Καλημέρα σας, την ώρα που προχθές Παρασκευή, γύρω στις 3.30-4 τα χαράματα, η Αθήνα ήταν στον ύπνο τον βαθύ, ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης έριχνε τη βόμβα από την εξωτική Σιγκαπούρη όπου είχε ξεκινήσει το φόρουμ του Bloomberg: αύξηση μετοχικού κεφαλαίου, με τη συμμετοχή ξένων επενδυτών, στον ΑΔΜΗΕ.
Ο πρωθυπουργός επιβεβαίωσε αυτό που συζητείται -στην πραγματικότητα, έχει προεξοφληθεί- στην αγορά τις τελευταίες εβδομάδες και αναπόφευκτα όσα είπε αποτελούν το ερέθισμα για νέο κύκλο συζητήσεων.
Θα είναι ο ιταλικός διαχειριστής του ηλεκτρικού δικτύου Terna, αυτή η οποία θα εισέλθει στο μετοχικό κεφάλαιο του ΑΔΜΗΕ, όπως ακουγόταν έντονα στο παρελθόν, ή μήπως έχουμε νέο «παίκτη»;
Και μήπως ο νέος «παίκτης» προέρχεται από την άλλη πλευρά του Ατλαντικού;
Και τι θα γίνει με την κινεζική State Grid που ελέγχει το 24% του ΑΔΜΗΕ;
Νέα deals
Το βέβαιο είναι ότι οι εξελίξεις θα είναι πυκνές στον ενεργειακό τομέα τις επόμενες εβδομάδες και μήνες, τόσο σε γεωπολιτικό όσο και οικονομικό/επιχειρηματικό επίπεδο.
Και απ’ όσα ακούω στην αγορά, έρχονται νέα deals τόσο στον ένα μήνα έως την εορταστική ανάπαυλα όσο και το 2026 που όλα δείχνουν ότι θα είναι χρονιά με εξίσου πολλές και σημαντικές ειδήσεις στον ενεργειακό τομέα.
ΔΕΗ: Οι εξαγορές…
Η ΔΕΗ, για παράδειγμα, καταλαβαίνω ότι κινείται για δυο εξαγορές στη λιανική αγορά ενέργειας.
Όχι, βεβαίως, στην Ελλάδα όπου είναι ο leader και με πολύ μεγάλη διαφορά, αλλά στις γειτονικές αγορές, την Ιταλία και τη Βουλγαρία.
Στόχος είναι σχετικά μικρές εταιρείες, της τάξης των 100-300.000 καταναλωτών, οι οποίες σχεδιάζεται να αποτελέσουν τη βάση για περαιτέρω ανάπτυξη στις εν λόγω αγορές.
…Και η αξία της μετοχής στα 22 ευρώ
Μιας και αναφέρομαι στη ΔΕΗ, στην εταιρεία είναι απόλυτα ικανοποιημένοι από το Capital Markets Day του Λονδίνου και τις επαφές που έγιναν μπροστά αλλά και πίσω από τα φώτα της δημοσιότητας.
Απ’ όσα έχουν πιάσει οι κεραίες μου, έχω την αίσθηση ότι θεωρούν τη μετοχή τους υποτιμημένη παρά τη μεγάλη άνοδο των τελευταίων ημερών -βρίσκεται σε ιστορικά υψηλά, 17,22 ευρώ.
Θεωρούν, δηλαδή, ως δίκαιη τιμή τα 22 ευρώ, μόνο με τα σημερινά δεδομένα, χωρίς δηλαδή τις υπεραξίες από την εφαρμογή του νέου στρατηγικού πλάνου.
Η Δουνκέρκη του Βαγγέλη Μυτιληναίου
Παραμένοντας σε κλίμα Λονδίνου και εξαγορών, στην αγορά έγιναν χθες συνειρμοί με την ταινία «Δουνκέρκη» του Cristopher Nolan στο άκουσμα της είδησης (από το Bloomberg κι αυτή) ότι η Metlen κατέθεσε μη δεσμευτική προσφορά για την εξαγορά της Aluminium Dunkerque Industries France SAS, του μεγαλύτερου και καθαρότερου χυτηρίου αλουμινίου στην Ευρώπη.
