Το γερασμένο ηλεκτρικό δίκτυο της Ευρώπης και η έλλειψη χωρητικότητας αποθήκευσης ενέργειας θα απαιτήσουν επενδύσεις τρισεκατομμυρίων δολαρίων για να αντιμετωπιστεί η αυξανόμενη παραγωγή πράσινης ενέργειας, η αυξημένη ζήτηση ηλεκτρικής ενέργειας και η αποφυγή διακοπών ρεύματος.
Πριν από μια εβδομάδα, η Ισπανία και η Πορτογαλία βυθίστηκαν στο σκοτάδι κατά το χειρότερο ολικό blackout στην ιστορία. Οι αρχές διερευνούν την αιτία, αλλά ανεξάρτητα από τα ευρήματα, οι αναλυτές και οι εκπρόσωποι της βιομηχανίας λένε ότι οι επενδύσεις σε υποδομές είναι απαραίτητες, σύμφωνα με ανάλυση του Reuters.
«To blackout ήταν ένα κάλεσμα αφύπνισης. Έδειξε ότι η ανάγκη εκσυγχρονισμού και ενίσχυσης του ευρωπαϊκού δικτύου ηλεκτρικής ενέργειας είναι επείγουσα και αναπόφευκτη», σημειώνει η Κριστίνα Ρούμπι, γενική γραμματέας της Eurelectric, της ένωσης βιομηχανιών ηλεκτρικής ενέργειας της Ευρώπης.
Το ηλεκτρικό δίκτυο της Ευρωπαϊκής Ένωσης χρονολογείται, ως επί το πλείστον ,από τον περασμένο αιώνα και οι μισές γραμμές είναι άνω των 40 ετών. Η αυξανόμενη παραγωγή ενέργειας χαμηλών εκπομπών άνθρακα και η ραγδαία ζήτηση από κέντρα δεδομένων και ηλεκτρικά οχήματα απαιτούν αναμόρφωση των δικτύων, τα οποία χρειάζονται επίσης ψηφιακή προστασία για να αντέξουν σε κυβερνοεπιθέσεις, επισημαίνει το, πρακτορείο.
Ενώ οι παγκόσμιες επενδύσεις σε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας έχουν σχεδόν διπλασιαστεί από το 2010, οι επενδύσεις σε δίκτυα έχουν αλλάξει ελάχιστα και κινούνται περίπου στα 300 δισεκατομμύρια δολάρια ετησίως. Το ποσό πρέπει να διπλασιαστεί έως το 2030 σε πάνω από 600 δισεκατομμύρια δολάρια ετησίως για να καλύψει τις απαραίτητες αναβαθμίσεις, σύμφωνα με τον Διεθνή Οργανισμό Ενέργειας.
Η Ισπανία ζήτησε από δικούς της ερευνητές και τις ρυθμιστικές αρχές της Ευρωπαϊκής Ένωσης να διερευνήσουν το blackout της προηγούμενης Δευτέρας.
Ενώ τα υποκείμενα ζητήματα δεν έχουν ακόμη διευκρινιστεί, ο φορέας εκμετάλλευσης του δικτύου Red ElectricaREDE.MC δήλωσε ότι δύο ξεχωριστά περιστατικά προκάλεσαν τη μαζική απώλεια ενέργειας.
Αυτό έρχεται μετά την επιτάχυνση της χρήσης ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, ιδίως στην Ισπανία, μετά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία τον Φεβρουάριο του 2022 και στην επακόλουθη διακοπή των ροών πετρελαίου και φυσικού αερίου που ώθησαν τις προσπάθειες της ΕΕ για μείωση της εξάρτησης από τα ορυκτά καύσιμα.
Το μερίδιο των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας αυξήθηκε στο 47% στο ενεργειακό μείγμα της ΕΕ πέρυσι από 34% το 2019, ενώ τα ορυκτά καύσιμα μειώθηκαν στο 29% από 39%, σύμφωνα με στοιχεία του think tank Ember.
Η Ισπανία σχεδιάζει να καταργήσει σταδιακά τον άνθρακα και την πυρηνική ενέργεια. Η παραγωγή ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές έφτασε σε ιστορικό υψηλό, στο 56% του ενεργειακού μείγματος της Ισπανίας το 2024.
Τα αιολικά και ηλιακά έργα κατασκευάζονται σχετικά γρήγορα σε σύγκριση με τα δίκτυα, τα οποία μπορεί να διαρκέσουν περισσότερο από μια δεκαετία.
Μέρος του προβλήματος είναι τα τεράστια ποσά και η πολυπλοκότητα της βελτίωσης ενός δικτύου σε μεγάλη απόσταση.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει εκτιμήσει ότι η Ευρώπη χρειάζεται να επενδύσει 2-2,3 τρισεκατομμύρια δολάρια σε δίκτυα έως το 2050.
Πέρυσι, οι ευρωπαϊκές εταιρείες επένδυσαν 80 δισεκατομμύρια ευρώ σε δίκτυα, από 50-70 δισεκατομμύρια τα προηγούμενα χρόνια, όπως επισημαίνουν οι αναλυτές του Bruegel, ενώ η προσθήκη επενδύσεων μπορεί να χρειαστεί να αυξηθεί στα 100 δισεκατομμύρια ευρώ.
Διακρατικές συνδέσεις
Τα συστήματα ηλεκτρικής ενέργειας της Ισπανίας και της Πορτογαλίας είναι μεταξύ εκείνων στην Ευρώπη που δεν έχουν συνδέσεις με άλλα δίκτυα που μπορούν να παρέχουν εφεδρική ενέργεια.
