Η Βραζιλία, πρωτοπόρος στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας της Λατινικής Αμερικής, αντιμετωπίζει ένα παράδοξο: ενώ η πράσινη παραγωγή αυξάνεται ραγδαία, ολοένα και μεγαλύτερο μέρος της μένει αχρησιμοποίητο. Ο λεγόμενος περιορισμός παραγωγής (curtailment) έχει εξελιχθεί σε κρίσιμο πρόβλημα για την ενεργειακή αγορά της χώρας.
Το φαινόμενο συμβαίνει όταν η παραγωγή από αιολικά ή φωτοβολταϊκά υπερβαίνει τη δυνατότητα μεταφοράς του δικτύου. Οι διαχειριστές αναγκάζονται τότε να περιορίσουν τη λειτουργία μονάδων για να διατηρήσουν την ισορροπία στο σύστημα. Οι αιτίες εντοπίζονται κυρίως στη συμφόρηση των γραμμών μεταφοράς και στη χαμηλή ζήτηση σε περιόδους υψηλής παραγωγής.
Σύμφωνα με τη Rystad Energy, η κατάσταση έχει λάβει ανησυχητικές διαστάσεις: μέχρι τον Αύγουστο του 2025, εκτιμάται ότι 20 τεραβατώρες καθαρής ενέργειας έχουν χαθεί λόγω περιορισμού – ποσότητα διπλάσια σε σχέση με το 2024. Περίπου οι μισές περικοπές οφείλονται σε ζητήματα ζήτησης και οι υπόλοιπες σε ελλείψεις υποδομών.
Αν και η αιολική ενέργεια αντιπροσωπεύει τον μεγαλύτερο όγκο περικοπών, η ηλιακή επηρεάζεται αναλογικά περισσότερο: το ποσοστό curtailment για τα φωτοβολταϊκά φθάνει το 27%, έναντι 16% για την αιολική.
Ο βορειοανατολικός τομέας στο επίκεντρο
Η κρίση περιορισμού πλήττει κυρίως τον βορειοανατολικό τομέα της Βραζιλίας, όπου συγκεντρώνεται η πλειονότητα των αιολικών και ηλιακών έργων. Οι γραμμές μεταφοράς δεν επαρκούν για να διοχετεύσουν την περίσσεια ενέργεια προς τα μεγάλα αστικά κέντρα του νοτιοανατολικού τμήματος, προκαλώντας συμφόρηση και αναγκαστικές διακοπές.
Η Bahia πλήττεται περισσότερο στην ηλιακή παραγωγή, με περιορισμούς άνω του 30%, ενώ η Ceará εμφανίζει τα υψηλότερα ποσοστά στην αιολική, ξεπερνώντας το 25%.
Απώλειες εσόδων και αυξημένο ρίσκο για επενδυτές
Για τα έργα που βρίσκονται ήδη σε λειτουργία, το curtailment σημαίνει άμεσες απώλειες εσόδων, καθώς οι μηχανισμοί αποζημίωσης βρίσκονται ακόμη υπό διαπραγμάτευση. Για τα νέα έργα, το πρόβλημα είναι ακόμη μεγαλύτερο: οι τράπεζες αξιολογούν τα επενδυτικά σχέδια ως πιο ριψοκίνδυνα, αυξάνοντας τα επιτόκια και τις απαιτήσεις εγγυήσεων.
Αυτό μεταφράζεται σε ακριβότερα συμβόλαια πώλησης ενέργειας (PPA), ενώ το κόστος του περιορισμού εκτιμάται στα 10 δολάρια/MWh για την αιολική και 20 δολάρια/MWh για την ηλιακή ενέργεια — ποσά ιδιαίτερα υψηλά σε σχέση με τις τιμές αγοράς.
Αναζητώντας λύσεις
Η αντιμετώπιση του φαινομένου απαιτεί συντονισμό σε δύο μέτωπα:
Υποδομές: νέα έργα μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας είναι απαραίτητα για την εκτόνωση των «στενώσεων» στο δίκτυο.
Ζήτηση: νέες χρήσεις ενέργειας, όπως παραγωγή πράσινου υδρογόνου ή εξόρυξη κρυπτονομισμάτων, μπορούν να απορροφήσουν την περίσσεια παραγωγή.
Η αποθήκευση ενέργειας θεωρείται κρίσιμη λύση, όμως η Βραζιλία δεν διαθέτει ακόμη σαφές ρυθμιστικό πλαίσιο. Οι πρώτοι κανονισμοί αναμένονται μέσα στο 2026, ανοίγοντας τον δρόμο για επενδύσεις σε συστήματα μπαταριών.
Μέχρι τότε, οι επενδυτές καλούνται να επιλέγουν τοποθεσίες με καλύτερη δικτυακή υποστήριξη και να ενσωματώνουν ρήτρες προστασίας από curtailment στα συμβόλαιά τους.
Πηγή: oilprice
