Σε κλοιό πιέσεων λόγω Μέσης Ανατολής και πιθανού “σφραγίσματος” των Στενών του Ορμούζ βρίσκεται η αγορά καυσίμων καθώς από τα Στενά του Ορμούζ, διέρχεται περίπου το 25% του παγκόσμιου εμπορίου πετρελαίου.
Στο φόντο αυτό, ήδη, οι τιμές ενέργειας έχουν πάρει την ανιούσα. Ειδικότερα, σε μηνιαία βάση η αύξηση στο μπρεντ ανέρχεται στο 19% περίπου με την τιμή να κινείται πέριξ των 77 δολαρίων. Σε εβδομαδιαία βάση έχει αυξηθεί κατά 4% περίπου. Την ίδια ώρα, οι τιμές του φυσικού αερίου κρατιούνται σταθερά σε υψηλά επίπεδα, με το ολλανδικό TTF να έχει ξεπεράσει τα 40 ευρώ/MWh, με μηνιαία άνοδο άνω του 12%.
Ήδη, οι τιμές στην αμόλυβδη σε νησιά της Δωδεκανήσου και των Κυκλάδων έχει ξεπεράσει τα 2 ευρώ το λίτρο. Εν τω μεταξύ, η μέση τιμή της αμόλυβδης είναι στο 1,75 ευρώ ανά λίτρο με βάση τα τελευταία διαθέσιμα στοιχεία. Πάντως το πλαφόν στα καύσιμα παύει να ισχύει από τα τέλη του μήνα.
Όπως, δε, είπε σε ραδιοφωνική του συνέντευξη πρόσφατα ο γενικός γραμματέας του υπουργείου Ανάπτυξης, Σωτήρης Αναγνωστόπουλος, τα στατιστικά στοιχεία του υπουργείου δείχνουν συμμόρφωση με το κανονιστικό πλαίσιο και συγκράτηση στην αύξηση των τιμών λιανικής στα καύσιμα λόγω και των πυκνών ελέγχων και του ανταγωνισμού.«Από την ώρα που έγινε γνωστό ότι έχει ξεκινήσει ο πόλεμος μεταξύ του Ισραήλ και του Ιράν, ο οποίος συνεχίζει μέχρι και σήμερα, ανακοίνωσε το υπουργείο Ανάπτυξης ότι θα γίνουν έκτακτοι έλεγχοι στην αγορά καυσίμων και κυρίως σε ό,τι αφορά τη λιανική αγορά καυσίμων που αφορά τους καταναλωτές. Εκεί βλέπουμε ότι οι έλεγχοι αυτοί που γίνονται και είναι πάρα πολύ πυκνοί, δείχνουν ότι γενικώς υπάρχει συμμόρφωση με το κανονιστικό πλαίσιο. Δεν βλέπουμε πολύ υψηλές ανατιμήσεις, αν και υπήρχαν καταγγελίες για τέτοιου είδους φαινόμενα. Ωστόσο, σύμφωνα και με τα επίσημα στατιστικά στοιχεία που έχουμε από την πλευρά του υπουργείου Ανάπτυξης, φαίνεται ότι οι αυξήσεις αυτές έχουν συγκρατηθεί σε πολύ μεγάλο βαθμό. Αυτό δείχνει μια καλή εικόνα. Δείχνει δύο πράγματα. Πρώτα από όλα ότι η αγορά γνωρίζει ότι επειδή ακριβώς υπάρχει ελεγκτικός μηχανισμός παντού και είναι ένας σοβαρός ελεγκτικός μηχανισμός, ξέρει ότι μπορεί να εφαρμόσει τον νόμο. Το δεύτερο είναι ότι υπάρχει κάποιος ανταγωνισμός μεταξύ των πρατηρίων καυσίμων» όπως ανέφερε χαρακτηριστικά.
Καμπανάκι ΕΒΕΠ
Αξίζει, να σημειωθεί, πάντως, ότι με βάση την άποψη του προέδρου ΕΒΕΠ Βασίλη Κορκίδη οι επιπτώσεις από μια απόφαση κλεισίματος των Στενών του Ορμούζ είναι σημαντικές.