Η Metlen, σύμφωνα με το ρεπορτάζ, έχει ισχυρούς ανταγωνιστές όπως τη Rio Tinto Group και την Glencore Plc, ωστόσο ο Βαγγέλης Μυτιληναίος, σαν τους Βρετανούς στην ταινία του Nolan, έχει την αποφασιστικότητα και το σχέδιο να πετύχει.
Η Pechiney και το fund των 16 δις
Πώς τα φέρνει η ζωή; Η Aluminium Dunkerque ιδρύθηκε στις αρχές της δεκαετίας του 1990 από την θρυλική Pechiney, από την οποία ως γνωστόν ο όμιλος Μυτιληναίου εξαγόρασε το 2005 την «Αλουμίνιον της Ελλάδος».
Στη συνέχεια εξαγοράστηκε από την Alcan, την Rio Tinto και τον ινδό επιχειρηματία Sanjeev Gupta, από τον οποίο την εξαγόρασε το 2021 το αμερικανικό fund American Industrial Partners LP.
Το fund με έδρα τη Νέα Υόρκη διαχειρίζεται κεφάλαια 16 δις δολαρίων και επενδύει κυρίως σε βιομηχανίες σε ανεπτυγμένες αγορές συμβάλλοντας στο να αξιοποιήσουν πλήρως το δυναμικό τους μέσω της εφαρμογής επιχειρησιακού προγράμματος που έχει αναπτυχθεί σε συνεργασία με τις διοικητικές ομάδες της εταιρείας
Σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία, η Aluminium Dunkerque έχει ετήσιο κύκλο εργασιών που υπερβαίνει τα 800 εκατ. ευρώ παράγοντας 300 χιλιάδες τόνους αλουμινίου ετησίως, απασχολεί πάνω από 700 εργαζόμενους και οι επενδύσεις της ανέρχονται σε 50 εκατ. ευρώ τον χρόνο.
Λεπτομέρεια με σημασία: στα συγκριτικά της πλεονεκτήματα η εταιρεία προβάλλει τη γειτνίασή της (απόσταση 20 χιλιομέτρων) με τον σταθμό πυρηνικής ενέργειας Gravelines, ένα από τους έξι μεγαλύτερους της Γαλλίας, ισχύος 900 MW, από τον οποίο προμηθεύεται ενέργεια χαμηλών εκπομπών.
Πυρηνική ενέργεια
Στην πυρηνική ενέργεια αναφέρθηκε με έμφαση τα τελευταία 24ωρα ο υπουργός Ενέργειας των ΗΠΑ Chris Wright με αφορμή την επανεκκίνηση μεγάλων αντιδραστήρων, βασικό στοιχείο του προγράμματος ενεργειακής ανεξαρτησίας του Trump.
Να είναι η πυρηνική ενέργεια το νέο πεδίο συνεργασίας Ελλάδας-ΗΠΑ στον ενεργειακό τομέα;
Κάποιοι στην αγορά απαντούν θετικά…
Χημεία
Ο Σταύρος Παπασταύρου είναι εμφανές ότι επιχειρεί να αξιοποιήσει πλήρως το θετικό μομέντουμ στις ελληνο-αμερικανικές σχέσεις επιταχύνοντας τις εξελίξεις για τα «οικόπεδα» και τον «κάθετο διάδρομο» και σχεδιάζοντας νέες κινήσεις περαιτέρω διεύρυνσης και εμβάθυνσης της διμερούς συνεργασίας.
Η χημεία που έχει αναπτύξει με την πρέσβη των ΗΠΑ Kimberly Guilfoyle είναι εξίσου εμφανές ότι συμβάλλει προς αυτήν την κατεύθυνση.
