Τα φετινά Βραβεία Νόμπελ Χημείας και Φυσικής (2025) δεν ανήκουν μόνο στα εργαστήρια — αγγίζουν άμεσα το μέλλον της ενέργειας, της αποθήκευσης και της τεχνολογίας. Οι ανακαλύψεις που τιμήθηκαν φέτος μπορούν να μεταμορφώσουν τον τρόπο με τον οποίο παράγουμε, αποθηκεύουμε και διαχειριζόμαστε την ενέργεια.
Χημεία: Προς καθαρότερη ενέργεια με τα μεταλλο-οργανικά πλαίσια (MOFs)
Το Νόμπελ Χημείας απονεμήθηκε στους Susumu Kitagawa, Richard Robson και Omar Yaghi για την ανάπτυξη των metal–organic frameworks (MOFs) — μικροπορωδών δομών με τεράστιες δυνατότητες στην δέσμευση διοξειδίου του άνθρακα, την αποθήκευση υδρογόνου και αερίων, αλλά και τη βελτίωση μπαταριών και φωτοβολταϊκών.
Από τα πρώτα πειράματα στις αρχές της δεκαετίας του ’90 μέχρι σήμερα, οι επιστήμονες έχουν δημιουργήσει δεκάδες χιλιάδες MOFs, ενώ η χρήση τους για δέσμευση CO₂ βρίσκεται ήδη σε στάδιο δοκιμών μεγάλης κλίμακας.
Το ευρωπαϊκό έργο MOF4AIR, στο οποίο συμμετέχουν 14 εταίροι από 8 χώρες, στοχεύει στη χρήση MOFs για τη δέσμευση CO₂ σε ενεργοβόρες βιομηχανίες.
Τα MOFs δείχνουν επίσης προοπτική για αποθήκευση ενέργειας, υδρογόνο, μπαταρίες και υπερπυκνωτές, ενώ ερευνητικά έργα όπως το MOF2H2 χρηματοδοτούνται από την ΕΕ για τη μετατροπή ηλιακού φωτός σε υδρογόνο μέσω φωτοκατάλυσης.
Φυσική: Κβαντικές ανακαλύψεις που αλλάζουν την ενεργειακή μηχανική
Το Νόμπελ Φυσικής απονεμήθηκε στους John Clarke, Michel H. Devoret και John M. Martinis για την ανακάλυψη της μακροσκοπικής κβαντικής σήραγγας και των ποσοτικοποιημένων επιπέδων ενέργειας σε ηλεκτρικά κυκλώματα.
Η έρευνά τους ανοίγει τον δρόμο για κβαντικούς υπολογιστές, κβαντικούς αισθητήρες και υπεραγώγιμα υλικά — τεχνολογίες που μπορεί να μεταμορφώσουν τον ενεργειακό σχεδιασμό και την αποδοτικότητα των δικτύων.
Ήδη, πειράματα με υπεραγωγούς υψηλής θερμοκρασίας (HTS) δείχνουν ότι μπορούν να μειώσουν δραστικά τις απώλειες ενέργειας στα δίκτυα. Παράλληλα, αλγόριθμοι κβαντικής υπολογιστικής χρησιμοποιούνται για τη βελτιστοποίηση ενεργειακών συστημάτων και την πρόβλεψη κινδύνων.
Η E.ON και η IBM Quantum έχουν αναπτύξει αλγόριθμο που προβλέπει κλιματικούς κινδύνους και τιμολογεί ενέργεια με μεγαλύτερη ακρίβεια από τις κλασικές μεθόδους.
Η Ευρώπη επενδύει στην κβαντική εποχή της ενέργειας
Η ΕΕ προωθεί έργα όπως το EuroQCI (Ευρωπαϊκή Κβαντική Υποδομή Επικοινωνιών), που θα προστατεύει κρίσιμα δίκτυα — από ενεργειακά κέντρα έως νοσοκομεία — μέσω οπτικών ινών και δορυφόρων.
Παράλληλα, η πρωτοβουλία Quantum Technologies Flagship, με προϋπολογισμό 1 δισ. ευρώ, στηρίζει εκατοντάδες ερευνητές για την ανάπτυξη εφαρμογών κβαντικής υπολογιστικής και αισθητήρων στην ενέργεια.
Πηγή: ceenergynews
