Του Αλέκου Λιδωρίκη*,
LNG, αγωγοί, διασυνδέσεις και πολλοί ακόμη σύνθετοι όροι κάποιοι δύσκολα κατανοητοί ακόμη και σε ειδικούς κυριάρχησαν την εβδομάδα που μας πέρασε στο Ζάππειο αλλά και στα headlines των μέσων ενημέρωσης. Και όλα αυτά γιατί στην χώρα μας μέσα την εβδομάδα που μας πέρασε, δεν έγινε απλώς ένα ακόμη συνέδριο υψηλού επιπέδου, αλλά η 6η Υπουργική Συνάντηση της Διατλαντικής Συνεργασίας για την Ενέργεια (P-TEC), με τη συμμετοχή της κυβέρνησης των Ηνωμένων Πολιτειών, εκπροσώπων από 25 ευρωπαϊκές χώρες και υψηλόβαθμων στελεχών μεγάλων ενεργειακών και τεχνολογικών ομίλων.
Δεν ήταν μια συζήτηση μόνο για υπουργούς, τεχνοκράτες και στελέχη εταιρειών. Ήταν τελικά μια συζήτηση που αγγίζει σε βάθος χρόνου την αγορά το νοικοκυριό και τη μικρή οικογενειακή επιχείρηση που μετρά τα έξοδα στο τέλος του μήνα και αγωνίζεται για την εξασφάλιση της ρευστότητας.
Τι σημαίνουν όμως στην πράξη όσα συζητήθηκαν και αποφασίστηκαν από τους υψηλόβαθμους επισκέπτες που βρέθηκαν στην χώρα μας;
Το ζητούμενο πίσω απ’όλα αυτά ήταν η ενέργεια. Όχι ως τεχνικός όρος, όχι ως στρατηγικό μέγεθος, αλλά ως αυτό που τελικά διαμορφώνει την τιμή του ρεύματος, την τιμή των προϊόντων, το κόστος θέρμανσης και την οικονομική σταθερότητα. Ειδικά σε μια περίοδο όπου η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει δεσμευθεί να περιορίσει δραστικά την εξάρτηση από το ρωσικό φυσικό αέριο έως το 2027, η ανάγκη για νέες ασφαλείς πηγές και νέες διαδρομές ενέργειας γίνεται ζήτημα καθημερινότητας, όχι γεωπολιτικής ρητορικής.
Τι είναι η P-TEC και γιατί έγινε στην Αθήνα
Η P-TEC (Partnership for Transatlantic Energy Cooperation) είναι μια διακυβερνητική πρωτοβουλία που ενώνει τις ΗΠΑ και μια σειρά ευρωπαϊκών χωρών με στόχο την ασφάλεια και διαφοροποίηση των πηγών ενέργειας. Όσο μειώνεται η εξάρτηση από μία και μόνο προέλευση, τόσο μειώνεται ο κίνδυνος απότομων αυξήσεων στα κόστη. Αυτός είναι ο λόγος που η Ελλάδα βρέθηκε στο επίκεντρο των συζητήσεων. Λόγω της γεωγραφικής της θέσης και των υποδομών της, η Ελλάδα μπορεί να λειτουργήσει ως πύλη μέσω της οποίας η ενέργεια θα εισέρχεται στην Ευρώπη και στη συνέχεια θα ρέει προς τον Βορρά. Οι σταθμοί LNG σε Ρεβυθούσα και Αλεξανδρούπολη επιτρέπουν την εισαγωγή υγροποιημένου φυσικού αερίου από τις ΗΠΑ, ενώ οι διασυνδέσεις με Βουλγαρία, Ρουμανία, Μολδαβία, Σλοβακία και Ουκρανία καθιστούν τη χώρα σημείο διέλευσης και όχι μόνο κατανάλωσης. Με απλά λόγια: η Ελλάδα γίνεται κόμβος ενέργειας, όχι πελάτης ενέργειας.
Οι όροι όπως μεταφράζονται για τον μέσο πολίτη
• Φυσικό αέριο: Πρόκειται για καύσιμο που προέρχεται από το υπέδαφος. Χρησιμοποιείται για θέρμανση κατοικιών, μαγείρεμα, παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας και σε βιομηχανικές διεργασίες. Το βασικό του συστατικό είναι το μεθάνιο (CH₄).
• LNG / ΥΦΑ (Υγροποιημένο Φυσικό Αέριο): Είναι το ίδιο φυσικό αέριο, το οποίο έχει ψυχθεί σε πολύ χαμηλή θερμοκρασία (περίπου -162°C), ώστε να μετατραπεί σε υγρή μορφή. Όταν υγροποιείται, ο όγκος του μειώνεται περίπου 600 φορές, γεγονός που επιτρέπει τη μεταφορά του με πλοία σε μεγάλες αποστάσεις, εκεί όπου δεν υπάρχουν αγωγοί. Στην Ελλάδα, φτάνει κυρίως σε σταθμούς όπως η Ρεβυθούσα και η Αλεξανδρούπολη, όπου επαναθερμαίνεται, επιστρέφει σε αέρια μορφή και διοχετεύεται στο εθνικό σύστημα αγωγών. Το 2025, περίπου 88% των φορτίων LNG που έφθασαν στην Ελλάδα προήλθαν από τις Ηνωμένες Πολιτείες.
