Το συνεχές σερί των χαμηλών τιμών ενέργειας των πρώτων ημερών του Αυγούστου, ένεκα της υπεραπόδοσης των αιολικών πάρκων και συνολικά των ΑΠΕ, φέρνουν στο προσκήνιο τη συζήτηση και πάλι για μεταρρυθμίσεις στην αγορά ενέργειας, μεταρρυθμίσεις που θα καταστήσουν τα οφέλη της πράσινης ενέργειας πιο προσιτά στους πολίτες.
Οι τιμές
Να σημειωθεί ότι η πιο υψηλή τιμή, τις τελευταίες μέρες, καταγράφηκε στις 5 Αυγούστου στα 75,39 ευρώ/MWh. Το Σάββατο η τιμή ήταν στα 65,45 ευρώ/MWh, ενώ την Κυριακή, η τιμή διαμορφώθηκε στα 53.18 ευρώ/MWh.
Η εικόνα αυτή οφείλεται στην αυξημένη παραγωγή των ΑΠΕ και δη των αιολικών. Μάλιστα, την Κυριακή, οι τιμές στην Αγορά Επόμενης Μέρας έγραψαν αρνητικό πρόσημα και έφτασαν και μέχρι τα -12,92 ευρώ/MWh ενώ στη διαπραγμάτευση στο Χρηματιστήριο Ενέργεια και χθες καταγράφηκαν αρνητικές τιμές.
Για τη Δευτέρα, βέβαια, η τιμή ανέβηκε στα 73,92 ευρώ/MWh σε ποσοστό 39,01% με τις ΑΠΕ και πάλι να κυριαρχούν έχοντας μερίδιο 61,48% και τις μονάδες αερίου στο 29,84%. Στο 3,52% είναι τα υδροηλεκτρικά και στο σημαντικό 3,19% η Κρήτη. Και για σήμερα καταγράφηκαν αρνητικές τιμές+, -0,01 ευρώ/MWh και η μέγιστη πήγε στα 209,47ευρώ/MWh.
Για σήμερα η τιμή διαμορφώθηκε στην Αγορά της Επόμενης Μέρας στα 70,60 ευρώ/MWh. με πτώση της τάξης του 4%. Το ενδιαφέρον είναι ότι και για σήμερα η υψηλότερη τιμή ήταν χαμηλά σχετικά στα 187,78 ευρώ/MWh. Η συνολική ζήτηση ήταν μεγάλη και διαμορφώθηκε στις 430.74 GWh.Στο ενεργειακό μείγμα και πάλι οι ΑΠΕ κυριάρχησαν ,ε 61,6%, το φυσικό αέριο 30%, τα υδροηλεκτρικά 3,6%, οι εισαγωγές 0,5%. Συνολικά η μέση τιμή Αυγούστου παραμένει κάτω από τα 80 ευρώ/MWh, όταν τον Ιούλιο ήταν στα 100,57 ευρώ ανά Μεγαβατώρα, από 85,42 ευρώ τον Ιούνιο.
Μονόδρομος η πράσινη μετάβαση με κοινωνικό πρόσημο
Με αυτά τα δεδομένα έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον η πρόταση που κατέθεσε σε ομιλία του ο Γιώργος Σταθάκης, πρ. υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας, στο πλαίσιο συζήτησης στο Φεστιβάλ Βιβλίου Χανίων, πριν λίγες μέρες και καταγράφηκε και σε σχετική αρθρογραφία στον ιστότοπο news247.gr, για το ‘μονόδρομο” της πράσινης μετάβασης. που, όμως, θα διαχέει απευθείας τα οφέλη της στην παραγωγή και τα νοικοκυριά.
“Χρειαζόμαστε πράσινες πολιτικές παντού, στην κατοικία, τις μεταφορές και την παραγωγή. Και φυσικά στην παραγωγή ενέργειας αποκλειστικά από ΑΠΕ, με επιτάχυνση της αποθήκευσης και ενίσχυση των δικτύων μεταφοράς ενέργειας. Η πράσινη μετάβαση, επειδή κινδυνεύει να αποτελέσει μία νέα μορφή κοινωνικού αποκλεισμού, πρέπει πρωτίστως να είναι «κοινωνικά δίκαιη». Για το λόγο αυτό δεν είναι μία υπόθεση αποκλειστικά της αγοράς” τόνισε με έμφαση και συμπλήρωσε:
“Είναι υπόθεση της κοινωνίας, των τοπικών κοινωνιών, των ομάδων που πρέπει να γίνουν κοινωνοί και οικονομικά υποκείμενα (ενεργειακές κοινότητες) αυτής της μετάβασης. Τα οικονομικά και τεχνολογικά δεδομένα είναι εκεί. Είναι υπόθεση των Δήμων, των Περιφερειών και των Κυβερνήσεων. Αρκεί να «πολιτικοποιήσουμε» το νέο κύκλο βιωσιμότητας των πόλεων, της παραγωγής και της κατανάλωσης αγαθών και υπηρεσίων. Ο μονόδρομος είναι μονόδρομος. «Πόλεμος θέσεων» χρειάζεται για την πράσινη μετάβαση, με την κοινωνία παρούσα, χωρίς κοινωνικούς αποκλεισμούς, με σχέδιο και με «ακραίες» θέσεις κατά της «κατανάλωσης υδρογοναναθράκων» παντού. Άλλος δρόμος δεν υπάρχει” υπογράμμισε ο κ. Σταθάκης.