“Η διεθνής κοινότητα «κρατάει την ανάσα της» καθώς οι εξελίξεις της σύρραξης μεταξύ Ισραήλ και Ιράν μετά την εμπλοκή των ΗΠΑ έχουν φέρει στο προσκήνιο το χειρότερο σενάριο που δεν είναι άλλο από την απόφαση του Ιράν για κλείσιμο των στενών του Ορμούζ. Περίπου το 20-25% του παγκόσμιου πετρελαίου διακινείται μέσω Ορμούζ, καθιστώντας το κρίσιμο σημείο για τις ενεργειακές ροές. Οποιαδήποτε λοιπόν σοβαρή διατάραξη εκεί θα είχε άμεσες επιπτώσεις στην παγκόσμια ναυτιλία και την ενεργειακή ασφάλεια. Κατά μέσο όρο, πάνω από 3.000 δεξαμενόπλοια, διαπλέουν τα Στενά του Ορμούζ κάθε μήνα, με την πλειοψηφία αυτών να είναι ελληνόκτητα. Σύμφωνα με τα δεδομένα της Lloyd’s List Intelligence το πρώτο τρίμηνο του 2025 περί τα 1.201 ελληνόκτητα πλοία πέρασαν τα Στενά του Ορμούζ” αναφέρει σχετικά και συμπληρώνει:
“Συνολικά 271 πλοία βρίσκονται αυτή τη στιγμή στην ευρύτερη περιοχή της «επικίνδυνης ζώνης». Από αυτά, 199 πλοία βρίσκονται στον Περσικό Κόλπο και 72 στο Στενό του Ορμούζ, δηλαδή στο πιο ευαίσθητο και δυνητικά επικίνδυνο τμήμα της περιοχής. Συνολικά τα 50 πλοία από τα 271 φέρουν ελληνική σημαία γεγονός που επισημαίνεται από το ΥΝΑΝΠ, καθώς επηρεάζει άμεσα το νομικό καθεστώς, τις υποχρεώσεις προστασίας και τον βαθμό παρέμβασης του ελληνικού κράτους σε περίπτωση ενός πιθανού επεισοδίου. Ο επικεφαλής ασφαλείας της BIMCO, Jakob Larsen, δήλωσε ότι μια πλήρης σύρραξη μεταξύ Ισραήλ και Ιράν με εμπλοκή των ΗΠΑ θα είχε πιθανότατα ως αποτέλεσμα το ουσιαστικό κλείσιμο των στενών. Προς το παρόν όμως τα στενά παραμένουν ανοικτά και έτσι θέλουμε να μείνουν” σημειώνει ο κ. Κορκίδης και τονίζει:
“Η εμπορική κυκλοφορία συνεχίζεται τόσο προς τα ανατολικά όσο και προς τα δυτικά, αλλά αυτό θα μπορούσε να αλλάξει ξαφνικά πολύ γρήγορα. Ο McGarry, διευθυντής της εταιρείας Control Risks, δήλωσε ότι η εταιρεία του εκτίμησε τον κίνδυνο πλήρους κλεισίματος ως απίθανο. Αν το Ιράν το τολμούσε θα πυροδοτούσε μια ανεπιθύμητη μεγάλη αντίδραση από τα αραβικά κράτη του Κόλπου, το εμπόριο των οποίων θα επηρεαζόταν σοβαρά. Η διακοπή των ροών από τα Στενά του Ορμούζ, από όπου διέρχονται περίπου 17-20 εκατ. βαρέλια πετρελαίου και προϊόντων την ημέρα, θα προκαλούσε παγκόσμια αναστάτωση, εκτόξευση τιμών και ασφυξία σε ασιατικές κυρίως οικονομίες. Ένα τέτοιο σενάριο, όσο ακραίο και αν φαίνεται δεν μπορεί να αποκλειστεί πλήρως, ειδικά σε περίπτωση που το Ιράν αισθανθεί υπαρξιακή απειλή.
Σε επίπεδο ναυτιλιακής αγοράς, καταγράφονται αλλαγές συμπεριφοράς από ναυτιλιακές εταιρείες και ναυλωτές. Ήδη αρκετοί πλοιοκτήτες δηλώνουν ότι θα είναι πιο επιφυλακτικοί στη φόρτωση φορτίων από τη Μέση Ανατολή, ειδικά όσο η σύγκρουση βαθαίνει. Σύμφωνα με τους ναυλομεσίτες προβλέπεται τα ναύλα στην περιοχή να αυξηθούν περαιτέρω. Ήδη, μετά τις 13/6, οι ναύλοι των πλοίων από τον Περσικό προς την Ασία αυξήθηκαν με την ημερήσια τιμή για ένα VLCC που ναυλώνεται από τον Κόλπο της Κίνας, να έχει αυξηθεί από 20.000 $ την περασμένη Πέμπτη, σε πάνω από 50.000 $ μετά από δέκα ημέρες αντανακλώντας τον αυξημένο κίνδυνο.