Με ποιον τρόπο μεταφέρεται το φυσικό αέριο;
Υπάρχουν δύο βασικές οδοί:
- Με αγωγούς (υπόγειους ή υποθαλάσσιους), απευθείας από χώρες παραγωγής σε χώρες κατανάλωσης.
- Με πλοία ως LNG, όταν οι αποστάσεις είναι μεγάλες ή δεν υπάρχει δίκτυο αγωγών:
- Το αέριο υγροποιείται.
- Μεταφέρεται με ειδικά πλοία (LNG carriers).
- Στον προορισμό του αεριοποιείται ξανά και μπαίνει στο δίκτυο για να καταλήξει σε σπίτια και επιχειρήσεις.
• Κάθετος Διάδρομος: Το δίκτυο Ελλάδας – Βουλγαρίας – Ρουμανίας – Μολδαβίας – Ουκρανίας, που επιτρέπει τη ροή φυσικού αερίου από τον Νότο προς τον Βορρά. Στόχος είναι η ενίσχυση της ενεργειακής ασφάλειας και διαφοροποίησης των πηγών τροφοδοσίας της Ευρώπης. Ο διάδρομος ενισχύεται με νέα έργα, όπως ο σταθμός συμπίεσης Κομοτηνής, ο οποίος αυξάνει σημαντικά τη δυνατότητα μεταφοράς αερίου προς τη Βουλγαρία και βορειότερα.
Τι συμφωνήθηκε στην Αθήνα
- Μακροχρόνια συμφωνία Ελλάδας – ΗΠΑ για προμήθεια LNG από το 2030 και για 20 χρόνια (Atlantic-SEE LNG Trade και Venture Global).
- Μνημόνια Κατανόησης με Ρουμανία και Ουκρανία, ώστε η Ελλάδα να εξάγει LNG προς Βορρά.
- Συμμετοχή της ExxonMobil στο “μπλοκ 2” του Ιονίου, επανεκκίνηση ερευνητικών γεωτρήσεων μετά από δεκαετίες
Τι σημαίνει πρακτικά η 20ετής συμφωνία LNG
Η Atlantic-SEE LNG Trade (AKTOR 60% – ΔΕΠΑ Εμπορίας 40%) υπέγραψε SPA με την Venture Global. Ο όγκος αφορά 0,5–1,5 εκατ. τόνους ετησίως (με δυνατότητα αύξησης), από το 2030 και για 20 χρόνια. Το LNG θα φτάνει στην Ελλάδα και θα μεταπωλείται κυρίως προς Κεντρική/Ανατολική Ευρώπη μέσω του δικτύου και των FSRU, ενισχύοντας τη θέση της χώρας ως κόμβου εισαγωγής–μεταφοράς–διανομής. Πρόκειται για την πρώτη μακροχρόνια ελληνοαμερικανική συμφωνία LNG, μια κλειδαριά ασφάλειας στον εφοδιασμό και την εμπορική παρουσία.
Για τον πολίτη; Σταθερότερη προσφορά σημαίνει μικρότερες διακυμάνσεις στις τιμές. Επιπλέον, transit και εμπορία σημαίνουν θέσεις εργασίας σε ναυτιλία LNG, logistics, τεχνικές υπηρεσίες, ασφάλεια υποδομών.
Οι έρευνες στο Ιόνιο: τι αλλάζει
Η ExxonMobil μπαίνει με 60% στο «Οικόπεδο 2» (δυτικά Ελλάδας), η Energean διατηρεί 30%, η HELLENiQ 10%. Προβλέπονται επανεκτιμήσεις σεισμικών, απόφαση επένδυσης και ερευνητική γεώτρηση 2026–2027, με ενδεχόμενες μεγάλες επενδύσεις αν υπάρξει ανακάλυψη. Είναι η πρώτη φορά μετά από δεκαετίες που η χώρα πλησιάζει σε πραγματική υπεράκτια ερευνητική γεώτρηση.
Για τον πολίτη; Αν βρεθούν κοιτάσματα και αποδειχθεί ότι οικονομικά και περιβαλλοντικά είναι βιώσιμα, τμήμα της κατανάλωσης μπορεί να καλύπτεται από εγχώριους πόρους, άρα λιγότερες εισαγωγές, περισσότερη αυτάρκεια, έσοδα για το Δημόσιο. Όλα αυτά βέβαια μετά από χρόνια και με αυστηρή περιβαλλοντική επιτήρηση.
