Ωριμάζουν, έστω και με ρυθμούς χελώνας, τα σχέδια για μονάδες καύσης απορριμμάτων, με τη Βόρεια Ελλάδα στο επίκεντρο των σχεδιασμών του ΥΠΕΝ.
Βάσει του σχεδιασμού του Υπουργείου Ενέργειας και Περιβάλλοντος, μέσα στο 2025 στόχος είναι να τεθούν σε τροχιά υλοποίησης οι θεσμικές παρεμβάσεις και το ρυ για τις μονάδες ενεργειακής αξιοποίησης αποβλήτων.
Στα πλάνα του ΥΠΕΝ είναι να δημοπρατηθούν τα έργα (6 σε όλη τη χώρα) έως το 2027 με τριετή περίοδο κατασκευής και δοκιμαστική λειτουργία. Εφόσον τηρηθούν τα χρονοδιαγράμματα, τα νέα εργοστάσια θα ανάψουν μηχανές από το 2030 και μετά.
Η μονάδα της ΔΕΗ στη Δυτική Μακεδονία
Το πλέον ώριμο project αφορά τη νέα μονάδα της ΔΕΗ στη Δυτική Μακεδονία, ένα project που συναντά τις σφοδρές αντιδράσεις της τοπικής κοινωνίας.
Η μονάδα «Waste to Energy» σχεδιάζεται να κατασκευαστεί στο χώρο που βρίσκεται σήμερα η αυλή του λιγνίτη του λιγνιτικού σταθμού Πτολεμαΐδα 5.
Ο σχεδιασμός της μονάδας προβλέπει την εγκατάσταση γεννήτριας ισχύος περίπου 38MW που εκτός από ρεύμα θα μπορεί να διαθέτει και θερμική ενέργεια για την κάλυψη των αναγκών των τηλεθερμάνσεων της Δυτικής Μακεδονίας.
Η μονάδα θα διαθέτει State of the Art αντιρρυπαντική τεχνολογία ενώ σημαντική θα είναι και η ανάκτηση ανακυκλώσιμων υλικών από τα προϊόντα της καύσης.
Πρόκειται για μία επένδυση της τάξης των 300 εκατ. ευρώ που θα απασχολήσει 200 εργαζομένους κατά την κατασκευή της.
Σύμφωνα με τα συμπεράσματα έρευνας του 2024 της εταιρείας Enviroplan για λογαριασμό του ΥΠΕΝ, «μόνη αξιόπιστη τεχνική λύση για την περίπτωση των δευτερογενών καυσίμων και των υπολειμμάτων επεξεργασίας των Αστικών Στερεών Αποβλήτων τους είναι εκείνη της καύσης (αποτέφρωσης), ενώ οι εναλλακτικές επιλογές έχουν συνδεθεί στη συντριπτική τους πλειονότητα με αποτυχημένες εφαρμογές».
Η Βόρεια Ελλάδα στο επίκεντρο
Για τη Βόρεια Ελλάδα, η μελέτη προτείνει μία μονάδα ενεργειακής αξιοποίησης αποβλήτων στην Π.Ε. Ροδόπης της Περιφέρειας Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης και μία μονάδα στην Π.Ε. Κοζάνης της Περιφέρειας Δυτικής Μακεδονίας.
Στο τραπέζι έχει πέσει και η Ξάνθη με μεγάλο ενεργειακό όμιλο να «σκανάρει» την περιοχή.
Αναφορικά με τις εκτιμώμενες ποσότητες δευτερογενών καυσίμων (RDF, SRF) που θα παράγονται στην Ελλάδα από τις μονάδες ανάκτησης και ανακύκλωσης αποβλήτων και τα Κέντρα Διαλογής το 2030 αναμένεται να ανέρχονται σε περίπου 1,2-1,3 εκατ. τόνοι ετησίως, σύμφωνα πάντα με την έρευνα.
Τσιμεντοβιομηχανία
Από τις ποσότητες αυτές, ένα μέρος (περ. 414.000 τόνοι/έτος, κλάσης 3, δηλ. υψηλής Θερμογόνου Δύναμης-ΚΘΔ) μπορούν να αξιοποιηθούν τόσο στην τσιμεντοβιομηχανία όσο και σε μονάδες ενεργειακής αξιοποίησης, ενώ οι υπόλοιποι περίπου 860 χιλιάδες τόνοι/έτος (κλάσης 3 και άνω, δηλ. χαμηλότερης ΚΘΔ) μόνο στο δίκτυο των μονάδων ενεργειακής αξιοποίησης
Πώς θα είναι οικονομικά βιώσιμες οι μονάδες
Λόγω του υψηλού τους CAPEX (κεφαλαιουχικές δαπάνες) αλλά και της αδυναμίας ανεύρεσης κοινοτικής χρηματοδότησης; τα έσοδα των μονάδων πρέπει να προέρχονται κυρίως από ένα συνδυασμό πώλησης της παραγόμενης ενέργειας και gate fees (το υπόλειμμα που θα προέρχεται από τις μονάδες διαχείρισης αποβλήτων).
Επικουρικά, αναμένονται μικρά έσοδα από την πώληση ανακυκλώσιμων υλικών, ενώ πρέπει να εξεταστεί και η δυνατότητα διάθεσης της θεσμικής ενέργειας, όπου αυτό είναι εφικτό. Λόγω του κανονισμού taxonomy της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, οι μονάδες ενεργειακής αξιοποίησης δεν μπορούν να λάβουν ενίσχυση από πόρους της ΕΕ.
Οφέλη και μειονεκτήματα
Το μεγαλύτερο πλεονέκτημα της καύσης σκουπιδιών (σύμφωνα και με αντίστοιχες πρακτικές που εφαρμόζονται στο εξωτερικό) είναι η μείωση του όγκου των απορριμμάτων κατά 90% και του βάρους τους κατά 70%. Η διαδικασία αυτή αντιμετωπίζει το πρόβλημα άμεσα, δεν απαιτεί κάποια προετοιμασία, μπορεί να εφαρμοστεί σε μεγάλους όγκους σκουπιδιών, δεν απαιτείται πολύς χώρος για την κατασκευή της μονάδας, υπάρχει διαθέσιμη τεχνολογία, δεν παράγεται μεθάνιο, η διαδικασία ανάκτησης της ενέργειας ισοδυναμεί με μια ανανεώσιμη πηγή ενέργειας, ενώ ανακτώνται ο σίδηρος και τα μέταλλα που περιέχουν τα σκουπίδια.
Στα μειονεκτήματα της καύσης περιλαμβάνονται το κόστος της επένδυσης, η μακροχρόνια δέσμευση σε αυτήν, το γεγονός ότι δεν είναι κατάλληλη για μικρές ποσότητες απορριμμάτων, το ότι είναι μια διαδικασία προσαρμοσμένη στους περισσότερους τύπους απορριμμάτων αλλά όχι σε όλους, η δημιουργία υπολείμματος, στάχτης και η έλλειψη μεγάλων ποσοστών κοινωνικής αποδοχής.