Προτάσεις
Στο φόντο αυτό κι εν όψει των ανακοινώσεων στη ΔΕΘ επανέρχεται στην επικαιρότητα και μια πρόταση της Ένωσης Βιομηχανικών Καταναλωτών Ενέργειας (ΕΒΙΚΕΝ) για την απευθείας διάθεση ποσοτήτων πράσινης ενέργειας στην παραγωγή.
Συγκεκριμένα ο πρόεδρος της ΕΒΙΚΕΝ κ. Αντώνης Κοντολέων έχει αναφέρει πώς η σύναψη συμβολαίων PPA (Power Purchase Agreements) με ΑΠΕ μπορεί να δώσει λύση. Ωστόσο, σύμφωνα με τον πρόεδρο της ΕΒΙΚΕΝ, στην παρούσα χρονική συγκυρία, υπάρχει δυσκολία και ρίσκο, καθώς τα PPA με φωτοβολταϊκά ενέχουν τον κίνδυνο τεράστιας ζημίας, λόγω των περικοπών αλλά και των μηδενικών τιμών που επικρατούν.
Σύμφωνα, λοιπόν, με την ΕΒΙΚΕΝ, θα πρέπει να αναζητηθεί λύση σε μοντέλα που έχουν ήδη υιοθετηθεί σε αρκετά ευρωπαϊκά κράτη κι έχουν υποδειχθεί, όπως αναφέρεται, από την ίδια την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, στο πλαίσιο του πακέτου μέτρων που προτείνει για τη μείωση του ενεργειακού κόστους στη βιομηχανία. Μεταξύ αυτών, είναι, με βάση την ΕΒΙΚΕΝ, η θέσπιση προθεσμιακής αγοράς, μέσω κρατικού φορέα, ώστε να αποσυνδεθεί η τελική τιμή από τις καθημερινές διακυμάνσεις της χονδρεμπορικής — κάτι που στην Ελλάδα δεν υφίσταται, με αποτέλεσμα οι διακυμάνσεις να περνούν απευθείας στους καταναλωτές.
Όπως έχει αναφέρει ο κ. Κοντολέων στην Ιταλία οι μεγάλοι ενεργοβόροι καταναλωτές έχουν πρόσβαση σε σταθερή τιμή 65 ευρώ ανά μεγαβατώρα. «Αν είχε αυτήν την τιμή και αυτό το ενεργεικό κόστος, η ελληνική βιομηχανία θα απογειώνονταν» έχει αναφέρει χαρακτηριστικά ο κ. Κοντολέων. Προσθέτοντας ότι ο ιταλικός ΔΑΠΕΕΠ (GSE) έχει στη διάθεσή του συμβολαιοποιημένες ΑΠΕ, τις οποίες διοχετεύει απευθείας στη βιομηχανία μέσω PPA, κάτι που στην Ελλάδα δεν συμβαίνει.
«Οι φθηνές ΑΠΕ υπάρχουν, όμως δεν φτάνουν στον τελικό καταναλωτή» τονίζει χαρακτηριστικά ο κ. Κοντολεών σε σειρά παρεμβάσεών του. Πάντως η ΕβΙΚΕΝ έχει προτείνει το ιταλικό μοντέλο ως λύση για το υψηλό ενεργειακό κόστος που αντιμετωπίζει σήμερα η βιομηχανία. Σύμφωνα με αυτό ο ιταλικός ΔΑΠΕΕΠ (GSE) από τη μια πλευρά συνάπτει cfds με παραγωγούς ΑΠΕ, υβριδικές μονάδες και σταθμούς αποθήκευσης με μπαταρίες και από την άλλη πλευρά συνάπτει ΡΡΑs με βιομηχανίες για την προμήθεια της πράσινης ενέργειας που έχει εξασφαλίσει από τα cfds.
Ειδικότερα ο ιταλικός οργανισμός διαθέτει στις ενεργοβόρες βιομηχανίες για τρία χρόνια 24 TWh πράσινης ενέργειας έναντι 65 ευρώ/MWh. Το ποσό αυτό προσδιορίζεται με βάση τη μέση τιμή της αγοράς ενώ η ενέργεια που διατίθεται στη βιομηχανία καλύπτει το 25% της κατανάλωσης της. Ως αντάλλαγμα οι βιομηχανίες αναλαμβάνουν την υποχρέωση να χτίσουν μονάδες ΑΠΕ διπλάσιας δυναμικότητας και να επιστρέψουν στον GSE τα επόμενα είκοσι έτη την ίδια ποσότητα ενέργειας στην ίδια τιμή.