Δίκτυα που σπρώχνουν ενέργεια προς Βορρά
Στην Κομοτηνή εγκαινιάστηκε ο νέος σταθμός συμπίεσης αερίου (134 εκατ. ευρώ). Τι κάνει; Αυξάνει την πίεση στο σύστημα ώστε να ανεβαίνουν μεγαλύτερες ποσότητες αερίου προς Βουλγαρία, Ρουμανία, Μολδαβία, Ουκρανία. Είναι κρίκος του Κάθετου Διαδρόμου, δηλαδή του «μονόδρομου σωτηρίας» όταν οι κλασικές ροές από Ανατολή διαταράσσονται.
Παράλληλα, η κίνηση LNG της χώρας ανεβαίνει. Στο πρώτο 9μηνο 2025, τα φορτία ΥΦΑ προς το σύστημα κάλυψαν πάνω από το 40% των εισαγωγών φυσικού αερίου, με τις ΗΠΑ να είναι κυρίαρχος προμηθευτής.
Στο τέλος της ημέρας, όλα αυτά δεν είναι τεχνικά θέματα, αλλά είναι ο λογαριασμός ρεύματος που πληρώνει ο πολίτης.
Γιατί αφορά την καθημερινότητα
- Τον λογαριασμό ρεύματος: Όσο περισσότερες πηγές προμήθειας έχει η χώρα, τόσο πιο σταθερές είναι οι τιμές.
- Τις τιμές στα τρόφιμα και στα προϊόντα: Η ενέργεια επηρεάζει ψύξη, μεταφορά, παραγωγή. Ενέργεια ακριβή = όλα ακριβαίνουν.
- Τη σταθερότητα της εργασίας και της οικονομίας: Όταν η χώρα γίνεται αξιόπιστος κόμβος, έρχονται επενδύσεις και δημιουργούνται δουλειές.
Συμπερασματικά όπως εκτιμούν οι αναλυτές, η Ελλάδα αποκτά εξαγωγικό βραχίονα ενέργειας και μετατρέπεται σε πυλώνα ενεργειακής ασφάλειας στη ΝΑ Ευρώπη. Ο απλός πολίτης αποτέλεσε αντικείμενο αναφοράς στις ομιλίες του πρωθυπουργού, με κεντρικό μήνυμα ότι ο βασικός δείκτης επιτυχίας της ενεργειακής πολιτικής είναι το αν ο πολίτης μπορεί να πληρώνει το ρεύμα του.
Όπως είπε χαρακτηριστικά η ενεργειακή μετάβαση πρέπει να γίνει με χαμηλό κόστος για τους πολίτες. Δεν μπορούμε να ζητάμε από τα νοικοκυριά και τις επιχειρήσεις να πληρώνουν όλο και περισσότερο για την ενέργεια. Επισήμανε επίσης ότι Ελλάδα και ΗΠΑ έχουν «υποχρέωση να παρέχουν οικονομική ενέργεια στους πολίτες, με ασφάλεια και χωρίς να εξαρτώνται από γεωπολιτικές εντάσεις».
Δεν είναι όμως οι όροι που είναι δύσκολα κατανοητοί για τον μέσο πολίτη. Είναι και οι συμφωνίες, τα νέα εγκαίνια, γενικότερα ο σχεδιασμός.
Συνοπτικός οδηγός για τον πολίτη
- Ο λογαριασμός ρεύματος δεν αλλάζει αύριο, αλλά η πιθανότητα απότομων αυξήσεων μειώνεται.
- Η Ελλάδα μπορεί να γίνει παραγωγός φυσικού αερίου, αν οι έρευνες στο Ιόνιο αποδώσουν και είναι βιώσιμες.
- Οι νέες υποδομές και διασυνδέσεις ενισχύουν την οικονομική σταθερότητα και δημιουργούν θέσεις εργασίας.
- Η ενεργειακή ασφάλεια δεν είναι θεωρητική έννοια. Είναι κόστος ζωής.
Τα όσα πραγματοποιήθηκαν στο Ζάππειο δεν ήταν μια τεχνική υπόθεση μεταξύ κρατών και εταιρειών. Ήταν μια συζήτηση για το αν η Ελλάδα θα παραμείνει εξαρτημένη ή αν θα αποκτήσει δυνατότητα να προστατεύει τους πολίτες της.
Και αυτό είναι κάτι που αφορά όλους μας.
*O Αλέκος Λιδωρίκης εργάζεται στο Αθηναϊκό Πρακτορείο Ειδήσεων καλύπτοντας οικονομικά θέματα, ενώ αρθρογραφεί για καθημερινά θέματα που απασχολούν τους πολίτες όλων των ηλικιών και ιδιαίτερα την νέα γενιά. Από τις εκδόσεις "Παρουσία" κυκλοφόρησε το 2017 το βιβλίο του "Αθήνα - Περιηγήσεις και Ίχνη", που επανεκτυπώθηκε το 2018 εμπλουτισμένο με νέα κείμενα. Το 2020 τιμήθηκε με το Βραβείο Οικονομικού Ρεπορτάζ του Ιδρύματος Προαγωγής Δημοσιογραφίας «Αθανασίου Βασ. Μπότση».