Σαν τον ανεφοδιασμό του Βερολίνου
Θετικά συμβάλλει και το κλίμα υπέρ της Ελλάδας στα ενεργειακά -και όχι μόνο- κέντρα λήψης αποφάσεων των ΗΠΑ.
Είναι χαρακτηριστικό και συνάμα εντυπωσιακό ότι Αμερικανοί τεχνοκράτες της ενέργειας παρομοιάζουν τον εφοδιασμό της Ουκρανίας με αέριο, μέσω και του «κάθετου διαδρόμου», με τη γιγαντιαία επιχείρηση που έστησαν Αμερικανοί και Βρετανοί το 1948-49 για τον από αέρος ανεφοδιασμό του Βερολίνου μετά τον αποκλεισμό που επέβαλαν οι Σοβιετικοί – μία από τις πρώτες μεγάλες κρίσεις του Ψυχρού Πολέμου.
Ενέργεια-παροχές: 1
Στο επιτελείο του υπουργού Ενέργειας και Περιβάλλοντος είναι έκδηλη η ικανοποίηση για τα αποτελέσματα των τελευταίων δημοσκοπήσεων που δείχνουν ότι η Νέα Δημοκρατία «τσίμπησε» 1 έως 1,5 μονάδα με ώθηση κυρίως από τις ενεργειακές συμφωνίες.
Στην πολιτική «πιάτσα» δεν πέρασε απαρατήρητο ότι η ενέργεια είχε μεγαλύτερο θετικό δημοσκοπικό αποτύπωμα για την κυβέρνηση απ’ ότι είχαν οι παροχές της ΔΕΘ.
Και στην εύλογη παρατήρηση ότι οι παροχές θα αρχίσουν να γίνονται αισθητές στην τσέπη του πολίτη από τον Ιανουάριο 2026 και μετά, ο εξίσου εύλογος αντίλογος είναι ότι τα αποτελέσματα των εξορύξεων θα αρχίσουν να γίνονται αισθητά σε μια 10ετία περίπου!
Στο 3% ή το 40% τα έσοδα από τις εξορύξεις;
Ήδη, πάντως, όπως σας είχα προϊδεάσει, ξεκίνησε το πολιτικό «ματς» για το ποιο θα είναι το όφελος για το δημόσιο από τις εξορύξεις.
Ο ΣΥΡΙΖΑ έθεσε ζήτημα γιατί στην κοινοπραξία του block 2» στο βόρειο Ιόνιο το ποσοστό συμμετοχής της HELLENiQ ENERGY μειώθηκε στο 10% και διατύπωσε δια του Σωκράτη Φάμελλου τον εξής συλλογισμό:
«Η HELLENiQ ENERGY περιορίστηκε στο 10% της σύμβασης αυτής, το ελληνικό δημόσιο στην HELLENiQ ENERGY είναι στο 30%, άρα είναι 3% το ποσοστό του Ελληνικού Δημοσίου. Του έχουμε κάνει (σ.σ. στον Σταύρο Παπασταύρου) σχετική ερώτηση στη Βουλή και πρέπει να έρθει να απαντήσει και με τους όρους με τους οποίους πουλήθηκε το ποσοστό του Δημοσίου και τα συμφέροντα του Δημοσίου».
Απαντώντας ο υπουργός Ενέργειας εξήγησε:
«Ο κ. Φάμελλος είπε ότι “παραπλανώ” λέγοντας ότι το ποσοστό του κράτους θα κυμαίνεται στο 40%.
Με έναν απλοϊκό υπολογισμό βρήκε 3% - πόσο έχει η HELLENiQ ENERGY; 10% της κοινοπραξίας, 30% της HELLENiQ ENERGY έχει το κράτος, άρα 3% θα πάρει από τα κέρδη. Αυτό δεν είναι αλήθεια.
