αναδιοργάνωσης της παραγωγής. Για παράδειγμα, ορισμένες εταιρείες προετοιμάζονται να κατασκευάσουν οχήματα χωρίς ορισμένα εξαρτήματα (όπως ηχεία ή αισθητήρες) και να τα αποθηκεύσουν έως ότου φτάσουν τα απαραίτητα μέρη. Αυτό θυμίζει τις ενέργειες της GM κατά τη διάρκεια της έλλειψης μικροτσίπ. Δεν είναι η ιδανική λύση, αλλά είναι προτιμότερη από την πλήρη διακοπή παραγωγής.

Παράλληλα, οι μηχανικοί εργάζονται εντατικά για να επανασχεδιάσουν εξαρτήματα με λιγότερα ευάλωτα υλικά. Οι κατασκευαστές ηλεκτροκίνητων πειραματίζονται με κινητήρες που δεν χρησιμοποιούν βαριές σπάνιες γαίες, επιλέγοντας εναλλακτικά υλικά ή έξυπνες γεωμετρίες ώστε να διατηρούν την απόδοση. Αν και αυτές οι καινοτομίες μειώνουν την έκθεση σε μελλοντικές απαγορεύσεις εξαγωγών, ο εκσυγχρονισμός των υπαρχουσών πλατφορμών είναι δαπανηρός και χρονοβόρος.

Οι γεωπολιτικές εξελίξεις ωθούν επίσης σε γεωγραφικές ανακατατάξεις στην παραγωγή. Με τους νέους δασμούς των ΗΠΑ να επηρεάζουν όχι μόνο την Κίνα αλλά και χώρες όπως ο Καναδάς και το Μεξικό, οι εταιρείες έχουν επιπλέον κίνητρο να τοποθετήσουν τις παραγωγικές τους εγκαταστάσεις εντός ΗΠΑ.