Με τον τρόπο αυτό μειώνεται η έκθεση του νέου φορέα (που στην ελληνική περίπτωση θα μπορούσε να είναι ο ΔΑΠΕΕΠ) στη μεταβλητότητα των τιμών της αγοράς αφού μεταφέρει μέρος του ρίσκου στις βιομηχανίες. Εξετάζεται επίσης η εναλλακτική λύση ο φορέας να διαθέτει και προϊόντα αποθήκευσης.
Η πρόταση υιοθέτησης και στην Ελλάδα του μοντέλου της Ιταλίας προκύπτει από μελέτη που εκπόνησε Compass Lexicon για λογαριασμό της ΕΒΙΚΕΝ, σύμφωνα με την οποία το ιταλικό μοντέλο είναι η ενδεδειγμένη λύση για τη μείωση του ενεργειακού κόστους των ελληνικών βιομηχανιών.
Πυρά Αντιπολίτευσης
Στο μεταξύ με φόντο τις τιμές ενέργειας το ΠΑΣΟΚ σηλώνει τους τόνους. Σε ανακοίνωσή του, χθες, Δευτέρα 11/8, ο Φραγκίσκος Παρασύρης, υπεύθυνος Κ.Τ.Ε. Ενέργειας και Τομέα Ενέργειας ΠΑΣΟΚ-Κίνημα Αλλαγής, αναφέρει ότι “σύμφωνα με την ΕΛ.ΣΤΑΤ., τον Ιούλιο ο πληθωρισμός έκανε άλμα επί κοντώ ανεβαίνοντας στο 3,1%, παραμένοντας για έναν ακόμη μήνα πολύ ψηλότερα από τον μέσο όρο της Ευρωζώνης. Βασικός τροφοδότης του πληθωρισμού στην Ελλάδα παραμένει η αύξηση στους λογαριασμούς ρεύματος. Σε σύγκριση με τον Ιούλιο 2024, οι Έλληνες πλήρωσαν 18,9% ακριβότερα το ρεύμα τον φετινό Ιούλιο. Έχει γίνει, πλέον, συνήθεια αυτή η διψήφια αύξηση στις τιμές του ρεύματος και δυστυχώς, οι 0,6 μονάδες —από τις 3,1 μονάδες του γενικού πληθωρισμού— προέρχονται αποκλειστικά από τον ηλεκτρισμό. Ούτε τα πανάκριβα ενοίκια δεν έχουν τόσο μεγάλη επίδραση στον πληθωρισμό όση έχει το ρεύμα!”
Παράλληλα ο βουλευτής Ηρακλείου του ΠΑΣΟΚ σημειώνει ότι, “όπως έχουμε τονίσει, η κύρια αιτία για τις αυξήσεις στο ρεύμα είναι τα πράσινα τιμολόγια, τα οποία συνεχίζουν κι έχουν πάνω από 3,5 εκατομμύρια νοικοκυριά σε όλη τη χώρα. Παρά το γεγονός ότι το κόστος στη χονδρεμπορική αγορά είναι σημαντικά μειωμένο σε σχέση με το καλοκαίρι του 2024, ο προβληματικός σχεδιασμός των πράσινων τιμολογίων οδηγεί σε μεγάλες αυξήσεις. Και παρά το γεγονός ότι το ΠΑΣΟΚ επίμονα αναδεικνύει το πρόβλημα και προτείνει λύσεις, η κυβέρνηση δείχνει αδιαφορία και δεν προχωρεί σε καμία βελτιωτική κίνηση. Βέβαια, ο Πρωθυπουργός στην πρόσφατη συνέντευξή του αναγνώρισε τη λύση που προσφέρουν τα φθηνότερα μπλε τιμολόγια (όχι όμως αυτό της ΔΕΗ), ανέφερε, ωστόσο, ότι η μείωση τιμών δεν θα έρθει με κυβερνητική απόφαση. Αποσιώπησε δηλαδή το γεγονός ότι τα (ακριβά όπως αποδεικνύονται) πράσινα τιμολόγια δημιουργήθηκαν με κυβερνητική πρωτοβουλία και νομοθέτηση.
Για αυτό το ΠΑΣΟΚ καλεί και πάλι την κυβέρνηση, έστω και τώρα, να θέσει ως ύψιστη προτεραιότητα στην ενέργεια τη μείωση του κόστους. Κι ας αναζητήσει, επιτέλους, σε ένα παραγωγικό πεδίο τη συνεργασία με την αντιπολίτευση. Άλλωστε, δεν είναι ντροπή να αναγνωρίζει κανείς τα λάθη του.”