Στην πραγματικότητα το κράτος, όπως ισχύει σε αυτές τις συμβάσεις, θα πάρει 20% φόρο εισοδήματος, 5% περιφερειακό φόρο, υπάρχει μία κατηγορία μισθώματα/royalties που ξεκινά από 4% και φτάνει 15%, και επιπλέον προβλεπόμενα στη σύμβαση ποσά, το κράτος φτάνει να λαμβάνει ένα ποσοστό μεταξύ 38-40%, εφόσον το κοίτασμα είναι εμπορικά εκμεταλλεύσιμο».
Η συζήτηση μόλις ξεκίνησε και κάτι μου λέει ότι το θέμα των εσόδων θα είναι βασικό και στη συζήτηση επί του προϋπολογισμού.
Σε άλλο level
Μπορεί, πάντως, στην πλειονότητά τους οι πολίτες να θεωρούν ιδιαίτερα θετικές και επωφελείς τις ενεργειακές συμφωνίες, υπάρχουν, όμως, και αυτοί που αντιδρούν σε κάθε ενεργειακή επένδυση και οι οποίοι πλέον έχουν περάσει σε άλλο level.
Ιδού πως μεταφράζουν τον «διεθνή ενεργειακό κόμβο» και τη «μπαταρία της Ευρώπης» υποστηρικτές των «βουνών χωρίς αιολικά»:
(Πρόκειται για) «μια τεράστια χαβούζα όπου αναρίθμητες ανεμογεννήτριες, πεδιάδες φωτοβολταϊκων, εργοστάσια καύσης σκουπιδιών, εξορύξεις υδρογονανθράκων και θηριώδεις σταθμοί παραλαβής αμερικανικού LNG θα ανταγωνίζονται στην ταχύτητα καταστροφής τοπίων και οικοσυστημάτων και στην ξεδιάντροπη ιδιοποίηση εθνικών πόρων και ευρωπαϊκών επιδοτήσεων».
Κάθε σχόλιο περιττεύει…
Η «καυτή πατάτα» της βιομηχανίας
Πέραν των εξορύξεων, η πολιτική ηγεσία του ΥΠΕΝ έχει μπροστά της ένα δύσβατο δρόμο με πολλές και σύνθετες προκλήσεις στο εσωτερικό πεδίο.
Κατ’ αρχάς εκκρεμεί η απόφαση για τη στήριξη της βιομηχανίας, η οποία ακόμη δεν έχει οριστικοποιηθεί, παρ’ όλο που ουκ ολίγες φορές κυβερνητικά στελέχη έχουν δηλώσει ότι «είμαστε πολύ κοντά».
Την περασμένη Πέμπτη μάλιστα, ο υφυπουργός Οικονομικών -επικεφαλής του Γενικού Λογιστηρίου Θάνος Πετραλιάς, ερωτηθείς κατά την παρουσίαση του προϋπολογισμού, έστειλε ή, καλύτερα, επέστρεψε την «καυτή πατάτα» στο υπουργείο Ενέργειας δηλώνοντας -προφανώς σε συνεννόηση με Κυριάκο Πιερρακάκη:
«Για το ρεύμα το έχουμε αναφέρει, προβλέπει ουσιαστικά δαπάνες που κάνει το Υπουργείο Περιβάλλοντος, κατανομή των ρύπων και σημαντικές χρηματοδοτήσεις για τα προγράμματα που έχει.
Οπότε αυτό που εξετάζεται από το Υπουργείο Περιβάλλοντος, είναι βασικά δική του η πρωτοβουλία πως θα κατανείμει μεταξύ των επιλογών που έχει τα δικαιώματα ρύπων και τα προγράμματα που έχει τα συγχρηματοδοτούμενα, πως θα κατανείμει μεταξύ των προγραμμάτων και πως θα δώσει μεγαλύτερη βάση στο βιομηχανικό ρεύμα ή σε κάποιο άλλο πρόγραμμα.
Οπότε εκεί είμαστε. Αλλά είναι πρωτοβουλία του Υπουργείου Περιβάλλοντος καθαρά».