Η αγορά πετρελαίου έχει καταγράψει σημαντική μεταβλητότητα μετά από τη στρατιωτική σύρραξη, με δυστυχώς εκατέρωθεν επιθέσεις σε άμαχο πληθυσμό που ξεκίνησαν την περασμένη εβδομάδα και συνεχίζουν. Το Brent σημείωσε άνοδο έως και 11% από την έναρξη των συναλλαγών τη Δευτέρα 16 Ιουνίου, πριν διαμορφωθεί σήμερα γύρω στα 78 δολάρια το βαρέλι, ενώ το West Texas Intermediate βρίσκεται κοντά στα 76 δολάρια το βαρέλι. Οι παραγωγοί της Μέσης Ανατολής μεταφέρουν περίπου το ένα πέμπτο της παγκόσμιας ημερήσιας παραγωγής μέσω των Στενών και οι τιμές θα μπορούσαν να αυξηθούν περαιτέρω, εάν το Ιράν επιχειρήσει να τα μπλοκάρει, καθώς οι πελάτες σε όλο τον κόσμο θα προσπαθήσουν να καλύψουν τις δικές τους ενεργειακές ανάγκες. Η Clarksons Research καταγράφει αυξημένη κινητικότητα για δεξαμενόπλοια VLCC που δρομολογούνται προς ασφαλέστερες περιοχές φόρτωσης, ιδίως στη Δυτική Αφρική και τον Κόλπο του Μεξικού. Οι ναύλοι spot για δρομολόγια προς την Ασία έχουν ήδη ενισχυθεί, με ορισμένες μεταφορές να γίνονται μέσω του Ακρωτηρίου της Καλής Ελπίδας.
Ο τομέας των εμπορευματοκιβωτίων σε σχέση με τον τομέα των δεξαμενόπλοιων φαίνεται να μην επηρεάζεται προς ώρας καθώς ήδη από την «εποχή» που οι Χούθι επέβαλαν το ιδιότυπο καθεστώς στην Ερυθρά Θάλασσα τα πλοία μεταφοράς κοντέινερ επέλεξαν ρότες γύρω από την Ακρωτήριο της Καλής Ελπίδας, με αποτέλεσμα αυξημένους χρόνους παράδοσης και αυξημένα κόστη. Η ανασφάλεια στις θαλάσσιες διαδρομές έχει προκαλέσει ανησυχία για τη σταθερότητα των παγκόσμιων εμπορικών αλυσίδων. Αξίζει να σημειωθεί ότι με το κλείσιμο του Ορμούζ οι τοπικές συνδέσεις «short sea» για τις γειτονικές χώρες στην περιοχή της κρίσης θα έχουν πρόβλημα και η τοπική αγορά των εμπορευματοκιβωτίων θα πληγεί. Περίπου 20–30 container ships περνούν καθημερινά από τον Στενό του Ορμούζ σε κανονικές συνθήκες.
Οι εξελίξεις πάντως αναμένεται να επηρεάσουν και την ναυτασφαλιστική αγορά καθώς πλέον τα πλοία που πλέουν ή θα επιχειρήσουν να πλεύσουν στις θερμές ζώνες θα υποστούν την κατά περίπτωση 60% επιβάρυνση κατά «κινδύνων πολέμου» η οποία ως γνωστόν θα επιβαρύνει τα κόστη μεταφοράς τα οποία σε τελική ανάλυση θα κληθεί να τα πληρώσει ο τελικός καταναλωτής, είτε στην αντλία του πρατηρίου, είτε στο ράφι. Η απόφαση του Ιράν για το κλείσιμο των Στενών του Ορμούζ και μαζί με το ένα πέμπτο της παγκόσμιας ημερήσιας κατανάλωσης πετρελαίου που κινείται μέσω αυτού, προκαλεί πολλές παράπλευρες επιπτώσεις για αρκετά προφανείς λόγους. Η απόπειρα κλεισίματος θα προκαλέσει ακόμα μια απάντηση από τις ΗΠΑ, αλλά και από τα αραβικά κράτη του Κόλπου, αφού δεν υπάρχει εναλλακτική θαλάσσια οδός!
