Στον απόηχο του ασταθούς ενεργειακού τοπίου των τελευταίων ετών, η Ελλάδα αξιοποιώντας τη γεωγραφική της θέση, προτεραιοποίησε τον σχεδιασμό και την υλοποίηση έργων ηλεκτρικών διασυνδέσεων καθώς και το “Vertical Corridor”, για να ενισχύσει την περιφερειακή διασυνδεσιμότητα της ευρύτερης περιοχής της ΝΑ Ευρώπης.
Σε συνεργασία με γειτονικές χώρες όπως η Βουλγαρία, η Βόρεια Μακεδονία και η Τουρκία, προχωρούν έργα που αυξάνουν τη χωρητικότητα και την ευελιξία του δικτύου, ενισχύοντας την ενεργειακή ασφάλεια, το διασυνοριακό εμπόριο ενέργειας και τη δημιουργία μιας πιο ανθεκτικής περιφερειακής αγοράς. Χαρακτηριστικό είναι ότι μέχρι το 2030, ο στόχος για τις ηλεκτρικές διασυνδέσεις στην περιοχή είναι ο διπλασιασμός της ισχύος – από 4 GW σε πάνω από 8-10 GW – ώστε να μπορούν να απορροφήσουν το κύμα εισροής νέων Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΑΠΕ).
Παράλληλα, οι διασυνδέσεις με Κύπρο, Ισραήλ και Αίγυπτο, που βρίσκονται σε φάση υλοποίησης ή προχωρημένου σχεδιασμού, εντάσσονται σε έναν ευρύτερο «ενεργειακό δακτύλιο» που μετατρέπει την Ελλάδα σε στρατηγικό κόμβο τόσο για το φυσικό αέριο όσο και για την πράσινη ηλεκτρική ενέργεια.
Ήδη ο ΑΔΜΗΕ έχει θέσει σε λειτουργία νέα έργα με τη Βουλγαρία, ενώ η αναμενόμενη ολοκλήρωση του “Vertical Corridor”, με προβλεπόμενη αύξηση της διαμετακομιστικής ικανότητας κατά 50 % μεταξύ Ελλάδας–Βουλγαρίας και σχεδόν 100 % μεταξύ Βουλγαρίας–Ρουμανίας, θα επιτρέψει την κατακόρυφη αύξηση της διαμετακομιστικής ικανότητας ηλεκτρικής ενέργειας και φυσικού αερίου προς τα Βαλκάνια και την Κεντρική Ευρώπη.
Στο πλαίσιο αυτό, στην όμορη Βουλγαρία, ο διαχειριστής ESO σχεδιάζει υπερδιπλασιασμό των ηλεκτρικών διασυνδέσεων έως το 2030 (από 4 GW σε 10 GW), ενσωματώνοντας 4,5 GW νέων ΑΠΕ, κίνηση που επισφραγίζει την περιφερειακή συνεργασία.
Πέρα από τη φυσική ροή ενέργειας, το Vertical Corridor έχει και γεωπολιτικά οφέλη, όπως το να διευκολύνει την πρόσβαση αξιόπιστων προμηθευτών όπως ΗΠΑ, Αζερμπαϊτζάν, και Αίγυπτος, εξυπηρετώντας την προσπάθεια διαφοροποίησης εφοδιασμού της Ευρώπης.
Παράλληλα, στις πρωτοφανείς θερμοκρασίες του φετινού καλοκαιριού παρατηρήθηκε μείωση της ψαλίδας των τιμών ενέργειας μεταξύ ευρωπαϊκού Βορρά και Νότου, γεγονός που αποτελεί ένδειξη ότι η Ελλάδα βρίσκεται πλέον σε ισχυρή θέση διασύνδεσης, συμβάλλοντας αποφασιστικά στην αποσυμπίεση της περιφερειακής ενεργειακής έντασης και την αποφυγή απότομων διακυμάνσεων στην παροχή ρεύματος.
Στο εσωτερικό της χώρας, παρατηρείται αύξηση της ζήτησης για καθαρή ενέργεια, καθώς η ηλεκτροκίνηση, η σταδιακή ανάκαμψη της βιομηχανίας και οι υποδομές υψηλής κατανάλωσης όπως τα data centers φαίνεται να αυξάνουν τις απαιτήσεις του δικτύου. Ο ΔΕΔΔΗΕ αποκρίνεται στην επικείμενη πρόκληση με ένα φιλόδοξο Σχέδιο Ανάπτυξης Δικτύου για την περίοδο 2026–2030, κοστολογημένο στα 4,79 δισ. ευρώ και περιλαμβάνοντας 204 έργα πανελλαδικά, που στοχεύουν στον εκσυγχρονισμό των υποδομών, στην ενσωμάτωση έξυπνων τεχνολογιών, την αποθήκευση ενέργειας και στη διευκόλυνση της διείσδυσης των ΑΠΕ.
Παράλληλα, η εισαγωγή των Grid Enhancing Technologies (GETs) μεταμορφώνει εκ των έσω την αποτελεσματικότητα του δικτύου. Αντί να απαιτούνται νέες και δαπανηρές γραμμές μεταφοράς, αυτές οι τεχνολογίες εκμεταλλεύονται στο έπακρο τις υπάρχουσες υποδομές, αυξάνοντας σημαντικά την απορροφητικότητα και περιορίζοντας ταυτόχρονα τις περικοπές ΑΠΕ.
Έτσι, η Ελλάδα του 2025 δεν παρουσιάζεται στο ευρωπαϊκό ενεργειακό γίγνεσθαι πια ως απλός διαμετακομιστής. Εξελίσσεται σε παραγωγό, εξαγωγέα και σταθεροποιητή της πράσινης ενέργειας στην ευρύτερη περιοχή. Τις τελευταίες εξελίξεις στην αγορά ενέργειας και τις τάσεις για το μέλλον θα έχουμε την ευκαιρία να τις αναλύσουμε διεξοδικά στο προσεχές 9o Southeast Europe Energy Forum 2025, το ετήσιο συνέδριο του Ελληνοαμερικάνικου Εμπορικού Επιμελητηρίου και της Ελληνικής Εταιρείας Ενεργειακής Οικονομίας (ΗΑΕΕ), το οποίο θα πραγματοποιηθεί στη Θεσσαλονίκη στις 5 Σεπτεμβρίου.
Το στίγμα των εξελίξεων θα δώσουν αξιωματούχοι, διοικητικά στελέχη, ακαδημαϊκοί και επιστήμονες από την Ελλάδα και την ευρύτερη περιοχή, αλλά και την υπόλοιπη Ευρώπη και τις ΗΠΑ.
Ο Δρ. Κώστας Ανδριοσόπουλος είναι Καθηγητής Χρηματοοικονομικών και Ενεργειακής Οικονομίας και Διευθυντής HELLENiQ ENERGY Center for Sustainability and Energy στο Alba Graduate Business School, Διευθύνων Σύμβουλος στην Akuo Energy Greece, Πρόεδρος της Επιτροπής Ενέργειας στο ΕλληνοΑμερικανικό Εμπορικό Επιμελητήριο