Ενεργειακές κοινότητες
Ένα άλλο από τα πολλά θέματα που καλείται να διαχειριστεί η πολιτική ηγεσία του ΥΠΕΝ είναι το νομοσχέδιο «Ρυθμίσεις για τη δέσμευση, χρήση, μεταφορά και αποθήκευση διοξειδίου του άνθρακα» και συγκεκριμένα το άρθρο 59 για τις ενεργειακές κοινότητες το οποίο έχει βάλει φωτιά στην αγορά προκαλώντας έντονες αντιδράσεις.
Είναι χαρακτηριστικό ότι στην ηλεκτρονική διαβούλευση επί του νομοσχεδίου, που ολοκληρώθηκε την περασμένη εβδομάδα, κατατέθηκαν 513 σχόλια, τα περισσότερα εκ των οποίων αφορούν τις διατάξεις για την αγορά ενέργειας.
Ενδεικτικό είναι όσα έγραψε άμεσα ενδιαφερόμενος για το άρθρο 59:
«Το προτεινόμενο άρθρο 59, με τον αιφνιδιαστικό τρόπο που εισάγει αναδρομικές αλλαγές στη σύνθεση υφιστάμενων ενεργειακών κοινοτήτων, ιδιαίτερα αν αυτές έχουν ήδη υλοποιήσει την επένδυση τους, έχουν ενδεχομένως δανειοδοτηθεί, έχουν παράσχει εξασφαλίσεις για την δανειοδότηση ή έχουν ήδη συνάψει σύμβαση με τον ΔΑΠΕΕΠ, αναζωπυρώνει το διαχρονικό πρόβλημα της έλλειψης σταθερότητας των κανόνων που καλούνται να αντιμετωπίσουν οι επενδυτές –ιδίως οι μικροεπενδυτές– στην Ελλάδα.
Η ξαφνική μεταβολή ενός θεσμικού πλαισίου, πάνω στο οποίο στηρίχθηκαν νόμιμες επιλογές και επενδυτικές αποφάσεις, οδηγεί σε κατάσταση ανασφάλειας και αβεβαιότητας, υπονομεύοντας την ομαλή εξέλιξη ώριμων έργων».
Από το Ζάππειο στους μικροεπενδυτές
Κι ένας άλλος συνδέει την εν λόγω νομοθετική ρύθμιση με τις ενεργειακές συμφωνίες:
«Στο Ζάππειο, σε κλίμα πανηγυρικό, Αμερικανοί υπουργοί μίλησαν πρόσφατα για την «Ελλάδα του μέλλοντος»: μια χώρα ενεργειακά αναβαθμισμένη, με προοπτική να αναλάβει έναν ιστορικό ρόλο ως διεθνής ενεργειακός κόμβος.
Η εικόνα αυτή, εντυπωσιακή και ελπιδοφόρα, δικαίως δημιουργεί αισιοδοξία για τη θέση της χώρας στην παγκόσμια ενεργειακή σκηνή.
Την ίδια όμως στιγμή, σε δεκάδες μικρές κοινότητες της ελληνικής περιφέρειας, χιλιάδες μικροεπενδυτές που έχουν επενδύσει νόμιμα στην πράσινη ενέργεια από το 2021, μέσω ενεργειακών κοινοτήτων, βιώνουν μια εντελώς διαφορετική πραγματικότητα.
Για τέσσερα συνεχόμενα χρόνια παρακολουθούν αλλεπάλληλες ρυθμίσεις, διοικητικές παρερμηνείες και αποφάσεις που παραλύουν κάθε προοπτική υλοποίησης των έργων τους.
Έργα μικρής κλίμακας, της τάξης των 1–2 MW, τα οποία ούτε μπορούν ούτε προορίζονται να ανταγωνιστούν τα έργα των μεγάλων εταιριών.