Η Ισπανία χρειάζεται περισσότερες συνδέσεις με τη Γαλλία και το Μαρόκο, επισημαίνει ο Χοσέ-Λουίς Ντομίνγκεζ Γκαρσία, επικεφαλής του ισπανικού ερευνητικού κέντρου ενέργειας IREC στην Καταλονία. Η Ισπανία έχει μόνο το 5% των συνδέσεων εκτός της Ιβηρικής Χερσονήσου, όπως προσθέτει.
Καθώς ορισμένες άλλες χώρες επίσης υστερούν, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει θέσει ως στόχο την αύξηση της διασύνδεσης στο 15% έως το 2030, από τον προηγούμενο στόχο του 10%, που σημαίνει ότι κάθε χώρα μέλος της ΕΕ θα πρέπει να μπορεί να εισάγει τουλάχιστον το 15% της παραγωγικής της ικανότητας ενέργειας από γειτονικές χώρες.
Η Ισπανία θα ενισχύσει τις συνδέσεις με τη Γαλλία, συμπεριλαμβανομένης μιας νέας σύνδεσης μέσω του Βισκαϊκού Κόλπου που θα διπλασιάσει τη χωρητικότητα διασύνδεσης μεταξύ των δύο χωρών, όπως ανακοίνωσε το ισπανικό δίκτυο Red Electrica.
Ανάγκη για backup
Καθώς η παραγωγή ενέργειας από ηλιακή και αιολική ενέργεια αυξάνεται, οι προκλήσεις ξεπερνούν την αναβάθμιση των δικτύων και φτάνουν στην ανάγκη για εφεδρική παραγωγή.
Τα ηλιακά και αιολικά πάρκα παράγουν συνεχές ρεύμα, ενώ τα παραδοσιακά εργοστάσια φυσικού αερίου ή πυρηνικής ενέργειας παράγουν εναλλασσόμενο ρεύμα.
Η ισχύς συνεχούς ρεύματος μετατρέπεται σε εναλλασσόμενο ρεύμα σε μετατροπείς στην τυπική συχνότητα 50 Hertz για τα ευρωπαϊκά δίκτυα και χρησιμοποιείται σε κατοικίες και επιχειρήσεις. Εάν η παραγωγή ενέργειας μειωθεί, το δίκτυο απαιτεί εφεδρική ισχύ εναλλασσόμενου ρεύματος για να αποτρέψει την πτώση της συχνότητας.
Σε περίπτωση πτώσης της συχνότητας, οι αυτόματοι μηχανισμοί ασφαλείας αποσυνδέουν κάποια παραγωγή για να αποτρέψουν την υπερθέρμανση, τη ζημιά σε μετασχηματιστές ή γραμμές μεταφοράς. Εάν πάρα πολλοί σταθμοί διακοπούν ταυτόχρονα, το σύστημα μπορεί να προκαλέσει blackout.
Πριν από το blackout περασμένης εβδομάδας, η Ισπανία αντιμετώπιζε προβλήματα ρεύματος και οι αξιωματούχοι της βιομηχανίας είχαν επανειλημμένα προειδοποιήσει για αστάθεια του δικτύου, επισημαίνει το Reuters. Οι αξιωματούχοι ενέργειας της Ισπανίας έχουν επίσης δηλώσει ότι τα σχέδια της χώρας να κλείσει και τους επτά πυρηνικούς αντιδραστήρες της έως το 2035 θα μπορούσαν να θέσουν σε κίνδυνο την παροχή ενέργειας.
Η Πορτογαλία διαθέτει μόνο δύο εφεδρικούς σταθμούς - έναν σταθμό φυσικού αερίου και έναν υδροηλεκτρικό - ικανούς να ανταποκριθούν γρήγορα εάν το δίκτυο χρειαστεί περισσότερη ενέργεια, όπως δήλωσε ο πρωθυπουργός της Πορτογαλίας, Λουίς Μοντενέγκρο, προσθέτοντας ότι η χώρα σίγουρα χρειάζεται περισσότερη.
Στη Βρετανία, ένα blackout το 2019 διέκοψε την ηλεκτροδότηση ενός εκατομμυρίου πελατών, όταν ένας κεραυνός και ένα δεύτερο, άσχετο περιστατικό, μείωσαν τη συχνότητα του δικτύου. Έκτοτε, η χώρα έχει επενδύσει για την επέκταση της αποθήκευσης ενέργειας σε μπαταρίες και είχε εγκαταστήσει περίπου 5 γιγαβάτ χωρητικότητας στο τέλος του περασμένου έτους, σύμφωνα με την ένωση RenewableUK. Αυτό μπορεί να βοηθήσει στην εξισορρόπηση του δικτύου με τον ίδιο τρόπο που λειτουργούν οι σταθμοί παραγωγής ενέργειας.
Η Ευρώπη διαθέτει 10,8 γιγαβάτ αποθήκευσης ενέργειας σε μπαταρίες και θα αυξηθεί στα 50 GW έως το 2030 - πολύ λιγότερο από τα απαιτούμενα 200 GW, σύμφωνα με τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό για την Αποθήκευση Ενέργειας.
Στην Ιρλανδία, η Siemens Energy έχει κατασκευάσει τον μεγαλύτερο σφόνδυλο στον κόσμο, ο οποίος μπορεί επίσης να λειτουργήσει ως αποθήκη ενέργειας και να βοηθήσει στη σταθεροποίηση του δικτύου.
