Το έργο ηλεκτρικής διασύνδεσης Ελλάδας–Κύπρου, που παρουσιάστηκε ως εμβληματικό για την ενεργειακή ασφάλεια της Ανατολικής Μεσογείου, έχει μετατραπεί σε πεδίο αντιπαράθεσης με επίκεντρο δύο καυτά ερωτήματα, μετά τις εξελίξεις της τελευταίας εβδομάδας, πότε θα ανασταλεί το έργο, πότε θα αποχωρήσει η Nexans και ποιος θα πληρώσει τη ζημιά των 250 εκατ. ευρώ.
Η υποθαλάσσια διασύνδεση είχε στόχο να «απεγκλωβίσει» την Κύπρο από την ενεργειακή της απομόνωση, να ρίξει το κόστος ηλεκτρισμού και να αναβαθμίσει τον ρόλο της Ελλάδας ως κόμβου. Με την Nexans ως τεχνικό εταίρο, οι πρώτες ανακοινώσεις συνοδεύτηκαν από πανηγυρικούς τόνους. Όμως, στην πορεία, η αισιοδοξία έδωσε τη θέση της σε καθυστερήσεις, καχυποψία και τελικά σε ένα «ναυάγιο».
Η νομική μάχη των 250 εκατ.
Η καρδιά της διαμάχης βρίσκεται στο ποσό των 250 εκατ. ευρώ, που αφορούν το στάδιο ανάπτυξης του έργου. Η Κύπρος έχει ξεκαθαρίσει ότι δεν προτίθεται να αναλάβει την ευθύνη, υποστηρίζοντας πως το έργο διαχειρίστηκε από την πλευρά της Ελλάδας και άρα εκείνη πρέπει να επωμιστεί το κόστος. Η Αθήνα, από την άλλη, τονίζει ότι η διασύνδεση σχεδιάστηκε για κοινό όφελος και ότι η Λευκωσία δεν μπορεί να αποποιείται το μερίδιό της. Έτσι, οι δύο χώρες βρίσκονται σε ανοιχτή αντιπαράθεση, με το θέμα να παίρνει τον δρόμο των δικαστηρίων.
Η αποχώρηση της Nexans
Η αποχώρηση της Nexans θεωρείται πλέον αναπόφευκτη. Ειδικά μετά την επιστολή που έστειλε την περασμένη εβδομάδα προς τον ΑΔΜΗΕ, ζητώντας εξηγήσεις για όσα λέγονται από την Κύπρο. Η εταιρεία, που αρχικά αποτέλεσε εγγυητή της τεχνικής υλοποίησης, αποσύρεται αφήνοντας πίσω της ένα έργο «στον αέρα». Για την Κύπρο, αυτό σημαίνει ότι χάνει τον βασικό της τεχνολογικό εταίρο, ενώ για την Ελλάδα η κατάσταση περιπλέκεται, καθώς θα πρέπει να αναζητηθούν νέες λύσεις σε μια συγκυρία όπου το πολιτικό και επενδυτικό ρίσκο αυξάνεται.
Ο κυπριακός παράγοντας
Η στάση της Λευκωσίας αποτελεί κρίσιμο εμπόδιο για κάθε προσπάθεια διάσωσης του έργου. Η κυπριακή κυβέρνηση, πιεσμένη από την κοινή γνώμη και με το βλέμμα στο υψηλό ενεργειακό κόστος που ήδη επωμίζεται η χώρα, δεν θέλει να εμφανιστεί ότι «πληρώνει ξένα λάθη».
Από την άλλη η διαφαινόμενη άρνηση της να καλύψει μέρος της ζημιάς των 250 εκατ. ευρώ προκαλεί ένταση στις σχέσεις με την Αθήνα, ενώ ταυτόχρονα κλείνει την πόρτα σε μια ενιαία διαπραγματευτική στρατηγική απέναντι στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Η αίσθηση που υπάρχει είναι ότι το μισό κόστος, ακόμα και αν δεν το πληρώσει τώρα, θα κληθεί να το πληρώσει στο μέλλον μετά από απόφαση δικαστηρίου.
Η εισαγγελική έρευνα
Την ίδια στιγμή η εισαγγελική έρευνα (της Ευρωπαϊκής εισαγγελίας) γύρω από τη διαχείριση του έργου ρίχνει βαριά σκιά και πάλι στην Κύπρο, με αντανακλάσεις και σε στελέχη της Κομισιόν για την πρώτη περίοδο του έργου όταν ακόμα το γνωρίζαμε ως EuroAsia, πολύ πριν περάσει στα χέρια του ΑΔΜΗΕ και ονομαστεί Great Sea Interconnector.
Η εξέλιξη είναι βέβαιο οτι αποθαρρύνει κάθε σοβαρή συμμετοχή νέου επενδυτή, αλλά και απλού χρηματοδότη. Στελέχη που γνωρίζουν εκ των έσω την υπόθεση κάνουν λόγο για «τερατώδεις ανακρίβειες» στον δημόσιο διάλογο, ωστόσο η εικόνα ενός έργου μπλεγμένου με δικαστικές εκκρεμότητες δύσκολα ανατρέπεται.
Το αβέβαιο μέλλον
Με την Nexans να ετοιμάζεται να αποχωρήσει, την Ελλάδα και την Κύπρο να διασταυρώνουν τα ξίφη τους για τα 250 εκατ. και την Ευρωπαική Εισαγγελία να ερευνά την υπόθεση, το καλώδιο που θα ένωνε ενεργειακά δύο χώρες κινδυνεύει να μείνει για πάντα στα χαρτιά. Το αν θα βρεθεί συμβιβασμός ή αν το έργο θα καταγραφεί ως το μεγαλύτερο ενεργειακό «ναυάγιο» της Μεσογείου παραμένει ένα ερώτημα που καμία πλευρά δεν μπορεί σήμερα να απαντήσει με βεβαιότητα.