Πρόκειται για επενδύσεις που θα μπορούσαν να στηρίξουν τοπικές οικονομίες, να προσφέρουν εισόδημα σε οικογένειες, να δώσουν πραγματικό περιεχόμενο στο όραμα της συμμετοχικής ενεργειακής δημοκρατίας που προωθεί η ΕΕ.
Αντί για στήριξη, αναδρομικές τιμωρίες.
Κι όμως, ενώ οι διοικητικές διαδικασίες παραμένουν μπλοκαρισμένες επί χρόνια, το άρθρο 59 του νέου πλαισίου εισάγει και ρυθμίσεις με αναδρομικό χαρακτήρα, επηρεάζοντας ευθέως δικαιώματα που ασκήθηκαν νομίμως και καλόπιστα.
Πρόκειται για μια πρακτική που αντίκειται στη βασική αρχή της ασφάλειας δικαίου και δημιουργεί ένα κλίμα ανασφάλειας για όσους επένδυσαν με απόλυτη νομιμότητα στα πλαίσια που η ίδια η Πολιτεία όρισε».
Στα 800-900 εκατ. η «μαγιά» των νέων παροχών
Μιας και αναφέρθηκα στον προϋπολογισμό, στα 800-900 εκατ. ευρώ ανέρχεται, σύμφωνα με την πολιτική ηγεσία του υπουργείου Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών, το ποσό που μπορεί να διατεθεί για νέα μέτρα, δηλαδή νέες παροχές το 2026.
Από εκεί και πέρα μπορεί από την υπεραπόδοση της οικονομίας να προκύψουν και επιπλέον πόροι.
Θυμίζω ότι το αντίστοιχο ποσό για το 2025 ήταν 500 εκατ. ευρώ και τελικά το ποσό έφθασε στο 1,76 δις ευρώ.
Συνεπώς, του χρόνου κι ενώ η χώρα θα βρίσκεται σε εκλογική τροχιά, θα εκπλαγώ σε πάρα πολύ μεγάλο βαθμό εάν τα 800-900 εκατ. ευρώ δεν αυξηθούν εξίσου σημαντικά.
Ο καιρός, το καλύτερο μέτρο
Υπάρχουν, πάντως, κυβερνητικά στελέχη που μεταξύ σοβαρού και αστείου θεωρούν ως το καλύτερο μέτρο τον… καιρό.
Όντως, στο μεγαλύτερο μέρος της χώρας και σίγουρα στο λεκανοπέδιο της Αττικής όπου ζει ο μισός πληθυσμός της χώρας, οι υψηλές για την εποχή θερμοκρασίες κρατούν τους λέβητες κλειστούς δίνοντας ανάσα στα νοικοκυριά που προφανώς όσο λιγότερα δαπανούν για θέρμανση τόσο καλύτερα.
Ο πρόεδρος και το καλώδιο
Ιδιαίτερα ζεστός, αγγίζει τους 30 βαθμούς, είναι ο καιρός και στην Κύπρο, την οποία επισκέφθηκε ο πρόεδρος της Δημοκρατίας, Κωνσταντίνος Τασούλας, στο πλαίσιο του εορτασμού της ημέρας των Ενόπλων Δυνάμεων.
Ο Κ. Τασούλας συναντήθηκε και με τον υπουργό Ενέργειας της Κύπρου, εκ των πρωταγωνιστών του καλωδίου της ηλεκτρικής διασύνδεσης, Γιώργο Παπαναστασίου, ο οποίος έγραψε στα κοινωνικά δίκτυα:
«Με εντυπωσίασε η γνώση του κ. Προέδρου και η λεπτομέρεια στην οποία αναφέρθηκε για συγκεκριμένα έργα ενέργειας στην Ανατολική Μεσόγειο και δη για το έργο της ηλεκτρικής διασύνδεσης Great Sea Interconnector.
Με εύστοχους, ποσοτικούς όρους εξήγησε, στα λίγα λεπτά της συνομιλίας μας, την τεράστια γεωστρατηγική αξία του έργου».
